Sáng kiến lập pháp chưa từng có tiền lệ trong hoạt động lập pháp là nhận định được rất nhiều đại biểu, các chuyên gia nhắc đến nhiều nhất trong thời gian qua khi đánh giá về Nghị quyết số 30/2021/QH15. Giữa thời điểm dịch Covid-19 bùng phát, sự ra đời của Nghị quyết thể hiện sự vào cuộc, quyết định đúng đắn, kịp thời của Quốc hội, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong phòng, chống dịch. Sự phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội của nước ta thời gian qua có dấu ấn đặc biệt của sáng kiến lập pháp đặc biệt này.
Có thể nói, đến thời điểm này Nghị quyết số 30 đã hoàn thành sứ mệnh đặc biệt quan trọng trong việc tạo hành lang pháp lý cho việc thực hiện nhiệm vụ kép: vừa kiểm soát, phòng, chống dịch, vừa thúc đẩy phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Đây là quyết sách xuất phát và phù hợp với đòi hỏi từ thực tiễn.
Nghị quyết chính thức hết hiệu lực thi hành từ ngày 31.12.2022. Tuy nhiên, quá trình thực hiện vẫn còn một số bất cập. Đó là quy định và triển khai thực hiện chế độ hỗ trợ đối với lực lượng được huy động tham gia phòng, chống dịch Covid-19 còn một số hạn chế, chưa được thực hiện kịp thời. Việc chậm thanh toán chi phí trong điều trị cho người bệnh Covid-19, chế độ hỗ trợ cho người tham gia phòng, chống dịch đã làm ảnh hưởng tới các cơ sở y tế, tâm lý y sĩ, bác sĩ và đội ngũ tham gia phòng, chống dịch. Việc ban hành văn bản hướng dẫn chưa kịp thời làm cho các địa phương ít nhiều lúng túng, chậm hoặc không dám tổ chức thực hiện. Thủ tục hành chính trong việc cấp và nhận, thanh toán, quyết toán các khoản hỗ trợ còn phức tạp, cứng nhắc làm giảm tính nhân văn và hiệu quả của chính sách.
Với quan điểm đặt sức khỏe, tính mạng của Nhân dân là trên hết, trước hết, bảo đảm quyền, lợi ích của cơ sở khám chữa bệnh, của người làm công tác phòng, chống dịch Covid-19; bảo đảm cơ sở pháp lý để tiếp tục tổ chức thực hiện đồng bộ, hiệu quả công tác phòng, chống dịch và phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn bình thường mới, Quốc hội đã cho phép các chính sách trong phòng, chống dịch Covid-19 được tiếp tục thực hiện từ ngày 1.1 đến ngày 31.12.2023.
Theo đó, các chi phí phục vụ công tác phòng, chống dịch của cơ sở y tế, cơ sở thu dung, điều trị Covid-19 và chế độ, chính sách đối với người được điều động, huy động tham gia phòng, chống dịch đã thực hiện trước ngày 31.12.2022 mà chưa thanh toán xong thì được tiếp tục thanh toán theo quy định tại Nghị quyết số 12/2021/UBTVQH15 về việc cho phép thực hiện một số cơ chế, chính sách trong lĩnh vực y tế để phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19 và các văn bản hướng dẫn thực hiện. Kinh phí thực hiện các khoản chi phí, chế độ, chính sách này được chuyển nguồn sang năm 2023 để thanh toán và hạch toán, quyết toán vào niên độ ngân sách năm 2023.
Đặc biệt, để tạo sự chủ động trong phòng, chống dịch, Quốc hội giao Chính phủ rà soát và xử lý việc mua sắm với số lượng cao hơn nhu cầu thực tế để dự phòng trường hợp dịch bệnh có diễn biến phức tạp, phát sinh. Đồng thời, Quốc hội cũng giao Chính phủ quyết định xử lý các vướng mắc trong thanh toán, quyết toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh, các chế độ, chính sách cho các đối tượng tham gia phòng, chống dịch; trong mua sắm thuốc, vật tư, hóa chất, trang thiết bị phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19 đã thực hiện dưới các hình thức tạm ứng, vay, mượn, huy động và tiếp nhận tài trợ, viện trợ.
Đối với các nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19 đã thực hiện theo các quy định, chính sách theo Nghị quyết số 30 thì khi thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán, thanh toán, quyết toán và các hoạt động thi hành pháp luật khác cần được đối chiếu, áp dụng theo đúng các quy định, đặc thù quy định tại nghị quyết này.
Việc Quốc hội ban hành Nghị quyết cho phép kéo dài thực hiện một số chính sách trong phòng, chống dịch Covid-19 thể hiện sự tiếp tục đồng hành, chia sẻ của Quốc hội với Chính phủ trong công cuộc phòng, chống dịch. Với những quy định rất cụ thể, rõ ràng đã được Quốc hội nêu rõ, phần việc quan trọng còn lại là Chính phủ và các cơ quan liên quan cần sớm bắt tay triển khai nghị quyết bởi những thủ tục đơn giản, rút gọn. Qua đó, giúp bảo đảm tốt hơn quyền lợi của người dân trong chăm sóc sức khỏe, cũng như để những người từng xông pha phòng, chống dịch tránh được những tâm tư không đáng có. Nhiều ý kiến cho rằng, việc ban hành nghị quyết này là quyết sách kịp thời, hợp lòng dân.
