Lo ngại “lách luật” thông qua dạy phụ đạo, dạy bồi dưỡng
Nhằm bảo đảm tăng cường trách nhiệm của các nhà trường trong việc quản lý dạy thêm, học thêm, Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành Thông tư 29/2024/TT-BGDDT thay thế Thông tư 17/2012/TT-BGDDT. Đáng chú ý, nội dung Thông tư mới làm rõ hơn các quy định hoạt động dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường so với quy định cũ.
Cụ thể, thông tư mới về dạy thêm, học thêm có 4 ưu điểm: Thứ nhất, coi dạy thêm là loại hình kinh doanh có điều kiện, điều này thay đổi căn bản để khắc phục việc quản lý hoạt động dạy thêm không hiệu quả thời gian qua. Thứ hai, khi giáo viên không được dạy thêm (có thu tiền) học sinh mà mình dạy chính khóa sẽ khắc phục hầu hết các tiêu cực của việc dạy thêm trước đây, giúp việc dạy và học trong nhà trường trở lại đúng quỹ đạo. Thứ ba, giáo viên dạy thêm ngoài nhà trường phải báo cáo hiệu trưởng (về môn dạy, thời gian, địa điểm), điều này giúp nâng cao trách nhiệm quản lý của lãnh đạo các nhà trường cả việc giáo viên dạy thêm bên ngoài. Cuối cùng, việc dạy thêm trong trường không được thu tiền được cho là quy định nhân văn, nhằm tạo giá trị cho học sinh, đúng với tôn chỉ của các nhà trường, của ngành giáo dục.
Cho rằng việc ban hành Thông tư 29/2024/TT-BGDDT là cần thiết, giúp hạn chế dạy thêm học thêm tràn lan như hiện nay, tuy nhiên, theo thầy Hồ Như Hiển, giáo viên dạy Lịch sử Trường THCS, THPT Đông Bắc Ga (Thanh Hóa), Thông tư 29 mới chỉ đưa ra quy định chứ chưa có giải pháp cụ thể về cấm dạy thêm, học thêm trong nhà trường, việc này có thể dẫn đến tình trạng các đơn vị giáo dục có thể “lách luật” thông qua dạy phụ đạo, dạy bồi dưỡng rồi không đưa các khoản kinh phí ra công khai...
Thầy Hiển cũng cho rằng, khi dạy thêm, học thêm trong nhà trường bị cấm mà nhu cầu xã hội lớn, sẽ có sự chuyển dịch dạy thêm học thêm trong nhà trường sang lĩnh vực tư nhân, nếu không quản lý tốt, cuối cùng người thiệt thòi vẫn là học sinh và phụ huynh. “Chất lượng giáo dục tại các trung tâm là điều đáng bàn khi thông tư không quy định cụ thể các tiêu chí về con người, cơ sở vật chất theo các cấp học khi mở trung tâm. Chưa kể, các trung tâm dạy thêm, học thêm sẽ phải chịu nhiều chi phí liên quan, tất cả chi phí đó sẽ đổ dồn lên người học. Nếu quản lý không tốt, việc nở rộ nhiều trung tâm dạy thêm sẽ khiến thương mại hóa giáo dục lên một tầm cao mới và gây nhiều hệ quả khó lường…”, thầy Hiển lo ngại.
Ngoài ra, từ quy định mới về dạy thêm, học thêm, nhiều phụ huynh đặt vấn đề về vai trò của ban đại diện cha mẹ học sinh. Chị Mai Thu (Cầu Giấy, Hà Nội) lấy ví dụ, nếu một phụ huynh đại diện đứng ra tổ chức lớp học thêm, mượn cơ sở vật chất của nhà trường, hợp đồng với giáo viên đứng lớp thì có được không? Theo phụ hynh này, Bộ GD-ĐT cần bổ sung và quy định rõ về việc không cho phép ban đại diện cha mẹ học sinh được tổ chức các lớp dạy thêm, học thêm trong nhà trường.
