Bầu cử Nghị viện châu Âu 2024

Chế định xuyên quốc gia duy nhất được bầu cử trực tiếp

Hòa vào không khí của năm “siêu bầu cử 2024”, từ ngày 6 - 9.6, cử tri châu Âu bỏ phiếu bầu 720 nghị sĩ của Nghị viện châu Âu. Đây sẽ là cuộc bầu cử lớn thứ hai thế giới trong năm nay với 373 triệu cử tri đủ điều kiện đi bỏ phiếu. Vậy cuộc bầu chọn được tổ chức như thế nào? Quy định bỏ phiếu giữa các nước thành viên có giống nhau hay không? Cơ quan này đóng vai trò gì trong các thiết chế quan trọng của Liên minh lá cờ xanh?

Liên minh châu Âu gồm những chế định nào?

Liên minh châu Âu (EU) có ba cơ quan quan trọng nhất bao gồm: Hội đồng châu Âu, Ủy ban châu Âu (EC) và Nghị viện châu Âu (EP). Trong đó, EP đóng vai trò như một Hạ viện quốc gia, cùng với Hội đồng châu Âu đóng vai trò như một Thượng viện quốc gia tạo thành cơ quan lập pháp lưỡng viện của EU. EC, bao gồm 28 ủy viên, là cơ quan hành pháp của khối, giống như Chính phủ.

Một biểu ngữ kêu gọi bỏ phiếu tại Tòa nhà Nghị viện ở Brussels. Ảnh: AP/Virginia Mayo
Một biểu ngữ kêu gọi bỏ phiếu tại Tòa nhà Nghị viện ở Brussels. Nguồn: AP/Virginia Mayo

EP gồm 705 nghị sĩ, dự kiến sẽ tăng lên 720 nghị sĩ sau cuộc tổng tuyển cử, đại diện cho khu vực bầu cử dân chủ lớn thứ hai trên thế giới với gần 373 triệu cử tri đủ điều kiện, quy mô chỉ nhỏ hơn cuộc bầu cử Quốc hội Ấn Độ vừa diễn ra với gần 1 tỷ cử tri đủ điều kiện bỏ phiếu.

Nghị viện châu Âu có quyền hạn gì?

Từ một cơ quan chủ yếu có vai trò tham vấn, quyền hạn của EP không ngừng được mở rộng từ năm 1970. Hiện tại, EP cùng với Hội đồng châu Âu nắm quyền lập pháp với nhiệm vụ thông qua tất cả các văn bản pháp lý cũng như có quyền giám sát ngân sách EU. Bên cạnh đó Nghị viện cũng thực hiện chức năng giám sát Ủy ban thông qua quyền phê chuẩn cơ quan này, cũng như có quyền phê chuẩn đề cử của Hội đồng châu Âu cho vị trí Chủ tịch Ủy ban; bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với Ủy ban giống như cơ chế nghị viện quốc gia.

Nghị sĩ châu Âu được bầu chọn như thế nào?

Năm 1979, EP trở thành chế định xuyên quốc gia đầu tiên trên thế giới được các cử tri bầu trực tiếp 5 năm một lần theo hình thức phổ thông đầu phiếu. Quy định này đã đưa EU đạt đến một mức độ liên kết mạnh mẽ nhất so với tất cả các tổ chức khu vực khác.

Mỗi quốc gia có một số quy định riêng nhưng có một số nguyên tắc chung mà các nước phải tuân thủ, chẳng hạn như số lượng nghị sĩ châu Âu được bầu từ một đảng chính trị tỷ lệ thuận với số phiếu bầu mà đảng đó nhận được. Công dân EU cư trú tại một quốc gia EU khác có thể bỏ phiếu và ứng cử ở đó. Mỗi công dân chỉ được bỏ phiếu một lần.

Có bao nhiêu nghị sĩ được bầu?

Theo nguyên tắc chung, số lượng nghị sĩ được quyết định trước mỗi cuộc bầu cử. Tổng số không được phép vượt quá 750 cộng với Chủ tịch (751 nghị sĩ).

Sau khi Anh rời khỏi EU vào năm 2019, tổng số nghị sĩ châu Âu giảm từ 751 xuống còn 705. Trong cuộc bầu cử lần này, quy mô của EP được tăng lên 720 ghế, nhiều hơn 15 ghế so với cuộc bầu cử năm 2019.

Mỗi quốc gia được bầu bao nhiêu nghị sĩ?

Tùy theo dân số của từng nước mà các quốc gia sẽ có số ghế nghị sĩ châu Âu khác nhau. Mỗi nước châu Âu bầu tối thiểu 6 nghị sĩ (nước nhỏ nhất Malta) và tối đa 96 nghị sĩ (Đức) tùy vào dân số của mình.

