Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững luôn được Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm, thể hiện tính ưu việt, nhân văn, truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam. Chương trình đã trở thành chính sách nền tảng, góp phần ổn định, bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững. Tuy vậy, dù mục tiêu là giảm nghèo bền vững, song kết quả giảm nghèo chưa thực sự bền vững, không đồng đều và tỷ lệ tái nghèo còn cao. Cụ thể vùng miền núi Tây Bắc, tỷ lệ hộ nghèo năm 2020 là 17,3%, cao nhất trong cả nước.
ĐBQH, Thượng tọa Thích Đức Thiện phát biểu tại hội trường
Ảnh: Quang Khánh
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tốc độ giảm nghèo, mức độ thụ hưởng dịch vụ y tế, giáo dục của đồng bào thiểu số, miền núi rất thấp so với mặt bằng chung. Điều này một mặt do điều kiện tự nhiên, xã hội không thuận lợi, phong tục tập quán, văn hóa khác nhau…; mặt khác do định hướng xây dựng và quá trình tổ chức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.
Để Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 đạt hiệu quả cao như mong muốn, chúng tôi xin đưa ra một vài kiến nghị.
Thứ nhất, cần tích hợp nguồn lực 3 chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 ở những vùng đặc biệt khó khăn. Đồng thời, trong quyết định đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 cũng cần tập trung nguồn lực cho các vùng này để dẫn dắt nguồn đầu tư của các chương trình mục tiêu quốc gia, phát huy hiệu quả, tránh cái mà chúng ta thường nói cửa miệng là "đầu tư manh mún, đầu tư dàn trải, gây lãng phí".
“Gần 70 năm sau chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, đồng bào các dân tộc Điện Biên vẫn đang rất mong được thụ hưởng một đời sống không còn nghèo đói. Mảnh đất này không phải không có tiềm năng, mà rất cần một cơ chế đặc biệt cho cả vùng Tây Bắc nói chung bứt phá, phát triển. Giai đoạn 2021 - 2025, Điện Biên mong muốn Trung ương đầu tư cho các dự án trọng điểm như: Cảng Hàng không quốc tế Điện Biên Phủ, Quốc lộ 6 kết nối Điện Biên - Sơn La - Hòa Bình - Hà Nội, để Điện Biên không chỉ thoát nghèo mà còn phấn đấu trở thành động lực phát triển cho cả vùng. Nguyện vọng này của cử tri xin được chuyển đến Quốc hội và rất mong Quốc hội, Chính phủ đặc biệt quan tâm”.
ĐBQH, Thượng tọa Thích Đức Thiện
Thứ hai, phải có cơ chế đặc thù cho phép phát huy sự chủ động, năng động, sáng tạo của các địa phương thuộc vùng đặc biệt khó khăn này trong triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, trong chủ động kêu gọi nguồn lực đầu tư vào tỉnh mình theo tư duy Nhà nước và Nhân dân cùng làm, tạo ra những ưu đãi đủ sức hút, đủ lực hấp dẫn trong đầu tư theo hình thức PPP, kể cả BT.
Thứ ba, cần nhanh chóng thực hiện sửa đổi Luật Đất đai để giải quyết những vấn đề bức thiết của đồng bào dân tộc thiểu số về tình trạng thiếu đất sản xuất, kể cả đất ở. Giải quyết các vấn đề về đất rừng, trồng rừng, bảo vệ rừng là hết sức cấp thiết trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu.
Thứ tư, Quốc hội, Chính phủ cần ưu tiên quan tâm đến đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, đặc biệt là hạ tầng điện, nước sinh hoạt và công nghệ thông tin tại các vùng đặc biệt khó khăn. Bởi chính sự đầu tư này sẽ dẫn dắt triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia tạo ra các sản phẩm có giá trị cao, kết nối tiêu thụ hàng hóa giữa vùng dân tộc thiểu số với thị trường trong nước và cả thị trường quốc tế. Đồng thời, góp phần tích cực nâng cao dân trí đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm an ninh, quốc phòng và xây dựng đường biên giới hòa bình.
Thứ năm, trong nội hàm của giảm nghèo đa chiều, bao trùm bền vững cần phải đề cập đến cả chiều cạnh bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống đồng bào các dân tộc thiểu số và tín ngưỡng, tôn giáo. Nội dung này bảo đảm sự thành công bền vững và sự ổn định về an ninh, chính trị tại các vùng trọng yếu của Tổ quốc.
