Khúc tráng ca thảo nguyên

Ilyas Yesenberlin (1915 - 1983) là nhà văn nổi tiếng Kazakhstan. Ông sáng tác thơ từ năm 1945, sau đó là viết kịch, dịch thuật văn học, viết tiểu thuyết… trong khi kinh qua rất nhiều nghề nghiệp như kỹ sư, giảng viên, biên tập viên xưởng phim, giám đốc nhà hát, giám đốc nhà xuất bản, thư ký Ban chấp hành Hội Nhà văn Kazakhstan. Kể từ năm 1975, ông dành toàn bộ tâm sức cho việc sáng tác.

Bộ tiểu thuyết - biên niên sử Dân du mục ghi dấu ấn nổi bật trong sự nghiệp của Yesenberlin. Những sự kiện lịch sử bi tráng và hào hùng xảy ra từ thế kỷ XV - XIX trên lãnh thổ của nước Kazakhstan được khắc họa vô cùng chân thực và hấp dẫn.

Tập 1 Thanh kiếm yêu thuật mô tả thời gian hình thành của hãn quốc Kazakh thế kỷ XV - XVI. Đó là thời các vị hãn Abulkhair, Dzhanybek và Kerey bắt đầu tranh giành ngai vàng, khi ý tưởng về sự đoàn kết chặt chẽ hơn giữa các bộ lạc, bộ tộc du mục sống trong lãnh thổ nay là Kazakhstan phát triển giữa những con người Kazakh tương lai.

 Tập 2 Tuyệt vọng là cuộc đấu tranh hào hùng của người Kazakh chống lại các đạo quân xâm lược từ các nước khác trong thế kỉ XVII - XVIII. Tập 3 Hãn Kene là câu chuyện về Kenesary Kasymuly - vị hãn (thủ lĩnh) cuối cùng của người Kazakh, cũng là người lãnh đạo phong trào giải phóng dân tộc chống lại việc chiếm các vùng đất Kazakh và các chính sách chia rẽ của Đế quốc Nga trong thế kỷ XVIII - XIX. 

Vào giai đoạn Ilyas Yesenberlin viết Dân du mục, vẫn chưa có nghiên cứu khoa học nghiêm túc nào về quá khứ của người Kazakh, chưa có đánh giá cơ bản nào được đưa ra đối với các sự kiện lịch sử đã biết… Trước Ilyas Yesenberlin, văn học Kazakhstan chưa có tác phẩm nào mang tính căn bản về lịch sử dân tộc Kazakh và sự hình thành quốc gia Kazakhstan.

Với Dân du mục, Ilyas Yesenberlin đã góp phần lấp đầy những khoảng trống trong văn học Kazakhstan về đề tài lịch sử. Vì thế, bộ tiểu thuyết này ngay khi ra đời đã chiếm vị trí trung tâm trong sự nghiệp văn học lẫy lừng của nhà văn. Ông cho biết đã bắt đầu nghĩ về Dân du mục từ năm 1945 nhưng phải đến năm 1960 ông mới bắt tay viết. Sở dĩ phải chuẩn bị lâu như vậy là vì tư liệu lịch sử đòi hỏi sự kiên trì và tính chính xác rất cao.

Năm 1969, cuốn đầu tiên Hãn Kene được xuất bản. Hai năm sau là Thanh kiếm yêu thuật, rồi hai năm sau nữa là tập thứ ba Tuyệt vọng được ấn hành. Thời gian đó, ông đã làm việc 10 - 12 tiếng mỗi ngày, viết bằng tay, sau đó gõ trên máy đánh chữ, rồi sửa chữa… 

Trong tác phẩm của mình, Yesenberlin sử dụng hiệu quả văn học dân gian, thể hiện cả trí tuệ và tâm hồn của nhân dân, kết hợp các tư liệu phong phú để khắc họa đầy đủ các sự kiện bi thảm: các cuộc xâm lược thảm khốc của người Dzungar, của người Trung Quốc và những đội quân nước ngoài khác; xung đột đẫm máu giữa các bộ lạc và thị tộc, giữa các hãn và sultan để giành quyền lực; cuộc đấu tranh của những người du mục chống lại sự áp bức tàn bạo của tầng lớp thống trị...

Trong ba thập kỷ, bộ tiểu thuyết Dân du mục đã được xuất bản 50 lần, tổng số phát hành 3 triệu bản, được dịch ra 30 thứ tiếng khác nhau và được trao Giải thưởng Nhà nước Kazakhstan.