Theo thống kê, hiện nay trong số 232 nhà máy sản xuất thuốc, nguyên liệu làm thuốc, chỉ có 44 nhà máy có vốn đầu tư nước ngoài. Việc chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc phát minh mới tại các nhà máy này mới chỉ bắt đầu được triển khai. Các chính sách không còn hoàn toàn phù hợp với nhu cầu cung cấp thuốc cho công tác phòng, chống bệnh hiện nay. Do đó, cần có các chính sách ưu đãi phù hợp để thúc đẩy hơn nữa việc nghiên cứu, tiếp nhận chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc phát minh, thuốc công nghệ cao, chuyên khoa đặc trị. Đặc biệt là nghiên cứu, triển khai áp dụng công nghệ sản xuất thuốc mới đáp ứng nhu cầu trong trường hợp cấp bách như xảy ra dịch bệnh, thiên tai, chiến tranh, bệnh truyền nhiễm mới nổi.
Cùng với đó, cần xây dựng chính sách ưu đãi riêng đối với các thuốc chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc phát minh, thuốc công nghệ cao, chuyên khoa đặc trị, thuốc mới và chính sách ưu đãi riêng thuốc generic (thuốc thiết yếu), trong đó chính sách ưu đãi cho các thuốc công nghệ cần cao hơn chính sách cho thuốc generic để thu hút đầu tư.
Để khắc phục những bất cập hiện nay, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược đã quy định chính sách của Nhà nước về dược và phát triển công nghiệp dược theo hướng mở rộng nhóm thuốc được ưu đãi đầu tư hoặc đặc biệt ưu đãi đầu tư trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, đầu tư sản xuất và bổ sung một số chính sách ưu đãi cụ thể, chi tiết về thuế, đất đai. Cùng với đó, dự thảo Luật sửa đổi nhóm thuốc được tạo điều kiện thuận lợi về trình tự, thủ tục đăng ký lưu hành. Dự thảo Luật quy định áp dụng cơ chế ưu đãi, hỗ trợ từ các quỹ khoa học và công nghệ, cụ thể “cơ sở nghiên cứu, sản xuất thuốc được trích tối đa 20% thu nhập tính thuế hàng năm để lập Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của cơ sở. Cho phép kéo dài thời hạn sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quy định tại khoản 2 Điều 17 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp lên 10 năm đối với các hoạt động đầu tư nghiên cứu, sản xuất thuốc mới, thuốc công nghệ cao, thuốc công nghệ sinh học và nguyên liệu làm thuốc là dược chất”.
Với quy định này, dự thảo Luật kỳ vọng sẽ khuyến khích các cơ sở nghiên cứu sản xuất thuốc công nghệ cao đầu tư nghiên cứu, sản xuất thuốc mới, thuốc công nghệ cao, thuốc công nghệ sinh học và nguyên liệu làm thuốc là dược chất. Tuy nhiên, đây là mức cao gấp đôi về thời gian và mức trích lập so với quy định hiện nay. Do đó, để có đủ cơ sở, lý lẽ thuyết phục các đại biểu Quốc hội cần bổ sung căn cứ của quy định này, phạm vi sử dụng quỹ như thế nào? Cùng với đó, đánh giá tác động kỹ lưỡng chính sách, đặc biệt là việc kéo dài thời hạn lên 10 năm. Trong đó, làm rõ các biện pháp kiểm soát để tránh xảy ra tình trạng lạm dụng chính sách, sử dụng quỹ không đúng mục đích.
Không chỉ quy định về chính sách ưu đãi đầu tư hoặc đặc biệt ưu đãi đầu tư, dự thảo Luật cũng có quy định về “tạo điều kiện thuận lợi về trình tự, thủ tục đăng ký lưu hành thuốc sinh học tương tự đầu tiên, thuốc generic của thuốc mới sắp hết thời hạn bảo hộ bằng độc quyền sáng chế”, “ưu tiên về trình tự, thủ tục đăng ký lưu hành, cấp phép nhập khẩu thuốc hiếm; thuốc ứng dụng công nghệ cao; vaccine, thuốc biệt dược gốc và thuốc công nghệ sinh học được chuyển giao công nghệ sản xuất tại Việt Nam…”.
Nhằm tạo sự đột phá cho ngành dược phát triển thì việc xây dựng chính sách về dược và phát triển công nghiệp dược với những chính sách “ưu tiên”, “ưu đãi”… đối với các hoạt động nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, đầu tư sản xuất thuốc, nguyên liệu làm thuốc là rất cần thiết, đáp ứng được mong muốn, nguyện vọng của các doanh nghiệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực đặc biệt này. Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả khi thì việc “tạo điều kiện thuận lợi về trình tự, thủ tục đăng ký lưu hành thuốc”, “ưu tiên về trình tự, thủ tục”… rất cần được quy định cụ thể ngay trong dự thảo Luật. Quy định càng cụ thể sẽ dễ thực hiện. Theo đó, các doanh nghiệp mới thực sự yên tâm khi đầu tư vào lĩnh vực dược.
