Chật vật vì thiếu nước sinh hoạt
Huyện Tân Phú Đông nằm biệt lập trên cù lao giữa dòng sông Tiền, tiếp giáp biển Đông. Những năm gần đây, đời sống người dân nơi đây bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn. Mùa khô năm nay, tình hình hạn, mặn có diễn biến phức tạp, độ mặn cao, xâm nhập mặn sâu hơn 60km về phía thượng lưu sông Tiền khiến huyện Tân Phú Đông bị “bao vây” bốn bề là nước mặn.
Đây là địa phương đầu tiên tại đồng bằng sông Cửu Long vừa phải công bố tình huống khẩn cấp về xâm nhập mặn và thiếu nước sinh hoạt trong mùa khô năm 2024.
Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) huyện Tân Phú Đông, trên địa bàn huyện có 1.300 hộ dân với khoảng 5.200 nhân khẩu bị thiếu nước sinh hoạt, tập trung ở 4 xã: Phú Đông, Phú Tân, Tân Thới và Tân Thạnh.
Trưởng Phòng NN-PTNN huyện Tân Phú Đông Nguyễn Văn Hải cho biết, tại huyện có 4 ao chứa nước sinh hoạt, bình thường các ao chứa này được dẫn nước từ sông Tiền vào để tích trữ, sau đó bơm lên hệ thống lọc trước khi cung cấp cho người dân sử dụng. Tuy nhiên, hiện 1 ao đã bị nhiễm mặn do rỉ nước từ mạch ngầm nên không thể sử dụng, trạm cấp nước tại đây phải ngừng hoạt động. 3 ao còn lại cũng đang dần cạn kiệt, chỉ có thể hoạt động cầm chừng, mỗi ngày cung cấp được khoảng 2.500m3 nước. Ngoài ra, hệ thống ống nước của Nhà máy nước Boo Đồng Tâm chỉ cung cấp được tối đa 6.000m3/ngày.
Như vậy, tất cả các nguồn cung cấp nước sinh hoạt trên địa bàn huyện hiện chỉ đáp ứng khoảng 8.500m3/ngày. Trong khi tổng nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt của huyện mỗi ngày khoảng 10.300m3, dẫn đến thiếu hụt khoảng 1.800m3/ngày.
Bà Trần Thị Liền (69 tuổi, ngụ xã Phú Tân) cho biết, nhiều ngày qua các vòi nước sinh hoạt tại nhà bà và nhiều hộ dân xung quanh đã không còn nước. Do nhà chỉ có 2 vợ chồng già nên việc lấy nước từ các vòi nước công cộng về sử dụng rất vất vả nhưng cũng không được bao nhiêu.
Giữa trưa nắng, anh Nguyễn Văn Hậu (ngụ xã Phú Đông) vẫn hì hụi hứng từng can nước tại vòi nước công cộng về cho gia đình sử dụng. Do nước chảy yếu nên hứng rất lâu mới đầy 3 can. Số nước này gia đình anh sử dụng vào những nhu cầu cấp thiếp nhất.
Cần triển khai những giải pháp lâu dài
Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch UBND huyện Tân Phú Đông Bùi Thái Sơn cho biết, từ cuối năm 2023, huyện Tân Phú Đông đã triển khai nhiều giải pháp để phòng chống hạn, mặn cho năm 2024 như khơi thông hệ thống kênh mương; tích nước vào các ao chứa; đầu tư thêm hệ thống ống dẫn nước tới các hộ dân; tuyên truyền, hướng dẫn người dân tích trữ nước, sử dụng nước tiết kiệm…
Đồng thời, từ đầu năm 2024 đến nay, trên địa bàn huyện đã lắp đặt 7 vòi nước công cộng để người dân tới lấy nước miễn phí về sử dụng. Tuy nhiên, do nguồn nước đầu vào hạn chế nên việc nhiều người dân thiếu nước sinh hoạt là khó tránh khỏi.
Là một trong những người trực tiếp tham gia lắp đặt hệ thống vòi nước công cộng, chị Dương Thị Kim Ngân – cán bộ Phòng NN-PTNT huyện Tân Phú Đông cho biết, từ trước Tết Nguyên đán Giáp Thìn một số vòi nước được triển khai lắp đặt ở gần các khu vực dân cư thiếu nước. Tuy nhiên, lượng nước cung cấp ngày càng hạn chế nên nhiều vòi nước công cộng cũng không còn nước.
Hiện các vòi nước công cộng đều được dời ra ven đường lớn khiến nhiều người dân phải đi lấy nước xa hơn.
Về nước sản xuất, những năm gần đây để ứng phó với hạn mặn, huyện Tân Phú Đông đã chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Trước đây, phần lớn diện tích đất nông nghiệp trên địa bàn huyện là trồng lúa. Hiện nay, huyện có khoảng 3.000ha trồng sả, đây là cây cần ít nước tưới và khả năng chịu mặn cao; khoảng 7.000ha nuôi trồng thuỷ sản, chủ yếu là tôm thẻ chân trắng; diện tích còn lại trồng dừa, đây cũng là cây chịu mặn tốt… Do đó, tình hình sản xuất nông nghiệp hiện chưa bị ảnh hưởng.
Theo lãnh đạo huyện Tân Phú Đông, dự kiến đến giữa tháng 5 mới bắt đầu mùa mưa. Để tình hình thiếu nước sinh hoạt không thêm trầm trọng, từ nay đến hết mùa khô, các ao chứa ngày nào cũng phải được bổ sung thêm nước. UBND huyện đã có công văn đề xuất vận chuyển nước ngọt bằng sà lan bơm vào ao xã Phú Thạnh và ao xã Tân Thới, mỗi ao 2.000m3/ngày.
Đồng thời vận động mạnh thường quân chở nước sạch bằng ô tô tới hỗ trợ người dân. Đặt các bồn chứa nước ở gần khu vực dân cư để người dân, đặc biệt là người già đỡ khó khăn trong việc lấy nước về sử dụng.
Tuy nhiên, những việc làm trên cũng chỉ là giải pháp tạm thời. Để không rơi vào tình huống khẩn cấp thiếu nước sinh hoạt trong những năm tiếp theo và phục vụ cho kế hoạch phát triển các khu, cụm công nghiệp, lãnh đạo huyện Tân Phú Đông cho biết, huyện đang để xuất mở rộng diện tích ao chứa nước tại xã Tân Thới từ 6ha lên 20ha; đầu tư thêm một đường ống dẫn nước mới từ đất liền ra. Hệ thống đường ống dẫn nước tới các hộ dẫn cũng cần được đầu tư xây dựng và nâng cấp. Chỉ có như vậy người dân trên huyện cù lao Tân Phú Đông mới có thể yên tâm sinh sống và sản xuất trong mùa khô hạn.