Cất lên tiếng nói tinh tế của phụ nữ

Camille Laurens tên thật là Laurence Ruel-Mézières, sinh năm 1957 tại Dijon. Nữ nhà văn theo đuổi thể loại giả tự truyện với nhiều truyện ngắn, tiểu thuyết suốt hơn hai thập kỷ qua.

Với Con gái - Fille, tài năng văn chương đã giúp bà miêu tả sắc sảo những khoảnh khắc thời tuổi thơ ảnh hưởng tới sự trưởng thành sau này, phân tích một cách tinh tế và rõ ràng về trải nghiệm của phụ nữ trong một xã hội phân biệt giới tính.

Con gái - Fille lần lượt lật mở số phận của phụ nữ, thông qua nhân vật Laurence Barraqué, người đối diện với những thay đổi trong xã hội Pháp suốt 40 năm. Sinh năm 1959 trong một gia đình thuộc tầng lớp trung lưu, Laurence Barraqué lớn lên cùng chị gái ở thành phố Rouen phía bắc Pháp, với cha là bác sĩ, mẹ là nội trợ.

Ngay từ rất sớm, thông qua ngôn ngữ và cha mẹ, Laurence hiểu được rằng vị trí của người con gái trong xã hội luôn thấp kém hơn con trai: khi được người điều tra dân số năm 1964 hỏi có con không, cha Laurence đã trả lời “Không, tôi có hai đứa con gái”. Tới những năm 1990, khi đã làm mẹ, cô vật lộn với câu hỏi ý nghĩa của việc là một cô gái, và bài học nào cô nên dạy hoặc không cho con gái yêu dấu của cô.

Trong nửa đầu cuốn sách, thông qua những băn khoăn của Laurence, ta thấy rằng một người không sinh ra đã là cô gái, mà trở thành cô gái. Từ thời điểm chào đời, khi người ta công bố giới tính của Laurence trước sự thất vọng của cha mẹ cô, điều đó đã phủ một bóng đen lên mối quan hệ giữa cô với cha mẹ. Càng trưởng thành, Laurence càng tiếp tục lột trần cách xã hội đã định nghĩa, giới hạn và đánh giá thấp bé gái thông qua ngôn ngữ.

Tác giả đã thay đổi ngôi kể truyện nhằm phản ánh mức độ tự kiểm soát cuộc đời của người con gái. Thời thơ ấu của Laurence được miêu tả ở ngôi thứ hai. Khi Laurence khẳng định bản thân lúc vào độ tuổi 3 - 8, ngôi thứ nhất mạnh mẽ chiếm ưu thế. Sau đó là ngôi thứ ba nhằm thể hiện cảm giác tách rời của Laurence sau khi đối mặt với việc bị tấn công tình dục, dư chấn của nó kéo dài mãi từ năm 9 tuổi đến đầu tuổi vị thành niên. Cuối cùng, ngôi thứ nhất trở lại với sự thức tỉnh của ham muốn và kiểm soát của chính Laurence...

Con gái - Fille là một tác phẩm thú vị và độc đáo. Camille Laurens sử dụng ba ngôi kể nhằm mô tả, nhấn mạnh những suy nghĩ, cảm xúc và sự chuyển đổi từ một cô gái sang một người phụ nữ. Điều này giúp thể hiện một cách chân thực và độc đáo trải nghiệm của người phụ nữ trong thế kỷ XX - XXI. Ở một mức độ nào đó, Laurence đã trở thành đại diện cho câu chuyện cuộc đời của vô số phụ nữ.

Cuốn sách do Huỳnh Hữu Phước dịch sang tiếng Việt, Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam phát hành tháng 7 vừa qua.