Môi trường biển đang suy thoái

Việt Nam là quốc gia có tiềm năng để phát triển kinh tế biển. Tuy nhiên, tài nguyên biển đang bị khai thác bừa bãi; môi trường biển ngày một suy thoái và ô nhiễm... Cần có khung pháp lý đầy đủ là một vấn đề vô cùng cần thiết để quản lý, bảo vệ tài nguyên và môi trường, phát triển kinh tế biển hiệu quả, bền vững...

Biển ô nhiễm vì đâu?

Theo đánh giá của Tổng cục Biển và Hải đảo, chất lượng môi trường biển và vùng ven biển đang tiếp tục suy giảm. Ô nhiễm môi trường biển dẫn đến sự cạn kiệt các tài nguyên cá, nhất là các loài cá ven bờ. Theo thống kê, có khoảng 85 loài hải sản có mức độ nguy cấp khác nhau và trên 70 loài đã được đưa vào sách đỏ Việt Nam. Không chỉ vậy, tính đa dạng sinh học của biển, nhất là vùng ven bờ ngày càng bị đe dọa do phá hủy môi trường sống như rừng ngập mặn, rạn san hô.

Bảo vệ môi trường biển là trách nhiệm của mỗi người Nguồn: giaoduc.net.vn
Bảo vệ môi trường biển là trách nhiệm của mỗi người                         Nguồn: giaoduc.net.vn

Công ước Luật biển năm 1982 đã chỉ ra có 5 nguồn gốc ô nhiễm biển, trong đó có khoảng 50 - 70% ô nhiễm biển và đại dương có nguồn gốc từ đất liền. Nước ta có trên 100 con sông và hiện có gần chục con sông bị ô nhiễm nặng, điển hình như sông Thị Vải, sông Đồng Nai, sông Đáy, sông Cầu, sông Nhuệ... Mọi con sông đều đổ về biển và theo đó các nguồn ô nhiễm từ đất liền theo sông mang ra biển như dầu thải, nước thải chưa xử lý, hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, phân bón, chất thải công nghiệp, nông nghiệp, làng nghề, thuốc súng, chất phóng xạ, các chất thải rắn như đất cát, rác, phế thải vật liệu xây dựng... Có những loại không phân hủy được đọng lại ở ven bờ, chìm xuống đáy biển, những chất phân hủy thì hòa tan trong toàn khối nước biển...

Bên cạnh đó, các công trình sản xuất, nhà máy đóng tàu biển, các nhà máy chế biến hải sản được xây dựng; các công trình du lịch phát triển ồ ạt, thiếu quy hoạch, thiếu hệ thống xử lý chất thải, nước thải… cứ thế “vô tư” xả thẳng ra biển và đặc biệt những năm gần đây, việc khai thác titan ồ ạt ở các tỉnh ven biển miền Trung; nuôi trồng thủy sản ven bờ không theo quy hoạch, hàng trăm ngàn hecta rừng ven biển, rừng ngập mặn bị chặt phá đã tác động xấu đến môi trường tự nhiên của biển và bờ biển.

Điều đáng lưu tâm là các hệ sinh thái ven biển, giá trị dịch vụ và người dân ven biển là đối tượng dễ bị tổn thương và chịu tác động của hiện tượng biến đổi khí hậu nhất song đến nay còn thiếu những nghiên cứu cụ thể cũng như chưa có giải pháp lồng ghép, giảm thiểu và mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu và nước biển dâng ở khu vực này.

Làm gì để “giữ sạch” biển?

Cần có khung pháp lý đầy đủ, cụ thể và đồng bộ để “giữ sạch” biển là một vấn đề lâu nay được bàn thảo khá nhiều. Hiện các hoạt động liên quan đến biển và bảo vệ tài nguyên và môi trường biển chủ yếu được điều tiết theo các luật chuyên ngành như Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đa dạng sinh học, Luật Hàng hải, Luật Thủy sản; đặc biệt mới nhất là Luật Biển Việt Nam, được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 3 - năm 2012. Và chế  tài cụ thể hơn về lĩnh vực này có Nghị định của Chính phủ về quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển...

Mặc dù vậy, nhiều ý kiến cho rằng, việc thiếu một luật cụ thể đáp ứng công tác quản lý về tài nguyên biển và hải đảo là lý do khiến những tiềm năng, thế mạnh của một nước có bờ biển dài hơn 3.000km chưa được tận dụng để phát triển. Chính vì vậy, việc xây dựng Luật Tài nguyên và môi trường biển, đảo là vô cùng cần thiết, nhằm tạo cơ sở pháp lý nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước thống nhất về lĩnh vực này... Được biết, hiện dự thảo Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo đang được xây dựng, hướng tới những mục tiêu chính, đó là: thể chế hóa quan điểm, đường lối, tư tưởng chỉ đạo của Đảng về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020; phân công, phân cấp quản lý nhà nước về biển, hải đảo, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các bên khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên biển; nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về tài nguyên môi trường biển của cộng đồng, xã hội...