Dưới đây là số lượng nghị sĩ sẽ được bầu ở mỗi quốc gia trong cuộc bầu cử 2024: Đức bầu 96, Pháp: 81, Italy: 76, Tây Ban Nha: 61, Ba Lan: 53, Romania: 33, Hà Lan: 31, Bỉ: 22, Hy Lạp: 21, Séc: 21, Thụy Điển: 21, Bồ Đào Nha: 21 Hungary: 21, Áo: 20, Bulgaria: 17, Đan Mạch: 15, Phần Lan: 15, Slovakia: 15, Ireland: 14, Croatia: 12, Litva: 11, Slovenia: 9, Latvia: 9, Estonia: 7, CH Síp: 6, Luxembourg: 6, Malta: 6.

Cuộc bầu cử diễn ra khi nào?

Cuộc bầu cử EP cho nhiệm kỳ 2024 - 2029 diễn ra từ ngày 6 - 9.6 trong toàn khối. Riêng ngày 9.6 được coi là ngày bầu cử chính thức với 20 quốc gia tiến hành bỏ phiếu, trong đó có Đức, Pháp và Ba Lan. Hà Lan là nước tổ chức bầu cử sớm nhất vào 6.6. Tiếp đó là Ireland ngày 7.6. Latvia, Malta và Slovakia ngày 8.6. Tại Cộng hòa Séc, bầu cử diễn ra trong hai ngày 7 - 8.6, Italy ngày 8 - 9.6.

Đây sẽ là cuộc bầu cử EP lần thứ 10 kể từ cuộc bầu cử trực tiếp đầu tiên vào năm 1979 và là cuộc bầu cử EP đầu tiên sau Brexit.

Cử tri bỏ phiếu cho các đảng quốc gia hay các đảng châu Âu?

Các cuộc bầu cử được tranh cử bởi các đảng chính trị quốc gia nhưng sau khi trở thành các nghị sĩ châu Âu, họ sẽ tập hợp trong các nhóm đảng của EP. Nghị viện hiện tại do 3 nhóm đảng lớn chi phối gồm đảng Nhân dân châu Âu (EPP) trung hữu, Liên minh Xã hội và Dân chủ (S&D) trung tả và đảng Phục hưng châu Âu (RE) theo chủ nghĩa tự do và trung dung.

Quốc tế

Vụ nổ máy nhắn tin ở Lebanon: HĐBA sẽ họp khẩn cấp, Lebanon chuẩn bị cho kịch bản chiến tranh
Quốc tế

Vụ nổ máy nhắn tin ở Lebanon: HĐBA sẽ họp khẩn cấp, Lebanon chuẩn bị cho kịch bản chiến tranh

Hội đồng Bảo an (HĐBA) Liên Hợp Quốc cho biết sẽ họp khẩn cấp vào ngày 20.9 về vụ nổ hàng nghìn máy nhắn tin ở Lebanon nhằm vào nhóm chiến binh Hezbollah, trong khi Thủ tướng nước này khẳng định Lebanon đang trong tình trạng chiến tranh và đã họp Nội các để chuẩn bị cho các kịch bản.

FED mạnh tay hạ lãi suất và tác động đối với các ngân hàng Trung ương
Quốc tế

FED mạnh tay hạ lãi suất và tác động đối với các ngân hàng Trung ương

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định hạ lãi suất lần đầu tiên kể từ những ngày đầu của đại dịch Covid-19, với mức giảm mạnh tay là 0,5 điểm phần trăm. Quyết định này mở đầu cho giai đoạn nới lỏng tiền tệ của Mỹ và chắc chắn sẽ khuyến khích làn sóng tương tự ở nhiều quốc gia.

Thêm một làn sóng các vụ nổ mới ở Lebanon: Điều gì đã xảy ra?
Quốc tế

Thêm một làn sóng các vụ nổ mới ở Lebanon: Điều gì đã xảy ra?

Chỉ một ngày sau khi hàng nghìn máy nhắn tin phát nổ ở Lebanon, một loạt thiết bị điện tử khác đã phát nổ ngày 18.9 trong làn sóng thứ hai. Phía Lebanon cáo buộc Israel đứng đằng sau cả hai vụ tấn công. Diễn biến mới này đã làm gia tăng mối lo ngại rằng cuộc xung đột âm ỉ giữa hai bên có thể leo thang thành chiến tranh toàn diện; đồng thời khiến dư luận băn khoăn về khả năng các thiết bị bị xâm phạm, đặc biệt là sau khi các vụ đánh bom như vậy đã giết chết hoặc làm bị thương rất nhiều thường dân.

Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida
Quốc tế

Chính sách đối ngoại của Nhật Bản giai đoạn hậu Kishida

Ngày 27.9 tới, đảng Dân chủ Tự do cầm quyền (LDP) tại Nhật Bản sẽ tiến hành bầu Chủ tịch mới sau khi Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida, đồng thời là Chủ tịch đảng đương nhiệm bất ngờ tuyên bố không tái tranh cử. Việc ông Kishida từ chức đánh dấu một thời điểm quan trọng không chỉ đối với bối cảnh chính trị trong nước của Nhật Bản mà còn cả khu vực và quốc tế, bởi những tác động sâu sắc của những thay đổi sắp tới đối với các mối quan hệ ngoại giao cũng như ảnh hưởng của Nhật Bản đối với những mối quan hệ này.

Vùng Vịnh với tham vọng trở thành siêu cường AI
Quốc tế

Vùng Vịnh với tham vọng trở thành siêu cường AI

Trong vài năm qua, Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất (UAE) đã tiến hành các bước đi quan trọng để trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về trí tuệ nhân tạo (AI). Hiện nay, các nước vùng Vịnh khác, đặc biệt là Ảrập Xêút và Qatar, cũng đang tiếp bước khi đầu tư đáng kể vào công nghệ mới này.

Vụ hàng nghìn máy nhắn tin phát nổ ở Lebanon: Nguy cơ leo thang căng thẳng
Quốc tế

Vụ hàng nghìn máy nhắn tin phát nổ ở Lebanon: Nguy cơ leo thang căng thẳng

Ít nhất 9 người đã thiệt mạng và gần 3.000 người bị thương, bao gồm Đại diện ngoại giao của Iran tại Lebanon, khi các máy nhắn tin phát nổ tại các thành trì của Hezbollah trên khắp Lebanon trong một vụ nổ đồng thời chưa từng có. Hezbollah và Chính phủ Lebanon đổ lỗi cho Israel rằng đây là một cuộc tấn công từ xa tinh vi.

Hồi hộp chờ đợi quyết định lãi suất của Fed
Thế giới 24h

Hồi hộp chờ đợi quyết định lãi suất của Fed

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có cuộc họp chính sách vào ngày 17 - 18.9. Các nhà phân tích và nhà đầu tư đang theo dõi từng diễn biến để xem Fed sẽ quyết định nới lỏng lãi suất đến mức nào, hứa hẹn sẽ tạo ra những chấn động lớn trên thị trường tài chính toàn cầu.

Kenya: Kêu gọi xây dựng luật về an toàn trường học
Thế giới 24h

Kenya: Kêu gọi xây dựng luật về an toàn trường học

Sau vụ hỏa hoạn gần đây tại Học viện Hillside Endarasha ở Quận Nyeri khiến 21 học sinh thiệt mạng, hai công dân Kenya đã kiến ​​nghị lên Quốc hội yêu cầu ban hành Luật An toàn và an ninh trường học toàn diện. Ông Anthony Manyara và ông John Wangai, những người kiến ​​nghị, lập luận rằng cần có khuôn khổ pháp lý cụ thể để giải quyết mối đe dọa ngày càng gia tăng của các thảm họa liên quan đến trường học trên khắp cả nước.

Bầu cử Tổng thống Mỹ và tương lai quan hệ Mỹ - Trung
Thế giới 24h

Bầu cử Tổng thống Mỹ và tương lai quan hệ Mỹ - Trung

Khi Hoa Kỳ tiến gần đến cuộc bầu cử Tổng thống năm 2024, động thái giữa hai ứng cử viên hàng đầu là bà Kamala Harris và ông Donald Trump, đang có những tác động đáng kể đến quan hệ Trung Quốc - Hoa Kỳ. Về vấn đề này, các chuyên gia cho rằng, đánh giá quan điểm của các cố vấn chủ chốt của hai ứng cử viên có thể giúp phát hiện sự khác biệt trong cách tiếp cận của họ đối với Trung Quốc.

Australia: Hành vi chia sẻ dữ liệu cá nhân trực tuyến ác ý sẽ bị phạt tù tới 7 năm
Quốc tế

Australia: Hành vi chia sẻ dữ liệu cá nhân trực tuyến ác ý sẽ bị phạt tù tới 7 năm

Để tăng cường bảo vệ thông tin cá nhân của công dân và bảo đảm quyền riêng tư trong thời đại kỹ thuật số, Chính phủ Australia đã trình dự thảo Luật sửa đổi về quyền riêng tư và các quy định khác năm 2024 lên Quốc hội. Do Bộ trưởng Tư pháp Mark Dreyfus thúc đẩy, dự luật này nhằm củng cố pháp luật về quyền riêng tư, đặc biệt tập trung vào việc hình sự hóa hành vi chia sẻ dữ liệu cá nhân một cách ác ý (doxxing).