Theo thống kê đến tháng 12.2023, cả nước có tổng cộng 338 chương trình liên kết đào tạo với nước ngoài, trong đó trình độ tiến sĩ 7 chương trình, thạc sĩ 101 chương trình và cử nhân 230 chương trình. Nếu phân loại theo lĩnh vực thì kinh tế và quản lý chiếm tỷ lệ cao nhất, 47%, tiếp đến là kỹ thuật và công nghệ 29%, khoa học xã hội và các ngành khác 24%.
Theo đại diện Vụ Giáo dục đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, hoạt động liên kết quốc tế trong đào tạo hiện nay gặp khó khăn trong lựa chọn đối tác liên kết; kiểm soát việc tổ chức và quản lý hoạt động đào tạo; kiểm định chất lượng giáo dục (cơ sở và chương trình đào tạo).
Bên cạnh đó, chưa có hướng dẫn cụ thể về tuyển sinh và tổ chức đào tạo các chương trình liên kết; thực hiện chế độ báo cáo và công khai thông tin chưa đầy đủ; việc thanh tra, kiểm tra, giám sát tổ chức liên kết đào tạo với nước ngoài chưa thực sự được quan tâm, thiếu chế tài xử lý vi phạm.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đang soạn thảo Thông tư quy định về tuyển sinh, tổ chức và quản lý liên kết đào tạo với nước ngoài trình độ đại học, thạc sĩ và tiến sĩ. Dự thảo Thông tư quy định về hình thức liên kết, tuyển sinh, tổ chức và quản lý đào tạo, công nhận tốt nghiệp và cấp văn bằng trong liên kết đào tạo với nước ngoài trình độ đại học, thạc sĩ và tiến sĩ, áp dụng đối với các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam, các tổ chức, cá nhân Việt Nam, các cơ sở giáo dục đại học nước ngoài, cá nhân nước ngoài có liên quan.
Việc xây dựng Thông tư nhằm tháo gỡ khó khăn và tồn tại để nâng cao chất lượng và hiệu quả iên kết đào tạo với nước ngoài; quy định chi tiết và rõ ràng hơn trong tuyển sinh và tổ chức đào tạo để hướng dẫn các cơ sở giáo dục đại học thống nhất thực hiện trong thực tiễn. Dự kiến Thông tư sẽ được hoàn thiện và ban hành trong tháng 11 tới.
Tại phiên họp, các Ủy viên Tiểu ban Giáo dục đại học, Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, đại diện một số cơ sở giáo dục đại học đều cho rằng, việc xây dựng và ban hành Thông tư quy định về tuyển sinh, tổ chức và quản lý liên kết đào tạo với nước ngoài trình độ đại học, thạc sĩ và tiến sĩ thời điểm này là cần, kịp, đúng và trúng.
Theo GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Ủy viên Tiểu ban Giáo dục đại học, dự thảo Thông tư cho thấy tính bao trùm, đi từ những cái căn bản đến cụ thể, trong đó có những vấn đề cốt lõi của liên kết đào tạo và tuyển sinh, tổ chức, quản lý đào tạo, văn bằng; cập nhật, bám sát thực tế.
GS.TSKH. Dương Quý Sỹ, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng, Ủy viên Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, cũng rất quan tâm tới việc ban hành Thông tư này. Ông mong muốn Thông tư ra đời giải quyết được những bất cập hiện nay; đồng thời đưa hoạt động liên kết đào tạo với nước ngoài theo xu hướng mở, linh hoạt, thống nhất trong kiểm định chất lượng, bảo vệ quyền lợi của người học; góp phần nâng cao năng lực quản lý, tự chủ của cơ sở giáo dục đại học…
Liên kết quốc tế trong giáo dục đại học đã và đang đóng vai trò quan trọng nâng cao chất lượng đào tạo và mở rộng cơ hội học tập cho người học ở Việt Nam. Nhấn mạnh điều này, GS.TS. Nguyễn Đông Phong, Chủ tịch Hội đồng Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, Ủy viên Tiểu ban Giáo dục đại học, cho rằng cần có sự linh hoạt trong việc áp dụng các quy định về hình thức đào tạo, tuyển sinh và quản lý chương trình, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
“Việc điều chỉnh và hoàn thiện các chính sách, đồng thời tăng cường hỗ trợ các cơ sở giáo dục đại học sẽ tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam phát huy tối đa tiềm năng trong hợp tác giáo dục quốc tế, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động toàn cầu”, GS.TS. Nguyễn Đông Phong nói.
GS.TS. Nguyễn Đông Phong, Chủ tịch Hội đồng Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh phát biểu
Tại phiên họp, các đại biểu cũng nêu những khó khăn, bất cập trong hoạt động liên kết đào tạo với nước ngoài của giáo dục đại học; sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện hành lang pháp lý về liên kết đào tạo với nước ngoài, đặc biệt trong bối cảnh thực hiện tự chủ đại học và nâng cao trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục đại học; những nội dung cần quan tâm để bảo đảm chất lượng các chương trình liên kết đào tạo với nước ngoài; giải pháp thu hút và mở rộng cơ hội để các cơ sở giáo dục đại học có uy tín của nước ngoài liên kết đào tạo với các cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam ở các ngành, trình độ đào tạo là ưu tiên đối với đào tạo nhân lực chất lượng cao của Việt Nam...
Để có bức tranh toàn cảnh về liên kết đào tạo với nước ngoài, nguyên Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Nguyễn Xuân Vang đề nghị Bộ có tổng kết hoạt động này trên phạm vi cả nước trong hơn 10 năm qua nhằm đánh giá những mặt được và chưa được, từ đó có những thay đổi về cơ chế, chính sách phù hợp với tình hình hiện nay theo đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước.
