Tạo cơ hội hòa nhập

11.8% phạm nhân được đào tạo nghề

Theo thống kê của Bộ Công an, số phạm nhân đang chấp hành án tại các trại giam có xu hướng tăng theo các năm, cụ thể: Năm 2010 số lượng phạm nhân ở các trại giam khoảng 96.500 phạm nhân, năm 2011 tăng 108% so với năm 2010, năm 2014 tăng đến 148%; cuối năm 2020 đang quản lý, giam giữ là 135.745 phạm nhân, tăng 140,6% so với năm 2010.

Đáng lưu ý, phần lớn phạm nhân chấp hành án tại các trại giam mới học hết trung học cơ sở (chiếm 47,48% tính tại thời điểm tháng 12.2019); tiếp đó là số phạm nhân học trung học phổ thông (chiếm 27,93%). Số phạm nhân học hết tiểu học chiếm 19,74%. Số phạm nhân tốt nghiệp từ bậc trung cấp kỹ thuật trở lên chiếm 0,114%. Riêng số phạm nhân không biết chữ chiếm 4,75% trên tổng số phạm nhân tính đến cuối năm 2019.

Trong số phạm nhân chấp hành xong án phạt tù từ 18 - 45 tuổi này, trung bình có 25.724 phạm nhân/năm trong diện không nghề nghiệp, lao động tự do. Số phạm nhân đã được các trại giam tổ chức dạy nghề, cấp chứng chỉ nghề sơ cấp hằng năm trung bình là 6.224 phạm nhân/năm và chỉ đạt tỷ lệ 11.8% trên tổng số phạm nhân chấp hành xong án phạt tù trở về với cộng đồng xã hội hằng năm trong 06 năm (tất cả các độ tuổi).

Như vậy, số lượng phạm nhân chưa được dạy nghề, cấp chứng chỉ nghề sơ cấp là rất lớn, đây là áp lực lớn cho xã hội, cho các địa phương để đảm bảo thực hiện nhiệm vụ an sinh xã hội, ổn định an ninh trật tự, an toàn xã hội hiện nay. Hiện, các ngành nghề lao động chủ yếu ở các khu sản xuất và các điểm lao động ở ngoài trại giam là: nông, lâm, ngư nghiệp; kỹ thuật điện tử; hàn, cơ khí, sửa chữa động cơ; sản xuất vật liệu xây dựng; mây tre đan, khâu bóng, may mặc, gia công vàng mã...

Dạy nghề gắn với nhu cầu

Theo Dự thảo, cơ quan chức năng sẽ không đưa phạm nhân ra khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam thuộc một trong những trường hợp sau: phạm nhân có từ 2 tiền án trở lên; tái phạm nguy hiểm; phạm nhân có kết quả xếp loại thi đua chấp hành án phạt tù loại “Trung bình” hoặc “Kém”; phạm nhân đã có hành vi trốn khỏi nơi giam hoặc bỏ trốn khỏi cơ sở giáo dục bắt buộc; phạm nhân là đối tượng chủ mưu, cầm đầu trong các vụ án, tổ chức tội phạm; phạm nhân trong các vụ án kinh tế lớn dư luận xã hội quan tâm.

Ngoài ra, các phạm nhân phạm một trong các tội: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Hiếp dâm; Hiếp dâm người dưới 16 tuổi; Chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép vũ khí quân dụng; Giết người (các trường hợp quy định tại khoản 1); Trộm cắp tài sản có tính chất chuyên nghiệp; Cướp tài sản hoặc Cướp giật tài sản có tính chất chuyên nghiệp hoặc sử dụng vũ khí (các loại súng quân dụng, kiếm, mã tấu) hoặc hành hung để tẩu thoát; Các tội xâm phạm an ninh quốc gia; Phạm nhân là người chưa thành niên; Phạm nhân là người nước ngoài; Phạm nhân liên quan đến an ninh quốc gia cũng không thuộc diện không đưa ra khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề.

Để giải quyết việc làm sau khi chấp hành án cho phạm nhân, tăng cơ hội hoàn lương, hòa nhập cuộc sống việc đào tạo, hướng nghiệp nghề sẽ được ưu tiên lựa chọn theo hướng: ngành nghề có dây chuyền sản xuất, phương thức tổ chức vận hành ổn định, có hàm lượng kỹ thuật, công nghệ cao, tạo điều kiện để phạm nhân có nhiều cơ hội tìm kiếm việc làm sau khi chấp hành xong án phạt tù. Dự thảo cũng quy định tổ chức, cá nhân được nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để đầu tư, hợp tác với trại giam tổ chức lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam.