Gia tăng về mức độ và tính chất
Theo Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, thời gian qua, hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đã gia tăng về mức độ và tính chất phức tạp; các đối tượng buôn lậu đã sử dụng những thủ đoạn tinh vi hơn để trốn thuế và vận chuyển hàng hóa trái phép. Các thủ đoạn phổ biến bao gồm việc giả mạo thông tin người gửi và người nhận, khai báo sai về tên hàng, mã số thuế, thuế suất, số lượng, trọng lượng, xuất xứ, hoặc khai báo sai về mục đích xuất nhập khẩu.
Bên cạnh đó, các đối tượng cũng lợi dụng chính sách thông thoáng trong xuất nhập khẩu, đặc biệt là đối với hàng hóa xuất khẩu dạng quà biếu, quà tặng. Một trong những thủ đoạn phổ biến là lợi dụng các dịch vụ giao nhận hàng hóa công nghệ cao hoặc thuê mướn người làm nghề giao nhận tự do để vận chuyển hàng hóa trái phép, đặc biệt là chất ma túy. Do đó, công tác kiểm tra, kiểm soát ngày càng gặp khó khăn.
Đối với hàng hóa nhập khẩu, các đối tượng thường dùng địa chỉ người nhận giả mạo hoặc thay đổi địa chỉ để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Một số đối tượng còn từ chối nhận hàng khi có sự can thiệp của lực lượng chức năng, gây khó khăn trong việc truy tìm và xử lý.
Sau 2 năm triển khai Kế hoạch số 111/KH-BCĐ389 của Ban chỉ đạo 389 quốc gia về tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua cảng hàng không quốc tế; Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đã phát hiện, bắt giữ 738 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách gần 8 tỷ đồng; đặc biệt đã bắt giữ gần 50 vụ vận chuyển trái phép chất ma túy, tang vật thu giữ gần 150kg ma túy các loại và đã chuyển hồ sơ, tang vật cho PC04 - Công an TP. Hồ Chí Minh điều tra, xử lý theo quy định.
Những kết quả này cho thấy, công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại đã có nhiều tiến bộ, nhưng vẫn cần tiếp tục nỗ lực, đặc biệt trong việc đối phó với các phương thức, thủ đoạn mới mà các đối tượng tội phạm sử dụng.
Khó khăn trong xác minh và xử lý
Theo Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, hiện còn rất nhiều khó khăn trong công tác đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại. Một trong những vấn đề nổi bật là các đối tượng vi phạm thường xuyên lợi dụng chính sách thuận lợi của Nhà nước, đặc biệt đối với hàng hóa xuất khẩu dạng quà biếu, quà tặng. Điều này gây khó khăn trong việc xác minh tính hợp pháp của các lô hàng xuất nhập khẩu.
Hơn nữa, hiện nay chưa có chế tài rõ ràng để xử lý các công ty dịch vụ giao nhận, công ty xuất nhập khẩu có liên quan đến việc vận chuyển trái phép các chất ma túy, tiền chất. Các đối tượng tội phạm cũng thường xuyên thay đổi địa chỉ và thông tin liên lạc, gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc xác minh và xử lý.
Bên cạnh đó, tình trạng vi phạm từ đối tượng nước ngoài cũng là một thử thách lớn. Khi các đối tượng sử dụng ngôn ngữ không phổ biến như Thái Lan, Lào, Campuchia hay các nước châu Phi; công tác điều tra, đấu tranh gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là việc phối hợp với thông dịch viên không có chuyên môn trong công tác này.
Để nâng cao hiệu quả công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại, lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đã đưa ra một số giải pháp. Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và các sân bay quốc tế trong nước. Việc trao đổi thông tin cảnh báo các phương thức, thủ đoạn buôn lậu mới sẽ giúp nâng cao khả năng phát hiện và ngăn chặn hành vi vi phạm.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần thường xuyên rà soát và cung cấp thông tin, văn bản hướng dẫn về phương thức thủ đoạn thường được các đối tượng tội phạm lợi dụng. Điều này giúp các cơ quan hải quan tại các địa phương học hỏi kinh nghiệm từ những vụ việc đã xử lý thành công, qua đó nâng cao hiệu quả đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại.
Đặc biệt, thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm hay, phương pháp đấu tranh có hiệu quả của các lực lượng chức năng cho các cục hải quan địa phương; để qua đó, nắm bắt kịp thời tình hình thực tế nhằm nâng cao hiệu quả hơn nữa công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả…
