Những bức ảnh quý về các nhà làm phim Việt Nam tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ

Theo TS. Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đáng chú ý là bức ảnh Đoàn làm phim tài liệu và nhiếp ảnh tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ - Những người chép sử bằng hình ảnh, được chụp ngày 8.5.1954, ngày chiến thắng đầu tiên. Trong ảnh có 11 người, là những nhà quay phim, nhiếp ảnh đã làm nên bộ phim tài liệu Điện Biên Phủ ghi lại những khoảnh khắc lịch sử của chiến thắng vĩ đại “nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng”.

Trong bức ảnh có NSƯT Nguyễn Tiến Lợi (1918 - 2008), đạo diễn kiêm quay phim chính của đoàn làm phim tài liệu tham gia chiến dịch. Ông cũng là nghệ sĩ điện ảnh hiếm hoi được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật trong cả lĩnh vực Điện ảnh (2012) với bộ phim tài liệu Điện Biên Phủ (1954) và lĩnh vực Nhiếp ảnh (2007) với tác phẩm ảnh Xung phong (1947).

Trong bức ảnh lịch sử còn có: đạo diễn, NSND Nguyễn Hồng Nghi (1918 - 1991); đạo diễn, NSND Phan Trọng Quỳ (1924 - 1981); đạo diễn, NSND Nguyễn Ngọc Quỳnh (1932 - 2010); quay phim, NSND Nguyễn Đăng Bảy (1923 - 2007); đạo diễn Nguyễn Thụ (1934 - 2002); đạo diễn, NSƯT Nguyễn Như Ái (1925 - 2004); quay phim, kỹ thuật Nguyễn Phụ Cấn. Tất cả họ sau này đều được Đảng và Nhà nước trao tặng những phần thưởng và danh hiệu cao quý; các tác phẩm điện ảnh của họ đã đi vào ký ức của nhiều thế hệ khán giả, đạt nhiều giải thưởng quốc gia và quốc tế.

Ngoài ra, còn có 2 nghệ sĩ nhiếp ảnh. Triệu Đại (1920 - 1992) khi đó là phóng viên ảnh quân đội tại Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị, tham gia chụp ảnh chiến dịch Điện Biên Phủ. Bộ ảnh lịch sử Chiến thắng Điện Biên Phủ 1954 của ông (gồm 5 ảnh: Phất cờ trên nóc hầm De Castries (1954); Bộ đội vượt cầu Mường Thanh chiếm chỉ huy sở của De Castries (1954); Dẫn giải tù binh Pháp qua đường Mường Phăng - Điện Biên Phủ (1954); Bác Hồ tặng huy hiệu cho chiến sĩ Hoàng Đăng Vinh - một trong những chiến sĩ đã bắt sống tướng De Castries ở Điện Biên Phủ; Kéo pháo vào trận địa (Voi ra trận) (1954)) đã được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật (2001). 

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Đinh Ngọc Thông (1930 - 2022) cũng là phóng viên báo Quân đội Nhân dân tại mặt trận Điện Biên Phủ. Năm 2007, tác phẩm ảnh Chiến sĩ ở mặt trận Điện Biên Phủ đọc thư nhà dưới chiến hào của ông đã được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật. 

Người cuối cùng trong bức ảnh là ông Nguyễn Sinh, một người dân tộc được phân công giúp đội mang vác, vận chuyển các thiết bị kỹ thuật, góp phần xứng đáng vào thành công chung của toàn đoàn.

Ngoài bức ảnh lịch sử trên, giới thiệu và trưng bày dịp này còn có 7 ảnh tư liệu quý giá đối với ngành điện ảnh cách mạng Việt Nam. Các bức ảnh cho thấy sự quan tâm, dặn dò đặc biệt của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với các nhà quay phim, phóng viên ảnh mặt trận trước khi tham gia các chiến dịch trong kháng chiến chống Pháp hoặc được chụp ảnh cùng Người khi phục vụ Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng tại Chiến khu Việt Bắc năm 1951.

Có một tấm ảnh được in trích từ bộ phim tài liệu Điện Biên Phủ quay cảnh các chiến sĩ đang cùng nhau mang lá cờ Quyết chiến, Quyết thắng lên nóc hầm De Castries. Hình ảnh này đã trở thành biểu tượng lịch sử của Chiến thắng Điện Biên Phủ, luôn là niềm tự hào to lớn của đồng bào, chiến sĩ cùng các thế hệ người làm điện ảnh.

Sau Tuần phim, bộ ảnh tư liệu này được trưng bày tại Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ. Đây là hoạt động ý nghĩa, ghi nhận những đóng góp của cán bộ, nghệ sĩ thế hệ đầu tiên của điện ảnh cách mạng Việt Nam tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc bằng hình ảnh, đóng góp vào chiến thắng vĩ đại của cách mạng Việt Nam.