Đề xuất tăng 9 đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách
Trình bày Tờ trình, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, thành phố Hà Nội đề nghị, tổng số đại biểu chuyên trách của HĐND thành phố nhiệm kỳ 2021 - 2026 là 19 đại biểu. HĐND quận, huyện, thị xã và HĐND xã, thị trấn thực hiện việc bố trí chức danh đại biểu hoạt động chuyên trách theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương (có từ 5 - 6 đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách). Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, Chính phủ thống nhất với đề nghị của thành phố Hà Nội về việc tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021 - 2026 như đã nêu ở trên.
Chính phủ nhận thấy, nội dung đề nghị của thành phố Hà Nội không làm tăng số lượng đại biểu HĐND thành phố Hà Nội (theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã được sửa đổi, bổ sung năm 2019 là 95 đại biểu), mà chỉ tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách, tăng một số chức danh lãnh đạo của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021 - 2026 (khi tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố nhiệm kỳ 2021 - 2026 thì phải giảm số cán bộ, công chức ở các cơ quan của thành phố Hà Nội để bảo đảm tổng biên chế hành chính của thành phố Hà Nội giữ nguyên).
Mặt khác, việc đề xuất tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố Hà Nội chỉ thực hiện trong nhiệm kỳ 2021 - 2026 để triển khai thực hiện Nghị quyết số 97/2019/QH14 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội. Sau khi kết thúc thực hiện thí điểm sẽ tiến hành tổng kết để đánh giá, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương cho phù hợp.
Liên quan đến chế độ chính sách đối với chức danh Ủy viên hoạt động chuyên trách tại các Ban của HĐND thành phố Hà Nội, Chính phủ đề nghị, quy định chức danh Ủy viên hoạt động chuyên trách của các Ban của HĐND thành phố Hà Nội được hưởng lương theo quy định hiện hành đối với cán bộ, công chức và được hưởng phụ cấp chức vụ bằng chức danh trưởng phòng cấp sở của thành phố Hà Nội. Mức phụ cấp này cũng tương đương như với chức danh Ủy viên chuyên trách tại HĐND thành phố Hồ Chí Minh.
Về hình thức văn bản quy định số lượng, chức danh đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021-2026, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân đề xuất Quốc hội xem xét và bổ sung nội dung quy định nội dung thực hiện thí điểm về số lượng, chức danh đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021 - 2026 trong Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ Mười một, Quốc hội Khóa XIV.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, so với quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, bổ sung năm 2019, số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách tại HĐND thành phố Hà Nội được đề nghị tăng thêm 9 đại biểu (trong đó tăng 1 Phó Chủ tịch HĐND, 4 Phó Trưởng ban và 4 Ủy viên hoạt động chuyên trách tại 4 Ban của HĐND).
Theo Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Pháp luật tán thành với đề xuất của chính quyền thành phố và Chính phủ. Bởi, trong bối cảnh thành phố Hà Nội thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị theo Nghị quyết số 97 của Quốc hội và thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù theo Nghị quyết số 115 của Quốc hội thì việc Chính phủ đề nghị bố trí tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố Hà Nội là có cơ sở thực tiễn, phù hợp với vị thế, vai trò đặc biệt quan trọng của Thủ đô và yêu cầu đảm đương khối lượng công việc ngày càng tăng của chính quyền ở cấp thành phố. Kiến nghị này cũng bảo đảm tương quan với các địa phương khác cũng thực hiện tổ chức mô hình chính quyền đô thị (như thành phố Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh), đồng bộ với việc bố trí tăng số lượng cán bộ giữ chức danh lãnh đạo quản lý tại các cơ quan, tổ chức thuộc hệ thống chính trị của thành phố Hà Nội, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND thành phố. Trong khi đó, việc bố trí tăng số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách không làm tăng biên chế vì sẽ được cân đối trong tổng số biên chế hành chính được giao của thành phố Hà Nội.
Ủy ban Pháp luật thấy rằng, Ủy viên hoạt động chuyên trách tại các Ban của HĐND thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là một chức danh mới, chưa được quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương mà mới chỉ được quy định tại Nghị quyết số 131/2020/QH14 của Quốc hội về Tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh. Trong hệ thống thang, bảng lương hiện nay chưa có quy định về lương, phụ cấp và chế độ chính sách cho chức danh Ủy viên hoạt động chuyên trách tại Ban của HĐND. Để tạo cơ sở pháp lý cho quá trình tổ chức thực hiện, đề nghị Chính phủ và các cấp có thẩm quyền nghiên cứu, sớm có đề xuất cụ thể về lương, phụ cấp và chế độ chính sách đãi ngộ phù hợp đối với chức danh Ủy viên hoạt động chuyên trách tại Ban của HĐND thành phố Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.
