Làm mới sách dân gian cho thiếu nhi

Góp vào tủ sách dân gian

Bộ sách dân gian cho thiếu nhi với ba mảng Câu đố dân gian, Đồng dao cho bé, Truyện tranh cổ tích Việt Nam. Đây là bộ sách thuộc Tủ sách dân gian dành cho thiếu nhi do Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam xây dựng, nhằm mở rộng vốn từ vựng và giúp các em nhỏ hiểu hơn về văn hóa dân gian.

Trong đó, bộ sách Truyện tranh cổ tích Việt Nam gồm 6 truyện tiêu biểu: Ai mua hành tôi, Cây khế, Cóc kiện trời, Trí khôn của ta đây, Sọ Dừa, Tấm Cám.

Phần nội dung bộ truyện được Búp Trên Cành kể ngắn gọn, súc tích, giúp các em nhỏ dễ dàng nắm bắt được nội dung, đồng thời giải đáp nhiều thắc mắc - dưới lăng kính cổ tích: Tại sao cóc lại nghiến răng báo trời mưa? Tại sao hổ có vằn khắp thân? Sao trâu to thế lại phải nghe lời con người nhỏ xíu mà cày bừa cả ngày?...

Bộ truyện được minh họa bởi nét vẽ thuần Việt, gần gũi và sinh động của họa sĩ Kim Duẩn.

Bộ sách Câu đố dân gian gồm 2 cuốn Động vật và thực vật, Đồ vật và phương tiện giao thông, do Búp Trên Cành biên soạn, họa sĩ Bích Ngọc minh họa.

Bộ sách gồm những câu đố ngắn, có vần điệu, được thực hiện với cỡ chữ to giúp trẻ luyện đọc tốt, mở rộng vốn từ vựng; hình vẽ xinh xắn để trẻ hiểu hơn về những loại động, thực vật… mà nơi mình sinh sống không có. Đặc biệt, những câu đố trong sách khiến các bé phải vận dụng trí não để tìm câu trả lời, từ đó kích thích trí tưởng tượng, tư duy của trẻ.

Bộ sách Đồng dao cho bé gồm 2 cuốn Em học em chơi, Thiên nhiên quanh em hướng đến đối tượng độc giả 0 - 6 tuổi, do Ánh Dương biên soạn, họa sĩ Nguyễn Ngọc Thủy minh họa.

Bộ sách có câu từ gần gũi, dễ nhớ, dễ thuộc không chỉ giúp trẻ phát triển tư duy ngôn ngữ và cảm xúc mà còn hướng cho trẻ phát triển tốt các kỹ năng vận động và làm việc nhóm, đặc biệt, giúp các em đọc tốt hơn mỗi ngày.

Tinh thần tươi mới

Theo biên tập viên Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam Nghiêm Thùy Dung, sách cho thiếu nhi hiện nay rất đa dạng và phong phú, song phần lớn đến các hoạt động kỹ năng giúp trẻ phát triển thể chất và tinh thần. Bên cạnh việc phát triển thể chất và tinh thần cho trẻ thì giúp trẻ phát triển ngôn cũng đặc biệt quan trọng. Khi có được vốn từ tốt, trẻ sẽ có khả năng diễn đạt tốt hơn và điều này giúp ích nhiều cho quá trình học văn của trẻ về sau.

Để trẻ có vốn từ phong phú ngoài quá trình giao tiếp, trẻ cần đọc nhiều sách văn học, trong đó có văn học dân gian. Vì vậy, Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam quyết định xuất bản bộ sách dân gian. Trên thực tế, văn học dân gian là đề tài bao giờ cũng có sức sống, và luôn được các đơn vị xuất bản khai thác đều đặn, bền bỉ.

Điểm khác biệt mà độc giả bắt gặp ở bộ sách là tinh thần tươi mới về hướng biên soạn, lựa chọn dị bản, về minh họa hoặc về cách tích hợp các hoạt động đọc phù hợp với lứa tuổi.

Ví dụ, khi thực hiện bộ đôi sách Câu đố dân gian nhóm thành 2 chủ đề nhằm giúp trẻ dễ dàng hệ thống hình ảnh, từ vựng. Các tác giả cũng thử nghiệm đưa vào một số từ mới tiếng Anh, hi vọng những bạn nhỏ bước đầu làm quen “mặt chữ” - bởi lẽ tuổi 3 - 6 là giai đoạn tiếp nạp ngôn ngữ hiệu quả.

Bộ Đồng dao cho bé đi theo 2 mục đích là phát triển tư duy ngôn ngữ, cảm xúc và phát triển kỹ năng vận động, làm việc nhóm, do kho tàng đồng dao Việt Nam vô cùng thích hợp đưa vào giờ học đọc, học hát, lúc vui chơi tập thể. 

Bộ Truyện tranh cổ tích Việt Nam dành cho trẻ biết đọc, biết viết, bắt đầu hình thành quan niệm vững hơn về thiện - ác, sự bất công hay lẽ công bằng.

Biên tập viên Nghiêm Thùy Dung cho biết, bộ sách cũng cải biên, lược bỏ một số chi tiết từ cốt truyện cổ tích xưa không còn phù hợp. "Chúng tôi cải biên nhưng vẫn bảo đảm giữ nguyên cốt truyện. Ngoài việc dựa vào ý kiến của nhà nghiên cứu, chúng tôi còn cố gắng tra cứu, đối chiếu một vài dị bản tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, nhờ đó lựa chọn, biên soạn nội dung thực phù hợp với lứa tuổi (thí dụ một bản truyện Tấm Cám ít phổ biến hơn nhưng dễ được đón nhận hơn)". 

Bên cạnh đó, bộ sách được thực hiện chú trọng vào hình ảnh, với tranh minh họa và phần tương tác khiến cuốn sách thêm hấp dẫn. Chính sự kỹ lưỡng này nên từ lúc lên ý tưởng đến khi ra sách mất khoảng 3 năm.

"Như đã nói, văn học dân gian là một mạch nguồn dồi dào, sẵn có, vì thế chúng tôi không mất thời gian lên ý tưởng. Vấn đề đặt ra với nhóm biên tập là cách làm. Chúng tôi không chọn con đường có phần sơ sài - sử dụng văn bản chia sẻ trên mạng hoặc những hình ảnh từ nguồn mở, dù như vậy thì đẩy nhanh tốc độ ra sách", biên tập viên Nghiêm Thùy Dung nói.