Ngày 5.1.2022, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 02/QĐ-TTg Phê duyệt Chiến lược Quốc gia về Dinh dưỡng giai đoạn 2021 – 2030 và tầm nhìn đến năm 2045, nhằm thực hiện dinh dưỡng hợp lý, góp phần giảm thiểu gánh nặng bệnh tật, nâng cao tầm vóc, và trí tuệ của người Việt Nam. Quyết định này một lần nữa khẳng định sự quan tâm của Đảng và nhà nước đối với vấn đề này với các mục tiêu cụ thể.
Chẳng hạn, tỷ lệ trẻ 6 – 23 tháng có chế độ ăn đúng, đủ đạt 65% vào năm 2025 và đạt 80% vào năm 2030; tỷ lệ thừa cân béo phì được kiểm soát; trẻ em dưới 5 tuổi ở mức dưới 10% (khu vực thành phố ở mức dưới 11% và khu vực nông thôn ở mức dưới 7%); trẻ 5 – 18 tuổi ở mức dưới 19% (khu vực thành phố ở mức dưới 27% và khu vực nông thôn ở mức dưới 13%); người trưởng thành 19 – 64 tuổi ở mức dưới 20% (khu vực thành phố ở mức dưới 23% và khu vực nông thôn ở mức dưới 17%) vào năm 2025 và duy trì ở mức đó đến năm 2030.
Theo nghiên cứu gần đây của Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, có ít nhất 30% người trưởng thành thiếu vận động thể lực; còn theo khảo sát của Quỹ dân số Liên Hợp Quốc, Việt Nam nằm trong Top 10 quốc gia lười vận động nhất thế giới. Đặc biệt, sau đại dịch Covid-19, người dân hạn chế vận động và bị mất cân bằng dinh dưỡng. Hiện, Việt Nam có tỉ lệ thừa cân béo phì chung toàn quốc khá thấp so với thế giới và khu vực. Tuy nhiên, đáng lo ngại là gánh nặng về mất cân bằng, một bên là suy dinh dưỡng ở khu vực nông thôn và một bên là thừa cân béo phì ở khu vực thành thị.
Chia sẻ tại tọa đàm "Dinh dưỡng và những biện pháp can thiệp hiệu quả" do Hiệp hội Bia - rượu - nước giải khát Việt Nam và Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm Việt Nam tổ chức, PGS.TS Phạm Ngọc Khái, Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam cho biết, tỉ lệ suy dinh dưỡng nhẹ cân của trẻ em tại Việt Nam giảm từ 17,5% năm 2010 xuống còn 11,5% năm 2020. Nhưng tỉ lệ trẻ em thừa cân, béo phì lại tăng gấp 2,2 lần, từ 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020.
Thừa cân béo phì là căn bệnh do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó nguyên nhân chính là chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thiếu hoạt động thể chất; khẩu phần dư thừa chất bột tinh chế, quen sử dụng thực phẩm chế biến sẵn nhiều đường, nhiều chất béo, muối, sử dụng các thiết bị điện tử quá nhiều, và một số các nguyên nhân khác như di truyền, rối loạn nội tiết và chuyển hóa… Trong khi đó, suy dinh dưỡng thường là hậu quả của bữa ăn nghèo nàn về số lượng và chất lượng.
Điều đáng quan tâm hơn, tình trạng thừa cân béo phì và suy dinh dưỡng có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Thậm chí, có những em bé nhẹ cân, thấp còi ngay trong bụng mẹ. Tỉ lệ trẻ em sơ sinh trên 3.500 gam cũng đang tăng lên, cùng với đó là không ít bà mẹ mắc đái tháo đường thai kỳ... Tất cả các yếu tố đó đều gây ảnh hưởng đến ngày sinh đầu đời của trẻ em, sau đó là các bệnh mãn tính không lây nhiễm đeo bám suốt cuộc đời.
Tất cả là một thách thức không nhỏ đối với việc hiện thực hoá các mục tiêu đặt ra tại Quyết định số 02/QĐ-TTg. Từ thực tế này, Chủ tịch Viện An toàn thực phẩm và Dinh dưỡng, GS.TS. Phan Thị Kim, chia sẻ, thừa cân béo phì do nhiều nguyên nhân khác nhau, đặc biệt là do mất cân bằng dinh dưỡng và lười vận động. Do đó, để cải thiện được vấn đề tầm vóc, dinh dưỡng cho người dân cần có các giải pháp tổng thể, ở các khía cạnh. Chẳng hạn, về dinh dưỡng, cần tập trung vào các giải pháp cung cấp chế độ ăn hợp lý, cân đối giữa các nhóm thực phẩm; về lối sống, cần tăng cường hoạt động thể chất, vận động… Trong các giải pháp này không thể thiếu sự chung tay của các nhà sản xuất, cũng như việc nâng cao nhận thức của người tiêu dùng, khi người tiêu dùng lựa chọn những sản phẩm phù hợp với chế độ dinh dưỡng sẽ giảm tải cho nền kinh tế - xã hội nói chung.