Đổi mới thi cử, kiểm tra, đánh giá
Thực tế lâu nay, việc quản lý dạy thêm, học thêm vốn nhiều phức tạp, việc xác định cơ quan quản lý phù hợp và có giải pháp giúp các cơ sở dạy thêm minh bạch chất lượng, phát huy hiệu quả tích cực trong giáo dục là mong muốn của nhiều phụ huynh và học sinh và toàn xã hội.
Để đưa dạy thêm, học thêm vào quỹ đạo tích cực, nhiều chuyên gia cho rằng, đầu tiên, cần làm tốt khâu đăng ký kinh doanh, trong đó, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Kế hoạch và đầu tư tại các địa phương cần công khai các tiêu chí, điều kiện để đăng ký mở trung tâm dạy thêm. Đồng thời, nghiêm túc trong việc xét duyệt hồ sơ, cấp đăng ký kinh doanh để tránh việc các trung tâm kém chất lượng “mọc lên như nấm sau mưa”.
Cùng với đó, cần làm tốt khâu quản lý hoạt động dạy thêm, trong đó, đẩy mạnh giám sát, kiểm tra và xử lý kịp thời các vi phạm. Các đơn vị giáo dục (Phòng, Sở, Bộ GD-ĐT) làm tốt việc quản lý chuyên môn và phối hợp với địa phương thanh, kiểm tra việc dạy thêm, học thêm.
Mặt khác, nhiều ý kiến cũng cho rằng, mặc dù không cấm, nhưng nhìn chung, việc dạy thêm, học thêm ở ngoài trường học cũng không nên khuyến khích. Các bậc phụ huynh nên hướng dẫn, định hướng con em mình rèn luyện thói quen, năng lực tự học, vì tự học mới là yếu tố chủ yếu để con tiến bộ, vươn lên, chỉ đi học thêm khi thực sự cần thiết. Thực hiện tốt điều này sẽ tránh được tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan, tốn kém nhưng không hiệu quả.
Một cô giáo ở Nam Định mong rằng, cùng với thông tư 29, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có những quyết sách sâu sát, triệt để hơn, “Là một giáo viên, tôi mong Bộ xem xét đến những nguyên nhân dẫn tới tình trạng học thêm nhiều hơn học chính như hiện giờ. Đầu tiên là chương trình học vẫn còn nặng, học sinh vẫn phải gồng mình nhồi nhét kiến thức. Rồi đến sĩ số lớp quá đông, nhiều khi giáo viên muốn giúp các em học kém mà không có thời gian. Chưa kể, không phải thầy cô nào cũng giỏi. Có những người kiến thức còn hạn chế, cách dạy cũng chưa được hay, khiến học sinh khó hiểu bài. Thế nên các em mới tìm đến những chỗ học thêm để được giảng dạy tốt hơn. Cuối cùng, áp lực thành tích mới là thứ đáng sợ nhất. Vì thành tích mà cả thầy lẫn trò đều bị cuốn vào vòng xoáy học thêm, dạy thêm”, cô giáo nói.
Đồng quan điểm, ông Đỗ Minh Hoàng, Giám đốc Trung tâm Giáo dục thường xuyên Chu Văn An (quận 5, TP Hồ Chí Minh) cho rằng, về lâu dài, khi chương trình giáo dục không nặng chuyện thi cử, kiểm tra, đánh giá, dạy theo đúng tinh thần phát huy năng lực, phẩm chất của người học thì dạy thêm, học thêm sẽ trả về đúng bản chất xưa kia. Đó là khi học sinh thấy mình thiếu hụt kiến thức gì thì học thêm để bổ sung kiến thức đó hoặc muốn giỏi thêm nữa thì học thêm. "Còn khi chương trình vẫn nặng về đúng - sai, học chỉ để phục vụ các kỳ thi thì việc dạy thêm, học thêm vẫn sẽ còn biến tướng", ông Hoàng nhìn nhận.
