Theo bác sỹ Nguyễn Trọng Hiền (Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia 1), có nhiều kiểu chấn thương khi chơi thể thao, tuy nhiên, đa phần trong số đó được chia là hai loại chính.
Thứ nhất là chấn thương cấp tính. Loại chấn thương này thường xảy ra một cách đột ngột, ngay lúc va chạm, bao gồm những chấn thương trải dài từ nhẹ đến nặng và rất nặng như đụng giập, bong gân, căng cơ, vết đứt da, gãy xương, trật khớp,…
Thứ hai là chấn thương mạn tính. Đây là các dạng chấn thương xảy ra do sử dụng quá mức một cơ quan vận động và có tính lặp đi lặp lại nhiều lần. Có thể kể đến như đứt dây chằng, thoái hóa khớp, hội chứng cấn gần khớp,…
Đối với các chấn thương mạn tính, bác sỹ Nguyễn Trọng Hiền cho biết, người chơi hoàn toàn có thể tự phát hiện chúng thông qua những triệu chứng âm ỉ và kéo dài như đau dai dẳng tại khớp hoặc vùng cơ sử dụng nhiều, hạn chế vận động do cứng hoặc đau.
Riêng về chấn thương phần mềm, BS Thủy cho biết, có hơn 80% các chấn thương thể thao thuộc về phần mềm, đó là tổn thương gân, cơ, dây chằng với nhiều mức độ khác nhau, có thể do va chạm trực tiếp hoặc bị kéo căng quá mức, vặn xoắn, co rút đột ngột …
Những triệu chứng này không làm người chơi mất chức năng vận động ngay lập tức nhưng dần dần cản trở hoạt động thể thao của bạn. Do đó, bạn có thể đến gặp bác sĩ khi dần cảm thấy bản thân không chịu đựng được các triệu chứng này.
“Tuy nhiên, đối với chấn thương cấp tính, người chơi thể thao cần phải ngay lập tức có sự trợ giúp của nhân viên y tế để sơ cứu kịp thời và tránh làm tổn thương thêm. Ngoài ra, nếu bạn hoặc đồng đội của bạn có những kiến thức về sơ cứu chấn thương thể thao có thể giúp cho việc xử trí ban đầu trở nên chính xác và hữu ích hơn,” bác sỹ Hiền khẳng định.
Xử lý ban đầu khi người chơi hoặc đồng đội gặp chấn thương
Mục tiêu ban đầu của sơ cứu là ngưng các hoạt động thể thao là ngăn ngừa gây thêm tổn thương cho bệnh nhân. Người sơ cứu cần xử trí những triệu chứng rõ ràng trước khi có sự hỗ trợ của đội ngũ y tế.
Việc ngay lập tức cần làm là ngưng hoạt động thể thao lại, sau đó cần người đi gọi sự hỗ trợ của đội ngũ y tế hoặc gọi 115. Những người có kinh nghiệm sơ cứu sẽ thực hiện những thao tác tại chỗ để giảm đau, cố định và hạn chế tổn thương cho bệnh nhân.
Đối với trường hợp khi người chơi thể thao gãy xương chân, người sơ cứu cần đặt nạn nhân nằm trên mặt phẳng, duỗi thẳng chân, bàn chân vuông góc với cẳng chân.
Dùng nẹp để đặt ở trong và mặt ngoài vùng bị thương, độn bông vào hai đầu nẹp và phía trong, phía ngoài của đầu xương.
Cố định hai nẹp với nhau và băng cố định bàn chân vuông góc với cẳng chân, chú ý không buộc quá chặt để lưu thông máu.
Còn khi gãy xương tay, bác sỹ Nguyễn Trọng Hiền khuyến cáo để cánh tay bị gãy sát thân người nạn nhân, cẳng tay vuông góc với 2 nẹp. Cố định nẹp ở trên và ở dưới ổ gãy.
Khi gãy xương cẳng tay, cần để cẳng tay sát thân mình, vuông góc với cánh tay. Nẹp từ lòng bàn tay đến khuỷu tay, nẹp ngoài từ đầu các ngón tay đến quá khuỷu. Cố định nẹp bàn tay và thân cẳng tay.
Còn trong trường hợp khuỷu tay không gập được, không nên dùng sức để gập. Đặt nạn nhân nằm xuống và đặt tay bị thương dọc theo thân và đặt một miếng đệm dài vào giữa tay bị thương và thân. Buộc tay bị thương vào cơ thể các vị trí quanh cổ tay và đùi, quanh cánh tay và ngực, quanh cẳng tay và bụng.
Với tất cả những trường hợp bị gãy xương, cần sơ cứu để cố định vùng bị tổn thương và nhanh chóng đưa người bị thương đến cơ sở y tế để kịp thời được điều trị.