Cùng với việc xây dựng khung pháp lý để quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường biển, đảo, nhiều ý kiến nhấn mạnh đến sự cần thiết triển khai rộng rãi các chủ trương xã hội hoá công tác bảo vệ môi trường biển để huy động các nguồn lực cho nhiệm vụ này; nêu cao nhận thức, bảo vệ môi trường sinh thái biển không chỉ của riêng các cấp chính quyền mà còn là của mỗi người dân.

Theo Pgs.Ts Nguyễn Văn Cư - Tổng cục trưởng Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam, điều quan trọng và cấp thiết nhất để bảo vệ môi trường biển, là cần có những giải pháp hữu hiệu hạn chế những nhân tố gây ô nhiễm biển, đặc biệt là từ các chất thải từ đất liền. Việc quản lý ô nhiễm biển bắt nguồn từ đất liền phải bắt đầu từ quản lý các hoạt động xả thải trên các lưu vực sông ven biển.

Liên quan đến vấn đề này, Phó chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật Biển TP Hồ Chí Minh Ngô Lực Tài cho rằng: Nhà nước cần tăng cường năng lực tài chính để đầu tư phương tiện thiết bị phòng chống ô nhiễm môi trường biển, đi đôi với việc ban hành các chính sách đồng bộ, nâng cao nhận thức cộng đồng để gìn giữ môi trường và sinh thái biển, đảo là vấn đề cấp bách… Đào tạo nghề và trang bị kiến thức cho cư dân vùng duyên hải về nguy cơ và cách thức ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng, sự cần thiết về môi trường và sinh thái biển để phát triển kinh tế biển, đảo bền vững.

Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020 xác định kinh tế biển là mũi nhọn, nhằm đầu tư cơ sở vật chất, nhân lực, công nghệ cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Tuy nhiên, kinh tế biển sẽ không phát triển bền vững, nếu như tài nguyên và môi trường biển không được quản lý và bảo vệ chặt chẽ. Bảo vệ môi trường, trong đó có môi trường biển là vấn đề sống còn và cấp bách hiện nay.

Môi trường

Samsung Electronics HCMC CE Complex khởi công dự án điện mặt trời mái nhà
Kinh tế

Samsung Electronics HCMC CE Complex khởi công dự án điện mặt trời mái nhà

Ngày 25.4, Công ty TNHH Samsung Electronics HCMC CE Complex (SEHC) chính thức khởi công dự án điện mặt trời mái nhà với công suất gần 28 MWp. Đây là dấu mốc quan trọng trong hành trình hiện thực hóa chiến lược phát triển bền vững và thể hiện rõ nét trách nhiệm xã hội của Tập đoàn Samsung tại thị trường Việt Nam.

Truyền thông hiệu quả - đòn bẩy giảm rác thải nhựa
Môi trường

Truyền thông hiệu quả - đòn bẩy giảm rác thải nhựa

Từ kinh nghiệm triển khai Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam” do Cục Biển và Hải đảo Việt Nam chủ trì, phối hợp triển khai cùng Tổ chức quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF - Việt Nam) cho thấy vai trò đặc biệt quan trọng của truyền thông – giáo dục trong việc đồng hành cùng chính sách, khơi dậy ý thức trách nhiệm, thay đổi hành vi góp phần giảm rác thải nhựa.

Ảnh minh họa
Xã hội

Sẽ ban hành kế hoạch quốc gia khắc phục ô nhiễm không khí

Ô nhiễm không khí đang trở thành thách thức môi trường nghiêm trọng tại nhiều đô thị lớn ở nước ta. Trước thực trạng này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang hoàn thiện Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng không khí giai đoạn 2025 - 2030 nhằm kiểm soát các nguồn phát thải lớn, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững.

TP. Hà Tĩnh giảm nhựa để phát triển bền vững
Môi trường

TP. Hà Tĩnh giảm nhựa để phát triển bền vững

Với tầm nhìn chiến lược và sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, trong đó tập trung nâng cao nhận thức, phân loại tại nguồn, tăng cường tái chế, xử lý các điểm nóng…, thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh đang trên hành trình xây dựng đô thị không rác thải nhựa, hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững.

Phú Yên: Đồng bộ giải pháp giảm rác thải nhựa, chú trọng bảo vệ môi trường biển
Môi trường

Phú Yên: Đồng bộ giải pháp giảm rác thải nhựa, chú trọng bảo vệ môi trường biển


Là một trong những địa phương ven biển tiên phong tham gia các chương trình giảm thiểu rác thải nhựa từ năm 2018, tỉnh Phú Yên đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt nhằm thực hiện hiệu quả công tác quản lý, giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa, đặc biệt là rác thải nhựa đại dương.

