Xây dựng đối tác xanh cho ngành nông nghiệp mới

Hướng đến các chuỗi giá trị cạnh tranh

Dù đối mặt với nhiều khó khăn từ nội tại và yếu tố bên ngoài như: dịch bệnh, biến đổi khí hậu, nhưng thời gian qua ngành Nông nghiệp Việt Nam vẫn tiếp tục khẳng định được vai trò là “trụ đỡ” của nền kinh tế, đảm bảo nguồn cung lương thực thực phẩm cho cả nước và đảm bảo an sinh xã hội.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cho biết, Bộ NN-PTNT hiện đang hoàn thiện dự thảo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chiến lược vừa mang tính tiếp nối kế thừa những thành tựu đã đạt được trong nhiều nhiệm kỳ qua, vừa tổng hợp những quan điểm tiếp cận mới, tư tưởng mới, xu thế mới giá trị mới phù hợp với bối cảnh mới xoay quanh 3 trụ cột: “nông nghiệp sinh thái” “nông thôn hiện đại” “nông dân thông minh”. Sẽ chuyển từ sản xuất sang kinh tế, từ chú trọng năng suất, sản lượng sang tích hợp đa giá trị. Từ ngắn hạn sang cục bộ trong dài hạn, kết nối liên vùng liên khu vực. Từ cung ứng những mặt hàng có thể sản xuất sang đáp ứng đa dạng nhu cầu theo chuỗi giá trị hòa nhập với xu thế phát triển của toàn cầu.

Bộ cũng đang hoàn chỉnh Kế hoạch hành động quốc gia chuyển đổi sang Hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững ở Việt Nam, giai đoạn 2021-2030 được xây dựng trên cơ sở 5 lộ trình hành động gồm: đảm bảo mọi người tiếp cận được thực phẩm an toàn và dinh dưỡng; chuyển đổi sang tiêu dùng bền vững; đẩy mạnh sản xuất bền vững; xây dựng các chuỗi giá trị cạnh tranh, bao trùm và bình đẳng; tăng cường khả năng thích ứng với tổn thương, cú sốc và sức ép.

Theo đánh giá của bà Caitlin Wiesen, Trưởng Đại diện Thường trú Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNDP), dự thảo chiến lược và kế hoạch của ngành Nông nghiệp đã đề ra nhiều phương hướng, nhiệm vụ giải pháp trọng tâm giai đoạn mới. Bên cạnh đó, bà cũng ghi nhận những sáng kiến, cam kết của Việt Nam tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021 (COP26) thể hiện tham vọng sẽ là cơ hội lớn để nhân rộng các giải pháp sản xuất thuận thiên cũng như tăng cường cộng đồng địa phương để đảm bảo an ninh lương thực và giảm phát thải khí nhà kính.

Đối tác quốc tế cam kết đồng hành

Để có thể hoàn thành chiến lược phát triển của ngành Nông nghiệp, Viện trưởng Viện chính sách chiến lược NN-PTNT Trần Công Thắng cho rằng cần đồng bộ các giải pháp. Đầu tiên là linh động trong việc đổi mới chính sách, đặc biệt là trong các vấn đề về đất đai, tiền tệ, thương mại, tài khóa…Cùng với đó là đào tạo nguồn lực chuyên nghiệp. Tiếp tục đổi mới sản xuất, phát triển các doanh nghiệp, hợp tác xã có hợp tác, liên kết, tiêu thụ, hình thành các chuỗi giá trị. Chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng cho nông nghiệp, đặc biệt là những nơi vùng sâu, vùng xã, hạ tầng logistics…Quan trọng là tăng cường chuyển đổi số nông nghiệp, dần hoàn thiện môi trường pháp lý cho các hoạt động của ngành.

Bộ trưởng chỉ rõ, để chuyển mình thay đổi, ngành Nông nghiệp không thể tự đứng một mình, làm một mình mà cần có sự chia sẻ, đồng hành, hỗ trợ, ủng hộ của các Bộ, Ban ngành Trung ương và địa phương và đặc biệt là sự đồng hành và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế để xây dựng nên đối tác xanh cho một nền nông nghiệp mới.

Theo Đại diện quốc gia Tổ chức phát triển công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO) tại Việt Nam- Lê Thị Thanh Thảo, ngành nông nghiệp Việt Nam cần có cách tiếp cận đa ngành, đánh giá hiệu qủa chính sách nhằm cải cách môi trường kinh doanh, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời, nhấn mạnh cần hướng đến nền kinh tế tuần hoàn, phải bắt kịp với xu hướng thế giới, đánh giá sự phù hợp về kinh doanh có trách nhiệm và mang tính thị trường hơn. Bên cạnh đó, nên hỗ trợ tập trung vào các tổ chức công, tư ở địa phương để có thể tiếp cận các công nghệ, kĩ năng, truy xuất và vấn đề định hướng chính sách dễ dàng. UNIDO cam kết sẽ cũng đồng hành với Bộ NN-PTNT để hướng đến một nền nông nghiệp bền vững.

Thống nhất quan điểm, ông Rémi Nono Womdim, Trưởng đại diện Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc (FAO) tại Việt Nam chỉ rõ, những cam kết chính trị và quan hệ đối tác chiến lược với các bên liên quan chính là yếu tố then chốt cho việc chuyển đổi sang các hệ thống lương thực thực phẩm xanh và cacbon thấp. Trong nhiều năm qua, FAO đã luôn đồng hành, ủng hộ những bước chuyển về chính sách của ngành nông nghiệp Việt Nam. Kỳ vọng, các chiến lược, kế hoạch sau khi hoàn thiện và ban hành sẽ có được những kết quả như mong muốn. FAO sẽ tiếp tục hỗ trợ việc chuyển đổi các hệ thống lương thực thực phẩm theo hướng hiệu quả hơn, bao trùm hơn, thích ứng tốt hơn và bền vững hơn, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Với “Tư duy đổi mới” và “Cùng hành động”, Bộ trưởng tin tưởng ngành Nông nghiệp sẽ thực hiện được khát vọng về một nền nông nghiệp sinh thái, tiên tiến, tích hợp đa giá trị, kết hợp hài hoà tài nguyên bản địa, bản sắc văn hoá, niềm tin xã hội với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, vươn tầm để đủ sức trở thành “thước đo mức độ bền vững của quốc gia”.