Bắt đầu có doanh nghiệp báo lãi
Sau một thời gian dài kinh doanh thua lỗ, có hai doanh nghiệp đầu tiên của ngành thép báo lãi. Cụ thể, Công ty CP Thép Tấm lá Thống Nhất là doanh nghiệp đầu tiên báo có lãi trở lại trong quý IV.2023. Theo đó, trong quý IV.2023, Thép Tấm lá Thống Nhất ghi nhận doanh thu 447 tỷ đồng, gấp gần 4 lần năm ngoái; lợi nhuận gộp 3,38 tỷ đồng (năm ngoái lỗ gộp 4,5 tỷ đồng). Lũy kế cả năm 2023, Thép Tấm lá Thống Nhất lãi 2,8 tỷ đồng trong khi năm 2022 lãi 8,86 tỷ đồng.
Một doanh nghiệp khác cũng báo lãi trở lại là Vicasa - VNSteel (VCA). Báo cáo tài chính quý IV.2023 của VCA ghi nhận doanh thu đạt 471 tỷ đồng, giảm nhẹ 6% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả, Vicasa - VNSteel thu về 4,6 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, giảm 35,7% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận sau thuế đạt 3,6 tỷ đồng, giảm 45%. Lũy kế cả năm 2023, Vicasa - VNSteel ghi nhận doanh thu 1.724 tỷ đồng, giảm 26,2% so với cùng kỳ năm trước. Sau khi trừ chi phí, công ty này lãi hơn 7 tỷ đồng, trong khi năm 2022 lỗ gần 6 tỷ đồng.
Bức tranh kinh doanh của hai doanh nghiệp này cho thấy ngành thép gần như đã bước qua thời kỳ kinh doanh ảm đạm trong bối cảnh giá thép đã tăng dần trong thời gian gần đây. Theo các chuyên gia, lợi nhuận của các công ty thép có thể đã chạm đáy trong năm 2023 và sẽ phục hồi trong 2 - 3 năm tới. Lợi nhuận của các công ty thép sẽ đạt mức tăng trưởng cao trong năm 2024 từ mức nền thấp năm 2023 nhờ sản lượng tiêu thụ cải thiện, đặc biệt là của Công ty Hòa Phát và Hoa Sen, và biên lợi nhuận gộp tăng trở lại từ mức thấp trong nhiều năm do giá thép nhiều khả năng đã kết thúc xu hướng giảm của những năm trước.
Tiêu thụ nội địa năm nay có thể tăng 7%
Bước sang năm 2024, nền kinh tế trong nước có dấu hiệu khởi sắc cùng các chính sách thúc đẩy đầu tư công. Theo dự báo của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), năm 2024, lượng sản xuất và tiêu thụ thép có thể đạt 29 triệu tấn và 21,67 triệu tấn, lần lượt tăng 6,7% và 7,4% so với năm 2023.
Theo phân tích của Công ty chứng khoán FPT (FPTS), sản lượng sản xuất thép thô và nhóm sản phẩm thép năm 2024 sẽ đạt lần lượt là 19,15 triệu tấn, tăng 7,16% so với cùng kỳ và 28,36 triệu tấn, tăng 6,76%. Sản lượng bán hàng sản phẩm thép kỳ vọng tăng lần lượt 8,68% và 5,19% năm 2024, tạo dư địa cho các doanh nghiệp thép đẩy mạnh sản xuất.
FPTS cho rằng mức phục hồi nhu cầu thép năm 2024 dự kiến chỉ bắt đầu từ quý II. Yếu tố thúc đẩy quan trọng nhất của ngành thép trong năm nay đến từ sự phục hồi của ngành xây dựng dân dụng, trong khi mảng xây dựng công nghiệp và xây dựng hạ tầng kỳ vọng duy trì đà tăng trưởng của năm 2023. Sản lượng thép nội địa được tiêu thụ nhiều nhất trong hoạt động xây dựng dân dụng. Do vậy, kỳ vọng xây dựng dân dụng bắt đầu phục hồi trong quý IV.2023 và sôi động kể từ quý II.2024 tạo cú hích lớn cho nhu cầu sản phẩm thép trong nước.
Theo báo cáo mới đây, SSI Research kỳ vọng tổng sản lượng tiêu thụ thép sẽ phục hồi hơn 6% so với cùng kỳ trong năm 2024, trong đó tiêu thụ nội địa đạt mức tăng trưởng gần 7%. Kênh nội địa đã có những dấu hiệu phục hồi đầu tiên vào cuối năm 2023 khi sản lượng tiêu thụ từ tháng 9 đến tháng 11 đã tăng 13% sau khi giảm 20% trong 8 tháng 2023. Mức tiêu thụ thép trong năm 2024 sẽ được hỗ trợ nhờ tình hình vĩ mô và thị trường bất động sản khởi sắc hơn. Khối lượng xuất khẩu có thể duy trì tăng trưởng nhờ triển vọng nhu cầu toàn cầu tích cực. Theo Hiệp hội Thép thế giới, nhu cầu thép thế giới dự kiến sẽ tăng 1,9% trong năm 2024 so với 1,8% trong năm 2023.
Mặt khác, nhu cầu từ các nước ASEAN dự kiến sẽ tăng tăng 5,2% trong năm 2024, cao hơn mức 3,8% trong năm 2023. Kỳ vọng sản lượng xuất khẩu sẽ cải thiện trong quý đầu tiên, do chênh lệch giữa giá thép ở Bắc Mỹ và châu Âu so với giá thép ở Việt Nam ngày càng gia tăng. Ngoài ra, châu Âu kiểm soát chặt hơn việc nhập thép bán thành phẩm do Nga sản xuất trong năm 2024 cũng sẽ hỗ trợ xuất khẩu thép Việt Nam sang châu Âu. Châu Âu đã nhập khẩu hơn 1,9 triệu tấn thép bán thành phẩm từ Nga trong 7 tháng năm 2023.
Các chuyên gia kinh tế kỳ vọng mức tăng trưởng lợi nhuận của ngành thép có thể cao hơn trong nửa đầu năm 2024 nhờ mức nền lợi nhuận thấp trong nửa đầu năm 2023. Xu hướng phục hồi có thể được duy trì sau năm 2024, mặc dù nhu cầu tiêu thụ và biên lợi nhuận vẫn còn khả năng biến động.