Bắt giữ và xử lý trên 39.000 vụ vi phạm
Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, tình trạng buôn lậu các loại hàng cấm như ma túy, pháo nổ, thuốc lá điếu, động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm; hàng hóa khan hiếm trên thị trường như khoáng sản, xăng dầu; hàng hóa thiết yếu phục vụ sản xuất, tiêu dùng như đường cát, lương thực, thực phẩm, mỹ phẩm, điện tử, hàng tiêu dùng, hàng lậu, phụ tùng xe đạp, xe máy… có chiều hướng gia tăng, với mức độ phức tạp trên các tuyến, địa bàn trong cả nước và cả trên không gian mạng.
Theo số liệu của Ban chỉ đạo 389 quốc gia, trong 9 tháng năm 2024, các lực lượng đã phát hiện, bắt giữ và xử lý trên 39.000 vụ vi phạm. Đáng chú ý, tình trạng buôn bán, vận chuyển trái phép hàng cấm, hàng lậu là 6.118 vụ; gian lận thương mại, gian lận thuế là 31.473 vụ; hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ ghi nhận lên tới 1.426 vụ, tăng 13,7% so với cùng kỳ năm 2023.
Ngày 30.11.2024, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đã ký ban hành Kế hoạch số 133/KH-BCĐ389 cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, thời gian thực hiện từ 1.12.2024 đến 28.2.2025.
Mức độ nghiêm trọng của các vụ việc cũng có chiều hướng tăng lên khi có đến 810 vụ việc bị khởi tố hình sự với 1.132 đối tượng. So với cùng kỳ năm 2023 ghi nhận tăng 9% về số vụ và tăng 14,3% về số đối tượng.
Thời gian gần đây cũng ghi nhận tình trạng nhiều đối tượng lợi dụng hình thức kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử (Shopee, Lazada, Sendo...), các mạng xã hội (Facebook, TikTok, Zalo, Youtube...) và lợi dụng hoạt động bưu chính, chuyển phát nhanh để thực hiện hành vi buôn lậu, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Đặc biệt, trong năm 2024, nổi lên tình trạng buôn lậu các mặt hàng có giá trị cao, hàng xa xỉ như kim cương, vàng, ngoại tệ, hàng giả các nhãn hiệu nổi tiếng… Cụ thể là 2 vụ nhập lậu kim cương bị bắt giữ liên tiếp tại sân bay Tân Sơn Nhất với số lượng lên tới hơn 1.000 viên; 3 vụ buôn lậu vàng bị bắt giữ trong cao điểm biến động giá vàng với tổng khối lượng 13kg…
Khó khăn trong ngăn chặn, xử lý vi phạm
Theo Tổng cục Hải quan, trong số các vụ việc bị phát hiện, bắt giữ, xử lý; nhiều trường hợp hàng hóa được sản xuất ở nước ngoài, sau đó đưa vào tiêu thụ trong nước bằng nhiều đường khác nhau như nhập khẩu chính ngạch, tiểu ngạch, nhập lậu, gian lận thương mại… Trong khi, quy định pháp luật nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam về chế tài xử lý và các biện pháp ngăn chặn hàng giả chưa đủ sức răn đe; lỗ hổng thực thi và năng lực thể chế hạn chế đã và đang bị những đối tượng buôn lậu hàng giả và mạng lưới tội phạm lợi dụng triệt để.
Dự báo trong những tháng cuối năm 2024, nhất là dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên địa bàn cả nước sẽ có những diễn biến phức tạp, khó lường, tác động, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Để chủ động kiểm soát tình hình; kịp thời phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn các hành vi buôn lậu hàng giả, hàng hóa giả mạo sở hữu trí tuệ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hiện nay và các giai đoạn tiếp theo, lãnh đạo Tổng cục Hải quan chỉ đạo toàn ngành tập trung vào nhiều giải pháp.
Trong đó, đối với lĩnh vực thương mại điện tử sẽ tập trung công tác thu thập thông tin trên phương tiện thông tin đại chúng; từ đó, xác định doanh nghiệp trọng điểm, mặt hàng trọng điểm có dấu hiệu nghi vấn xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Đồng thời, tăng cường hợp tác với Hải quan các nước trong việc trao đổi thông tin, hội thảo, học tập kinh nghiệm về kiểm soát hàng giả và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; phối hợp trao đổi thông tin chuyên môn và giám định đối với hàng hóa có dấu hiệu vi phạm về sở hữu trí tuệ giữa Cơ quan Hải quan với Cục Sở hữu trí tuệ, Viện Khoa học sở hữu trí tuệ, chủ sở hữu quyền, đại diện chủ sở hữu quyền…
Đồng thời, lực lượng Hải quan địa phương phối hợp chặt chẽ nhằm trao đổi thông tin, phát hiện, bắt giữ, xử lý đối tượng và hàng hóa vi phạm về hàng giả, hàng hóa giả mạo nhãn hiệu và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên lĩnh vực thương mại điện tử theo quy định. Trong quá trình triển khai, bảo đảm thực hiện tốt công tác thông quan, giải phóng hàng hóa, không để xảy ra ùn tắc tại các cửa khẩu.
