Bước tiến mới

Theo Báo cáo Vật liệu y sinh PEEK và công nghệ 3D trong chấn thương chỉnh hình và tạo hình sọ não, peek là một loại nhựa nhiệt dẻo được cấu tạo đặc biệt để cấy ghép vào cơ thể người, không tác động lên gene; có đặc tính cơ học như xương đặc, bền, không nứt vỡ; không cản trở khi chụp X-quang; không biến đổi cấu trúc và tạo ra gốc tự do khi được tiệt khuẩn. PEEK đã được ứng dụng trong y tế thế giới từ năm 1990. Hiện nay, vật liệu y sinh peek và công nghệ 3D đã được ứng dụng lâm sàng trên thế giới và ở Việt Nam như mảng vá hộp sọ peek, đĩa đệm cột sống peek, thân xương đùi peek, khớp háng và khớp gối toàn phần peek…

Ở Việt Nam, mảng vá tạo hình khuyết sọ peek đã được thử nghiệm cho 30 bệnh nhân khuyết sọ từ 20 - 60 tuổi chủ yếu bị chấn thương do tai nạn giao thông. Đa số những trường hợp này đã được ghép xương tự thân bị thất bại do tiêu xương. Kết quả bước đầu cho thấy trừ 1 trường hợp mảnh ghép bị lỏng phải tháo bỏ, còn lại các mảng vá khuyết sọ bằng vật liệu y sinh peek không gây thải loại, đáp ứng yêu cầu che phủ, bảo vệ não.

Cơ hội cho nhiều bệnh nhân không phải đối mặt với việc bị tàn tật vĩnh viễn	Nguồn: ITN

Năm 2018, Viện Nghiên cứu và phát triển vật liệu y sinh, Công ty CP y sinh Ngọc Bảo được UBND TP Hà Nội giao nhiệm vụ khoa học công nghệ Nghiên cứu chế tạo mảnh vá hộp sọ và lồi cầu xương hàm dưới bằng công nghệ 3D từ vật liệu peek. Những sản phẩm mảnh vá khuyết sọ chế tạo bằng công nghệ 3D từ vật liệu peek đầu tiên sau khi thử nghiệm sinh học theo ISO 10993 đã được thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện đa khoa Hải Dương cho 10 bệnh nhân, đa phần là những bệnh nhân bị mất xương, xương vỡ vụn, tổn thương 2 mảnh, tổn thương phối hợp, tổn thương quá lớn… Thử nghiệm lâm sàng sau một năm cho thấy rõ tính ưu việt của loại sản phẩm chế tạo riêng cho từng người bằng vật liệu peek.

“Sản phẩm nghiên cứu của Viện nghiên cứu và phát triển vật liệu y sinh không thua kém so với các nước trong khu vực. Đặc biệt, mảnh vá hộp sọ của Viện còn được thiết kế các chân chống sập, lún, không cần nẹp cố định, giảm chi phí cho bệnh nhân. Hiện nay, vật liệu này đang được ứng dụng thực hành tại ba bệnh viện gồm Bệnh viện K, Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn và Bệnh viện Đại học Y” - Trưởng Labo Công nghệ mô ghép và vật liệu sinh học, Đại học Y Hà Nội Ngô Duy Thìn chia sẻ.

Ngoài ra, lĩnh vực chấn thương chỉnh hình cũng đã có thêm công nghệ vượt trội, hỗ trợ các bác sĩ trong việc tái tạo lại các phần xương bị khuyết cho bệnh nhân, đó là việc ứng dụng công nghệ in 3D. Công nghệ này góp phần tạo ra các đoạn xương, khớp nhân tạo và các dụng cụ phẫu thuật có tính chính xác cao, khả năng tùy biến rộng và tương thích chặt chẽ với từng trường hợp bệnh nhân cụ thể.

Cơ hội cho bệnh nhân

Tại Hội thảo khoa học Vật liệu y sinh peek và công nghệ 3D: Bước tiến mới trong chấn thương chỉnh hình diễn ra mới đây, Phó giám đốc Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn Trần Trung Dũng cho biết, ung thư xương là bệnh lý hiếm gặp nhưng có chiều hướng gia tăng với tỷ lệ ung thư xương nguyên phát chiếm 1% trong các loại ung thư và ung thư xương thứ phát phổ biến hơn. Tỷ lệ bệnh nhân ung thư xương hay gặp nhiều ở nhóm tuổi trẻ và tỷ lệ nữ chiếm tới 90%, chủ yếu ung thư khớp gối. Trước đây, các bác sỹ sẽ cắt tiến hành cắt rộng rãi bao gồm phần xương ung thư và phần mềm, cơ để ngăn cản việc di căn, dẫn đến việc nhiều bệnh nhân bị mất chức năng vận động hoàn toàn, gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý cho bệnh nhân.

Các chuyên gia cũng cho biết, những kỹ thuật trước đây như ghép xương đồng loại, thay khớp kèm ghép xương đồng loại… gặp nhiều hạn chế vì thiếu nguồn cung, gặp vấn đề về thải ghép và khả năng mắc các bệnh lây nhiễm. Do đó, việc ứng dụng thành công mảnh peek cho các bệnh nhân khuyết sọ có ý nghĩa to lớn đối với người bệnh, họ sẽ có cơ hội được vận động trở lại với khả năng hỗ trợ của vật liệu giúp tái tạo lại khả năng vận động khoảng 70 - 80% so với trước, từ đó xóa bỏ mặc cảm tự ti.

Hiện nay, đã có 20 ca được ứng dụng vật liệu này cho cả tổn thương xương ở khớp tay và khớp chân, trong đó có hai ca khớp chân khó nhất vừa được can thiệp thành công tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn và Bệnh viện K, mang lại sự vận động cho người bệnh. Trưởng đơn nguyên Phẫu thuật khớp háng và khung chậu khoa Chấn thương chỉnh hình và Y học thể thao, Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn Phạm Trung Hiếu nhấn mạnh, vật liệu y sinh peek và công nghệ 3D đang mở ra triển vọng mới cho phẫu thuật chấn thương chỉnh hình nói chung và phẫu thuật tái tạo xương khớp nói riêng. Đây là cơ hội cho nhiều bệnh nhân không phải đối mặt với việc bị tàn tật vĩnh viễn nếu không may bị mắc bệnh phải cắt bỏ xương.