Nhà văn Phần Lan đưa "con rít" Việt Nam vào tiểu thuyết giả tưởng

Hòa trộn khoa học và truyền thuyết

“Con rít” (tác giả Risto Isomäki, dịch giả Bùi Việt Hoa, NXB Phụ nữ Việt Nam) là cuốn tiểu thuyết giả tưởng ly kỳ, đầy gay cấn về sinh thái biển, trong đó một phần mạch truyện đề cập cả đến những mối đe dọa do việc nóng bầu khí quyển gây ra. Tiểu thuyết cũng nêu ra câu hỏi, phải chăng những truyền thuyết thông thường được lan truyền khắp các lục địa về loài rắn khổng lồ đầu có mào sinh sống trong đại dương đều bắt nguồn từ những quan sát đích thực?

Tại giao lưu ra mắt sách sáng 10.12 do NXB Phụ nữ Việt Nam tổ chức, tác giả Risto Isomäki cho biết, ông đã đọc về tên một sinh vật biển huyền thoại trong tập tài liệu của vợ mình - người đã dành một thập kỷ công tác tại Việt Nam. Tìm hiểu sâu hơn, ông thấy rằng, ở miền Trung Việt Nam, con vật này được gọi là “con rít”.

Hầu hết các quốc gia khởi thủy và phát triển dọc các miền biển đều có một huyền thoại hoặc thần thoại về một loài sinh vật to lớn, ngoại hình tựa loài rắn, sống ở vùng biển. Loài sinh vật khổng lồ giống rắn này thực chất được thần thánh hóa và là vị thần quan trọng trong cuộc sống của nhiều người dân.

Risto Isomäki thấy khá thuyết phục với nhận định loài sinh vật này thực sự tồn tại. Bởi con rít - hay Naga, Nyan, hải xà, Quetzalcoatl… được khắc họa theo cách giống nhau đến mức đáng kinh ngạc trong các hình điêu khắc, đẽo đá, tranh vẽ cổ xưa ở nhiều khu vực, lãnh thổ khác nhau khắp thế giới.

“Trong cuốn tiểu thuyết, tôi dụng ý dùng tên tiếng Việt cho loài sinh vật và đặt bối cảnh truyện ở Việt Nam, bởi cái tên tiếng Việt đưa tới ấn tượng mô tả sát nhất và chính xác nhất, giữa hàng trăm cái tên đến từ nhiều quốc gia, nền văn hóa, văn minh khác cho cùng một loại sinh vật” - Risto Isomäki chia sẻ.

“Con rít” là tiểu thuyết, song tác giả đã thu thập rất nhiều thông tin, thư tịch cổ xưa liên quan khi viết cuốn sách này. Bởi vậy, cuốn tiểu thuyết cũng chính là hành trình của ông đi tìm câu trả lời cho câu hỏi “con rít” có thực sự đã và đang tồn tại hay không?

Mong muốn đóng góp bảo vệ môi trường qua nghệ thuật

Risto Isomäki vui mừng khi cuốn sách của mình được dịch và giới thiệu tới độc giả Việt Nam sau 12 năm ra mắt, đặc biệt đúng dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Phần Lan và 106 năm Quốc khánh Phần Lan (6.12.1917 - 6.12.2023).

Đại sứ Phần Lan tại Việt Nam Keijo Norvanto cho biết: “Cách đây 32 năm, tôi gặp tác giả Risto Isomäki, và khi đó tôi không nghĩ rằng, lần gặp ông tiếp theo là tại buổi ra mắt sách ở Hà Nội. Tất nhiên lâu nay, tôi vẫn theo dõi tác phẩm, hoạt động của ông. Với tư cách một nhà văn, nhà báo khoa học, chuyên gia về môi trường, ông đã viết nhiều tác phẩm, từ khoa học viễn tưởng, tiểu thuyết, tiểu luận, sổ tay đến văn học phi hư cấu. Ông cũng thường pha trộn các thể loại văn học trong tác phẩm của mình. Nhiều tác phẩm của ông đã được chuyển thể sang truyện tranh..."

Theo Đại sứ Keijo Norvanto, năm 2020, tác giả Risto Isomäki đã được Ủy ban Thông tin công cộng Phần Lan trao giải Thành tựu trọn đời vì những đóng góp lâu dài bảo vệ môi trường đất, môi trường biển và khí hậu, cũng như sử dụng các hình thức nghệ thuật biểu đạt khác nhau. Tác phẩm của ông là sự kết hợp giữa các kiến thức nghiên cứu khoa học với cốt truyện giàu tính tưởng tượng đặc trưng của khoa học viễn tưởng, mang đến cho độc giả những trải nghiệm phấn khích, kết hợp với kiến thức về tự nhiên cũng như nhiều điều thiết yếu trong cuộc sống.

Truyện “Con rít” có bối cảnh được đưa từ Phần Lan sang Việt Nam, đan xen những nét đặc trưng về văn hóa, kết hợp giữa kiến thức khoa học và những điều trong tưởng tượng. Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam Khúc Thị Hoa Phượng cho biết, tác giả đã tặng bản quyền cho Nhà xuất bản và nhờ đó đơn vị có thể đưa tới độc giả cuốn sách rất hay về đề tài môi trường với giá thành phù hợp. Với cuốn sách này ông không chỉ cảnh báo về vấn đề môi trường mà còn đề xuất những cách thức để bảo vệ môi trường tại vịnh Hạ Long nói riêng, trên thế giới nói chung…

Cùng với ra mắt sách tại Việt Nam, tác giả cũng mong muốn gặp gỡ các nhà xuất bản để tìm kiếm cơ hội hợp tác thực hiện dự án xuất bản 100 cuốn sách khoa học với các chủ đề y tế, giáo dục, môi trường…; gặp gỡ các nhà làm phim, hãng phim để có thể hợp tác làm phim chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết “Con rít”, cũng như thực hiện dự án bảo vệ môi trường tại vịnh Hạ Long...