Ngăn chặn tình trạng gia tăng các bệnh ung thư

Nhiều nguyên nhân dẫn tới ung thư

Đại diện Bệnh viện K Trung ương cho biết, theo thống kê mới nhất của Hệ thống GLOBOCAN, năm 2020, tại Việt Nam, ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư. Cứ 100.000 người thì có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư. Việt Nam xếp thứ 91/185 số quốc gia có báo cáo về ung thư về tỷ suất mắc mới và thứ 50/185 về tỷ suất tử vong trên 100.000 người. Thứ hạng này tương ứng với nghiên cứu của năm 2018 là 99/185 và 56/185.

Theo các chuyên gia, Việt Nam đang đối mặt với sự già hóa dân số nói chung, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam hiện nay đã tăng (73,6 tuổi). Tuổi càng cao, thời gian tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ càng dài thì tỷ lệ mắc ung thư càng cao. Dân số Việt Nam tăng lên, đứng thứ 15 trên thế giới, dẫn tới tăng số người mắc và tử vong do ung thư.

Bên cạnh đó, hút thuốc lá cũng là nguyên nhân của 30% các loại ung thư, gây ra 20 loại ung thư khác nhau và 90% nguyên nhân của ung thư phổi. Việc lạm dụng rượu bia là nguyên nhân gây ra ung thư miệng, họng; ung thư gan; ung thư vú, ung thư đại trực tràng. Chế độ ăn ăn uống không hợp lý cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Chế độ ăn nhiều mỡ động vật, ít chất xơ, sử dụng các thực phẩm mốc (gạo, lạc…), hay thực phẩm chế biến sẵn như thịt hun khói, cá muối… cũng chiếm 35% nguyên nhân gây ung thư. Thói quen ít vận động, ô nhiễm không khí và môi trường cũng là những yếu tố gây ung thư.

Theo Giám đốc Bệnh viện K Lê Văn Quảng, ung thư là bệnh lý gây nên bởi nhiều yếu tố phối hợp nhưng tập trung ở 2 nhóm yếu tố là nhóm yếu tố thay đổi được (hành vi lối sống, môi trường...) và nhóm yếu tố không thay đổi được (tuổi, gene…). Hiện nay, người dân cũng nhận thức tốt hơn về việc chủ động khám tầm soát ung thư, trong đó có việc sàng lọc ung thư, hệ thống ghi nhận ung thư cũng tốt hơn trước. Do đó, có nhiều bệnh nhân mắc và tử vong được ghi nhận lại, dẫn tới số liệu người mắc và tử vong được thống kê tăng lên. Cùng với đó, tiến bộ khoa học kỹ thuật trong việc chẩn đoán ung thư ngày càng cao, cũng giúp phát hiện ra bệnh nhiều hơn.

Nỗ lực giảm nhẹ gánh nặng ung thư

Nói về điều trị bệnh ung thư, TS Lê Văn Quảng cho biết, cần điều trị phối hợp bởi nhiều phương pháp, từ phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, chăm sóc giảm nhẹ triệu chứng tới dinh dưỡng, tâm lý xã hội... Sàng lọc, phát hiện sớm có vai trò quan trọng trong điều trị ung thư, khi phát hiện ở giai đoạn sớm thì việc điều trị càng hiệu quả và tiết kiệm về chi phí. Ngược lại, nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì điều trị gặp nhiều khó khăn và để lại gánh nặng lớn về kinh tế.

Ngành Y tế và Bệnh viện K cũng đã có nhiều nỗ lực giảm nhẹ gánh nặng ung thư trên phạm vi cộng đồng như đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức về dự phòng ung thư, phát hiện sớm ung thư, triển khai tăng cường khám sàng lọc ung thư ở quy mô rộng hơn, đặc biệt ưu tiên sàng lọc các bệnh ung thư thường gặp, có khả năng điều trị hiệu quả và phát hiện bằng các phương tiện có thể tiến hành trên quy mô lớn.

“Có thể nói, những năm gần đây, những phương pháp điều trị tân tiến, kỹ thuật và thuốc mới trong điều trị ung thư được nghiên cứu và tiến bộ vượt bậc. Việt Nam cũng là quốc gia cập nhật rất nhanh tiến bộ này. Nếu như trước đây, phải sau nhiều năm, mới sử dụng thuốc mới trên bệnh nhân Việt Nam thì ngày nay khoảng cách này đã được rút ngắn lại. Đặc biệt, các kỹ thuật xạ trị hiện đại như VMAT, IMRT… phẫu thuật nội soi, Robot, xạ phẫu Gamma Knife.. đã được triển khai tại Bệnh viện K cũng như một số trung tâm ung bướu khác trên cả nước” - TS Quảng nhấn mạnh. 

Để phòng bệnh ung thư, các chuyên gia cho rằng, mỗi người dân cần duy trì thói quen khám sức khỏe định kỳ, khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ ung thư cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, phát hiện sớm hoặc loại trừ bệnh ung thư. Ngoài ra, nên thực hiện những khuyến cáo như không hút thuốc lá, thuốc lào; không sử dụng rượu bia, chất kích thích; có chế độ ăn uống, dinh dưỡng phù hợp: ăn nhiều rau, quả. Hạn chế sử dụng chất béo, thịt đỏ, thức ăn chứa nhiều muối, tránh đồ uống có đường. Không ăn thực phẩm mốc, ôi thiu, thực phẩm nhiễm hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc tăng trọng...