Chưa rõ cơ chế làm việc của Ủy viên chuyên trách
Tán thành với Tờ trình và Báo cáo thẩm tra, đại biểu Quốc hội Lê Xuân Thân (Khánh Hòa) chia sẻ “nếu các đồng chí đã từng hoặc đang công tác tại HĐND thì có lẽ tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách là một niềm mơ ước. Để nâng cao chất lượng của HĐND các cấp cũng rất cần đội ngũ hoạt động chuyên trách. Hiện nay, số lượng chuyên trách của HĐND các cấp quá ít, dẫn đến tình trạng quá tải với các công việc, nhiệm vụ của cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương đối với tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, trật tự trị an”. Với những lý do nêu trên, đại biểu Lê Xuân Thân cho rằng, việc tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách với HĐND thành phố Hà Nội là rất hợp lý, và qua thí điểm thực hiện có thể tổng kết, nhân rộng mô hình này tỏng thời gian tới.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Chiến (Hà Nội) nêu rõ, số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố hiện đã lên đến 18 đại biểu, nên nếu so sánh với quy định của Luật hiện hành có mức tăng cao, song so với thực tế thì số lượng tăng thêm không lớn. Với các phân tích được Tờ trình của Chính phủ, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật đưa ra, đại biểu Nguyễn Văn Chiến cho rằng, việc tăng đại biểu hoạt động chuyên trách tại HĐND thành phố Hà Nội là hoàn toàn có tính khả thi, cũng như bảo đảm về vấn đề ngân sách để chi trả cho số lượng tăng thêm ở nhiệm kỳ này.
Tuy nhiên, đại biểu Lê Xuân Thân lưu ý, tại dự thảo Nghị quyết mới đưa ra quy định thiên về tăng số lượng mà chưa đặt ra cơ chế hoạt động, cách thức hoạt động của ủy viên chuyên trách. Đại biểu Lê Xuân Thân cũng phân tích, tại các Ban của HĐND thành phố Hà Nội hiện có trưởng Ban, phó trưởng Ban giúp việc cho trưởng ban. Bây giờ có thêm một chức danh nữa là Ủy viên chuyên trách của HĐND thì cơ chế, vị trí pháp lý và cách làm việc như thế nào? Cần làm rõ vấn đề này để các đại biểu hoạt động chuyên trách tại Hà Nội có vị thế, yên tâm làm việc, giúp việc cho ai, làm việc như thế nào... Các Ban của HĐND thành phố hoạt động theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số, chức danh Ủy viên chuyên trách chưa được quy định trong luật liên quan nên tại dự thảo Nghị quyết này của Quốc hội cần có một quy định ngắn, nhưng nêu được vị trí pháp lý cũng như cách thức tổ chức, làm việc của ủy viên chuyên trách.
Tán thành với đề nghị “sớm có đề xuất cụ thể về lương, phụ cấp và chế độ chính sách đãi ngộ phù hợp đối với chức danh Ủy viên hoạt động chuyên trách tại Ban của HĐND thành phố Hà Nội và TP Hồ Chí Minh” tại Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật, các đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre), Lê Thanh Vân (Cà Mau) đều cho rằng, cần phải xem xét chế độ, chính sách với chức danh này. Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng nhấn mạnh, không phải chỉ tăng nhích lên một chút, vì như vậy là không xứng đáng với một đại biểu dân cử, đại biểu HĐND ở thành phố quan trọng của đất nước. Hơn nữa, theo đại biểu Lưu Bình Nhưỡng, khi thực hiện thí điểm tăng thêm chức danh Ủy viên chuyên trách tại HĐND thành phố trực thuộc Trung ương thì cần có một thái độ rộng rãi hơn, trân trọng hơn đối với các đại biểu HĐND, qua đó, giúp có nhìn nhận, đánh giá lại vấn đề đại biểu dân cử nói chung cũng như đại biểu dân cử ở những thành phố lớn.
Phát biểu kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, qua thảo luận, các đại biểu Quốc hội đều thống nhất cao với sự cần thiết bố trí tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố Hà Nội, nhằm phù hợp với vị thế, vai trò đặc biệt quan trọng của Thủ đô, đáp ứng vai trò đảm đương khối lượng công việc ngày càng lớn của chính quyền TP Hà Nội. Theo đó, từ nhiệm kỳ 2021-2026 và trong suốt thời gian thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị, thành phố được bố trí tăng thêm số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố Hà Nội.
Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, các đại biểu cũng đề nghị quan tâm đến chất lượng của đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách và làm rõ vị trí pháp lý, cơ chế hoạt động của đại biểu hoạt động chuyên trách, có phương hướng tăng cường hoạt động của đại biểu HĐND ở cơ sở để vừa góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND, vừa góp phần đào tạo cán bộ lâu dài. Đồng thời, cần quan tâm hơn đến chế độ phụ cấp của ủy viên chuyên trách HĐND, đại biểu HĐND, xác định vị trí phù hợp tương đương của ủy viên chuyên trách HĐND nói riêng, cơ quan dân cử nói chung trong hệ thống chính trị, bảo đảm điều kiện làm việc, vừa phát huy năng lực, vị trí, vai trò của ủy viên chuyên trách trong thực hiện nhiệm vụ trong cơ quan dân cử.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
