Khám phá xã hội Italy đương đại qua điện ảnh

7 lát cắt về xã hội đương đại Italy

Tại họp báo giới thiệu Liên hoan phim Italy 2022 sáng 3.10, Đại sứ Italy tại Việt Nam Antonio Alessandro cho biết: "Thông qua Liên hoan phim lần này, chúng tôi muốn giới thiệu hình ảnh của nước Italy, đưa văn hóa đương đại của Italy đến Việt Nam. Đó là nền văn hóa kết hợp giữa sáng tạo và đổi mới, mà thông qua điện ảnh là một công cụ giàu tính biểu cảm nhất để phản ảnh xã hội đương đại Italy có mặt xấu cũng như có mặt tốt". 

Lặng im vô tận của đạo diễn Alessandro Gassman lấy bối cảnh những năm 1960, tại Naples, bà Primic quyết định bán biệt thự gia đình cùng sự đồng thuận của những người thừa kế. Người phản đối duy nhất là Valerio, người bắt đầu cảm thấy mình trở nên xa lạ giữa những người thân yêu. Bộ phim là câu chuyện chứa đầy sự hiểu nhầm, mâu thuẫn và đối đầu trong cuộc sống của gia đình không hoàn hảo này, khi nhận ra rằng đang sống không nhất thiết là tồn tại.

Bác sĩ khẩn cấp kể câu chuyện về Mario, một lái xe trẻ tuổi đang trên đường giao đồ, nhận ra chiếc xe đạp của mình bị phá hủy bởi tai nạn với Pierfrancesco Mai, một bác sĩ 65 tuổi đang trực ca đêm. Kết quả vụ tai nạn, chứng đau thần kinh toại của Pierfrancesco càng nặng thêm, và để giải quyết vấn đề, ông quyết định đưa chiếc xe cho Mario. Người đàn ông trẻ này có thể dùng nó để giao hàng nhưng cũng dùng để thăm bệnh nhân của vị bác sĩ, trong khi vị bác sĩ hướng dẫn anh với sự trợ giúp của máy trợ thính.

Cô bé bị trả lại của đạo diễn Giuseppe Bonito là bộ phim nổi tiếng của Italy đã đạt nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế. Phim lấy bối cảnh tháng 8.1975, một cô bé 13 tuổi bị đưa đi từ gia đình cô vẫn chung sống tới một ngôi nhà khác mà về sau đó cô mới phát hiện ra lại là gia đình thật của mình. Mất đi sự tiện nghi của cuộc sống cũ, cô bé phải tự học cách sống trong một ngôi nhà bình dân và chật hẹp cùng 5 chị em khác.

Chia tay ở Rome là bộ phim của đạo diễn Edoardo Leo, kể câu chuyện về một cặp tình nhân chia tay nhau sau 10 năm chung sống. Một người phải tìm cách để người còn lại không bị tổn thương, và cách có thể nghĩ tới trong tình huống này là viết cho một chuyên mục tư vấn để tìm cách hành xử phù hợp nhất. Nhưng câu chuyện không đơn giản như thế, khi lá thư đó đến tay chính đối phương muốn chia tay.

Ông vua tiếng cười do Mario Martone đạo diễn, kể câu chuyện Naples vào những năm 1900, Eduardo Scarpetta là ông vua của sân khấu Italy, được công chúng mến mộ cho tới khi ông dính vào một ván cược của chính cuộc đời mình: diễn một đoạn nhái lại của Gabriele D’Annunzio’s trong vở Con gái của Lorio. Giữa những lời huýt sáo và những lời lẽ chê bôi vụ kiện bản quyền đầu tiên ở Italy ra đời, Scarpetta, bên bờ vực thẳm, sẽ cố gắng thách thức số phận và khán giả của ông lần cuối cùng.

Thông điệp của nghệ thuật thứ bảy

Nhà phê bình điện ảnh Lê Hồng Lâm chia sẻ, anh đã theo dõi điện ảnh Italy hơn 20 năm, bắt đầu bằng những tác phẩm kinh điển, với những đạo diễn gạo cội, những bộ phim rất nổi tiếng thắng giải Cannes, Oscar... Liên hoan phim lần này mang lại cho anh nhiều cảm xúc thú vị về nền điện ảnh đương đại Italy.

Có thể kể đến bộ phim mang màu sắc thương mại như Chia tay ở Rome. Đây là bộ phim mang hơi hướng hài lãng mạn, có nhiều chất liệu quay đẹp, lồng vào đó là câu chuyện tình yêu tan vỡ của một cặp tình nhân sau nhiều năm. Theo nhà phê bình Lê Hồng Lâm, bộ phim này hứa hẹn mang lại cho khán giả nhiều tiếng cười ý nhị. Hay bộ phim được lựa chọn trình chiếu trong đêm khai mạc (3.10) là Mọi việc rồi sẽ ổn, mang lại nhiều suy ngẫm về đời sống, về gia đình.

"Đó là hai bộ phim hơi mang màu sắc đương đại, kể về cuộc sống nước Italy thời hiện đại, nói lên rất nhiều vấn đề về gia đình, xã hội, con người Italy. Nó vừa mang giá trị bản địa song cũng nhiều giá trị phổ quát mà tôi tin rằng khán giả Việt Nam sẽ thú vị khi xem hai bộ phim này", nhà phê bình Lê Hồng Lâm nói. 

Hay hai bộ phim Nhà tù bên trong và Ông vua tiếng cười được nhận định mang màu sắc hàn lâm, gần với những tác phẩm kinh điển trong quá khứ của Italy. Bộ phim Bác sĩ khẩn cấp là phim hài, mang lại nhiều tình huống vừa hài hước, vừa cảm động, ấm áp về những người già, những người làm công việc lao động bình thường trong xã hội Italy đương đại. 

Nhà phê bình Lê Hồng Lâm nhận định, sắc thái đa dạng của Liên hoan phim Italy 2022 có thể gợi nhiều cảm hứng cho khán giả. "Điện ảnh đương đại Italy, cũng giống nhiều nền điện ảnh khác trên thế giới, gặp cản trở về việc đưa phim ra thế giới, hay giống điện ảnh Việt Nam cũng gặp vấn đề khi tiếp cận khán giả, do làn sóng phim thương mại của Hollywood gần như chiếm lĩnh thị trường. Dù vậy, thông qua các tuần phim, liên hoan phim, những giá trị, thông điệp, sức mạnh của nghệ thuật vẫn được giới thiệu đến công chúng".