Thực hiện 63.361 vụ việc trong năm 2024
Ở Trung ương và địa phương tiếp tục triển khai nội dung về trợ giúp pháp lý trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và "kết nối, đẩy mạnh các hoạt động trợ giúp pháp lý trong các chương trình, chính sách về an sinh xã hội" theo yêu cầu Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 9.5.2024 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24.11.2023, Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.
Theo Cục Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp), năm 2024, được sự quan tâm, ghi nhận của Đảng, Nhà nước, trợ giúp pháp lý tiếp tục là 1 trong các nội dung triển khai của Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển văn hóa, vừa được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư. Đến nay, trợ giúp pháp lý đã trở thành nội dung 5 Chương trình mục tiêu quốc gia, góp phần nâng cao vai trò của dịch vụ pháp lý trong thực hiện các chính sách an sinh xã hội.
Thống kê năm 2024, số lượng vụ việc trợ giúp pháp lý bằng hình thức tham gia tố tụng đạt mốc cao nhất từ trước đến nay. Năm 2024, các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý trên toàn quốc đã thực hiện 63.361 vụ việc; trong đó, thụ lý mới 39.641 vụ việc (chủ yếu là vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng với 32.748 vụ); số vụ việc kết thúc trong năm là 37.343 vụ việc, trong đó có 30.538 vụ việc tham gia tố tụng.
Với số liệu này, số lượng vụ việc trợ giúp pháp lý bằng hình thức tham gia tố tụng trong năm 2024 tăng cao so với cùng kỳ năm 2023 và đạt mốc cao nhất từ trước đến nay. Bên cạnh đó, việc giao chỉ tiêu tham gia tố tụng cho trợ giúp viên pháp lý đã và đang trở thành công cụ hữu hiệu trong quản lý nhà nước về trợ giúp pháp lý. Trợ giúp viên pháp lý đã trở thành lực lượng thực hiện chính và ngày càng trở nên chuyên nghiệp trong việc cung cấp dịch vụ trợ giúp pháp lý bằng hình thức tham gia tố tụng cho người được trợ giúp pháp lý.
Năm 2024, mỗi trợ giúp viên pháp lý đã thực hiện được 38,4 vụ/năm (năm 2023, mỗi trợ giúp viên pháp lý thực hiện được 32,4 vụ/năm). Bên cạnh đó, việc thực hiện chỉ tiêu tham gia tố tụng của trợ giúp viên pháp lý giúp cơ quan quản lý ở địa phương có căn cứ xác định vị trí việc làm phù hợp cho viên chức làm việc tại Trung tâm; phù hợp với thực tiễn và yêu cầu từ việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập hiện nay.
Bảo đảm nhanh chóng, chất lượng và hiệu quả
Không chỉ tăng về số lượng, chất lượng vụ việc tham gia tố tụng cũng được nâng cao hơn, với các tiêu chí thẩm định, đánh giá cụ thể, hầu hết các vụ việc được thẩm định, đánh giá đều đạt chất lượng trở lên.
Đối tượng phạm tội người dân tộc thiểu số huyện Trạm Tấu, Yên Bái được trợ giúp pháp lý tại phiên tòa
Theo số liệu báo cáo chưa đầy đủ của các địa phương, đã có 45 Sở Tư pháp thực hiện đánh giá chất lượng vụ việc được 2.692 vụ việc; 62 Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước thực hiện thẩm định chất lượng được 17.053 vụ việc. Trong đó, tất cả các vụ việc thẩm định, đánh giá đều đạt chất lượng trở lên, không có vụ việc nào không đạt chất lượng. Số vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công là 9.592 vụ việc (tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023)…
Đặc biệt, công tác truyền thông về trợ giúp pháp lý tiếp tục được đẩy mạnh với nhiều phương thức đa dạng. Trong năm 2024, ở Trung ương và địa phương đã tổ chức các đợt truyền thông về trợ giúp pháp lý; lựa chọn các vụ việc thành công để xây dựng kịch bản các vụ diễn án, phóng sự và phát sóng trên các kênh truyền hình; tiếp tục xây dựng tờ gấp pháp luật, thông điệp về trợ giúp pháp lý. Bên cạnh đó, cập nhật, theo dõi các bài viết, bài nghiên cứu và xử lý thông tin liên quan đến trợ giúp pháp lý trên các phương tiện truyền thông để đăng tải lên Trang thông tin điện tử trợ giúp pháp lý Việt Nam...
Theo Cục Trợ giúp pháp lý, năm 2024, Hệ thống quản lý tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý đã bước đầu kết nối, khai thác được một số trường thông tin liên quan đến diện người trợ giúp pháp lý với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, theo yêu cầu của Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 6.1.2022 phê duyệt Đề án Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
Thời gian tới, nếu triển khai đồng bộ việc kết nối, chia sẻ thông tin dữ liệu về người thuộc diện được trợ giúp pháp lý với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác (cơ sở dữ liệu an sinh xã hội, cơ sở dữ liệu về tố tụng và cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành khác có liên quan) sẽ giảm bớt thủ tục hành chính, chi phí hành chính và thời gian xác minh diện đối tượng được trợ giúp pháp lý, xử lý các thông tin, thủ tục tố tụng liên quan; góp phần vào việc thụ lý, giải quyết vụ việc trợ giúp pháp lý nhanh chóng, chất lượng, hiệu quả.