Quận Thanh Khê, Đà Nẵng: Điểm sáng giảm rác thải nhựa
Môi trường

Quận Thanh Khê, Đà Nẵng: Điểm sáng giảm rác thải nhựa

Trong bối cảnh ô nhiễm nhựa đang trở thành thách thức toàn cầu, cùng với mục tiêu của Đà Nẵng xây dựng hình ảnh Đô thị xanh, quận Thanh Khê đã và đang khẳng định vai trò là một trong những đơn vị tiên phong triển khai hiệu quả các mô hình, sáng kiến và giải pháp bền vững nhằm giảm thiểu rác thải nhựa.

TP. Rạch Giá, Kiên Giang: Quyết liệt xử lý điểm nóng về ô nhiễm
Môi trường

TP. Rạch Giá, Kiên Giang: Quyết liệt xử lý điểm nóng về ô nhiễm

Cùng với hoàn thiện khung chính sách, công tác xử lý các điểm nóng ô nhiễm được TP. Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang triển khai quyết liệt, kết hợp lắp đặt camera giám sát và trồng cây xanh để ngăn ngừa tái diễn. Nhờ đó, công tác quản lý và giảm thiểu rác thải nhựa đã đạt nhiều kết quả tích cực.

Huyện A Lưới, TP. Huế: Quản lý rác thải nhựa hiệu quả nhờ phát huy vai trò cộng đồng
Môi trường

Huyện A Lưới, TP. Huế: Quản lý rác thải nhựa hiệu quả nhờ phát huy vai trò cộng đồng

Với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền địa phương cùng sự tham gia của cộng đồng, huyện A Lưới, TP. Huế đã cải thiện hệ thống quản lý rác thải với 150 thùng rác phục vụ phân loại tại các điểm công cộng và cơ quan, xây dựng hai trạm tập kết rác thải, qua đó đóng góp hiệu quả vào công tác quản lý rác thải nhựa trên địa bàn.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo tập trung khắc phục nhanh hậu quả do cháy rừng tại Quảng Ninh
Xã hội

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo tập trung khắc phục nhanh hậu quả do cháy rừng tại Quảng Ninh

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Công điện số 36/CĐ-TTg ngày 13.4.2025 về việc tập trung khắc phục hậu quả do cháy rừng trên địa bàn phường Đại Yên, thành phố Hạ Long và thị trấn Bình Liêu, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh; tiếp tục chủ động triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp về phòng cháy, chữa cháy rừng.

Bài 1: Hiệu quả tích cực
Hoạt động của Đoàn ĐBQH

Bài 1: Hiệu quả tích cực

“Không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế”- đó là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của tỉnh Nghệ An nhằm phát triển bền vững. Giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành trên địa bàn tỉnh, Đoàn ĐBQH tỉnh ghi nhận: các nhiệm vụ bảo vệ môi trường nhận được sự quan tâm, lãnh đạo và chỉ đạo sâu sát từ Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, cùng với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành, địa phương đã mang lại hiệu quả tích cực.

Cần nỗ lực rất lớn để hạn chế sản phẩm nhựa dùng một lần
Môi trường

Cần nỗ lực rất lớn để hạn chế sản phẩm nhựa dùng một lần

Chỉ còn gần 8 tháng nữa, quy định không lưu hành và sử dụng sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sinh học tại các trung tâm thương mại, siêu thị, khách sạn, khu du lịch sẽ có hiệu lực. Điều này đòi hỏi nỗ lực rất lớn của các bên liên quan để bảo đảm tiến độ đề ra.

Nông dân sử dụng phân bón Đầu Trâu Bio-Canxi trong canh tác lúa. Ảnh: PV
Môi trường

Trả lại dinh dưỡng cho đất lúa

Đã đến lúc cần giải pháp quản lý rơm rạ theo hướng nông nghiệp tuần hoàn: biến rơm rạ thành phân bón hữu ích thay vì đốt bỏ, qua đó giảm ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và đồng thời tăng hiệu quả kinh tế cho người trồng lúa.

Nghệ An: Nhiều sai phạm tại Công ty CP Xi măng Sông Lam
Xã hội

Mỏ đá “tra tấn” hàng chục hộ dân tại Nghệ An

Từ khi mỏ đá tiếp tục hoạt động trở lại, hơn 30 hộ dân sống ở thôn Yên Xuân, xã Tân Xuân, huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An luôn sống trong nỗi sợ hãi, “tra tấn” bởi khói bụi mịt mù và tiếng nổ mìn làm nứt nẻ nhà cửa từ mỏ đá thuộc khu vực Lèn Bút do Công ty TNHH Khoáng sản Tín Hoằng khai thác.