Trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái
Sáng tạo và công nghệ mới có khả năng trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái, giúp họ hiện thực hiện các quyền và sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục (SKSS & SKTD). Điện thoại di động và internet là một phần trong cuộc sống hàng ngày của nhiều người dân tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Trong đó, phụ nữ và trẻ em ngày càng chú trọng sử dụng các công nghệ này để tiếp cận và chia sẻ các thông tin về SKSS & SKTD, bao gồm các vấn đề về sức khỏe kinh nguyệt, kế hoạch hóa gia đình, giáo dục giới tính và tình dục toàn diện.
Sáng tạo số và công nghệ còn quan trọng hơn trong thời kỳ có nhiều khủng hoảng phức tạp tầm cỡ toàn cầu, điển hình là đại dịch Covid-19 hay khủng hoảng khí hậu, là những tác nhân làm trầm trọng hóa những bất bình đẳng sẵn có. Thiên tai như bão, lũ lụt, hạn hán ngày càng nhiều và mạnh mẽ hơn ở nhiều nơi trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, ảnh hưởng xấu đến SKSS & SKTD nói chung. Những khủng hoảng như vậy gây khó khăn cho việc tiếp cận những dịch vụ sức khỏe quan trọng và thiết yếu, bao gồm chăm sóc sức khỏe cho các bà mẹ và tăng nguy cơ bạo lực trên cơ sở giới đối với phụ nữ và trẻ em gái.
Thống kê cho thấy có tới 1,4 triệu ca có thai ngoài ý muốn trong 12 tháng đầu của đại dịch Covid-19 do gián đoạn việc cung cấp các biện pháp và dịch vụ tránh thai. Nhưng chính những khủng hoảng toàn cầu này đã dạy chúng ta cách để vượt qua những rào cản về khoảng cách hay đi lại, từ đó ra đời các mô hình khám bệnh từ xa, có thể có đơn thuốc dễ hơn, và sự hình thành của các nền tảng số nhằm giải quyết bạo lực đối phụ nữ và trẻ em gái.
Gia tăng đầu tư cho sáng kiến số
Vậy làm thế nào để chúng ta có thể gia tăng tiến bộ vì phụ nữ và trẻ em gái, cung cấp các dịch vụ SKSS & SKTD có chất lượng, xóa bỏ hoàn toàn những trường hợp tử vong mẹ sau sinh do các nguyên nhân có thể tránh ngăn ngừa được, chấm dứt những định kiến giớ, và bạo lực trên cơ sở giới, đạt được bình đẳng giới thông qua việc phát triển và nhân rộng những ứng dụng công nghệ và sáng kiến số?
Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) gia tăng đầu tư vào những phương pháp đổi mới và sáng kiến số, điển hình như trải nghiệm thực tế ảo, ứng dụng trên điện thoại, và các kênh giải trí giáo dục trên điện thoại ở nhiều nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Trong chuyến thăm Ấn Độ gần đây, tôi đã tự trải nghiệm bài tập huấn cho nữ hộ sinh của UNFPA sử dụng kính thực tế ảo. Sáng kiến này, một khi được triển khai rộng rãi, sẽ có tiềm năng lớn trong việc huấn luyện nhân viên hộ sinh về việc đỡ đẻ cũng như cách xử lý các biến chứng. Với mô hình huấn luyện mới mẻ này, tôi hy vọng rằng kỹ năng lâm sàng của họ sẽ được cải thiện, cho phép cứu sống các bà mẹ và trẻ sơ sinh.
Ngày càng nhiều thanh niên Indonesia tiếp cận thông tin SKSS & SKTD qua các nền tảng số, những nền tảng chi phí thấp và riêng tư. UNFPA đang xây dựng mạng lưới nhà sáng tạo nội dung trẻ tuổi, bao gồm những người có tầm ảnh hưởng và các tổ chức xã hội dân sự do người trẻ tuổi lãnh đạo, để thu hút thanh niên cung cấp thông tin thông qua không gian số an toàn, chất lượng và lý thú.
Tại Myanmar, UNFPA đã hợp tác với một công ty công nghệ giáo dục, 360ed, phát triển ứng dụng ‘Baykin 2.0’ sử dụng thực tế ảo tăng cường để thanh thiếu niên có thể dễ dàng tiếp cận thông tin chính xác về quyền và SKSS & SKTD.
Ưu tiên hỗ trợ xóa bỏ khoảng cách số
Một điều hiển nhiên là phụ nữ và trẻ em gái phải là trung tâm của quá trình thiết kế, phát triển những giải pháp mới mẻ và sáng tạo góp phần đem lại bình đẳng giới cho mọi người. Nhưng thách thức lớn nhất là làm sao để mọi phụ nữ và trẻ em gái, bao gồm những người ở vùng sâu, vùng xa có thể tiếp cận những sáng kiến này, có đủ kiến thức, kỹ năng và nguồn lực để sử dụng chúng.
Báo cáo chênh lệch giới khi sử dụng thiết bị di động của Hiệp hội Hệ thống điện thoại di động toàn cầu (GSM) cho thấy ở các nước thu nhập thấp và trung bình, phụ nữ có tỷ lệ sử dụng internet trên điện thoại di động thấp hơn 16% so với nam giới. Bên cạnh đó, tỉ lệ sở hữu điện thoại di động giữa nam và nữ chênh lệch tới 19% trên toàn bộ khu vực Nam Á.
Hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái bị ảnh hưởng bởi khoảng cách số này cần phải là ưu tiên của các chính phủ và các đối tác trong quá trình phục hồi hậu đại dịch. Đẩy mạnh kiến thức số, giáo dục khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học (STEM) và các ngành nghề, đồng thời tận dụng các hình thức đầu tư để phát triển số hóa toàn diện sẽ có ảnh hưởng rất tích cực tới vị thế kinh tế và xã hội của phụ nữ.
Chỉ khi phụ nữ và trẻ em gái có thể được tiếp cận những công nghệ mới, tận dụng được những lợi ích mà công nghệ mang lại, thì chúng ta mới có thể có những giải pháp công nghệ thay đổi định kiến giới thực sự.
Hãy cùng nhau xóa bỏ khoảng cách số và tận dụng sức mạnh của công nghệ và những phát kiến số để thúc đẩy quyền của phụ nữ và trẻ em gái, trong đó có quyền sức khỏe sinh sản.
Tại Việt Nam, Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) hỗ trợ Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) xây dựng chương trình giáo dục giới tính và sức khỏe tình dục toàn diện dành cho sinh viên (giaoducgioitinh.online). Chương trình bao gồm 50 bài học, cung cấp thông tin và kiến thức về SKSS & SKTD, phòng tránh HIV/AIDS và bệnh/nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, cũng như bình đẳng giới và phòng tránh bạo lực trên cơ sở giới.
UNFPA cũng cùng với Bộ Y Tế xây dựng ứng dụng di động Mẹ con vui khỏe (MCH247) với sự hỗ trợ tài chính từ Chính phủ Nhật Bản. Thông qua ứng dụng này, các bà mẹ Việt Nam, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số sống ở vùng sâu, vùng xa có thể tiếp cận mọi lúc, mọi nơi thông tin và dịch vụ về SKSS & SKTD.
