Đánh giá kỹ việc áp thuế đối với dịch vụ xuất khẩu

Tăng chi phí thuế cho nhiều doanh nghiệp lĩnh vực dịch vụ 

Khoản 1, Điều 9 dự thảo sửa đổi theo hướng thu hẹp diện hưởng thuế suất 0% với dịch vụ vận tải quốc tế, cho thuê phương tiện vận tải ngoài lãnh thổ Việt Nam và một số dịch vụ liên quan. Như vậy, hầu hết các lĩnh vực dịch vụ sẽ phải chịu nghĩa vụ thuế cao hơn, khoảng 10% hoặc 5% hoặc không được khấu trừ đầu vào.

VCCI cho rằng, sửa đổi này sẽ làm tăng chi phí thuế của nhiều doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ cho khách hàng ngoài biên giới Việt Nam. Ảnh hưởng nặng nhất là các dịch vụ kinh doanh trên môi trường internet, sản xuất nội dung số, sản xuất các ứng dụng, trò chơi điện tử, dịch vụ nghe nhìn, giải trí, dịch vụ hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ tư vấn các loại, dịch vụ thiết kế, dịch vụ máy tính, dịch vụ thông tin…

Trong khi đó, hầu hết các doanh nghiệp này hiện đang phải cạnh tranh với đối thủ đến từ các nước đang phát triển khác. Nếu doanh nghiệp phải chịu thuế giá trị gia tăng 10% hoặc 5% thì có nguy cơ mất khách hàng, mất thị phần, khó có cơ hội phát triển, từ đó mất đi việc làm trong nước và giảm nguồn thu ngoại tệ cho quốc gia. Đối với lĩnh vực phần mềm, sản phẩm phần mềm xuất khẩu sẽ chuyển từ diện 0% sang diện không chịu thuế, tức là các doanh nghiệp không được khấu trừ đầu vào, khiến chi phí sản xuất tăng từ 2 - 3%.

Ngoài ra, theo VCCI một số doanh nghiệp chế xuất hiện phản ánh tình trạng họ đang phải nộp thuế giá trị gia tăng hai lần cho cùng một lượng hàng hóa bán vào nội địa. Theo đó, khi doanh nghiệp trong khu chế xuất bán hàng hóa vào nội địa sẽ phải mở tờ khai nhập khẩu và (doanh nghiệp đó hoặc người nhập khẩu) phải nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) một lần cho lượng hàng hóa này cho cơ quan hải quan. Đến kỳ kê khai thuế GTGT, cơ quan thuế tiếp tục yêu cầu doanh nghiệp kê khai và nộp thuế GTGT một lần nữa cho doanh thu từ lượng hàng hóa này.

VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo quy định rõ theo hướng doanh nghiệp chế xuất khi bán hàng hóa vào nội địa sẽ phải nộp thuế GTGT khi làm thủ tục hải quan mà không phải nộp thuế GTGT cho hàng hóa đó theo kỳ tính thuế nữa.

Không phân biệt được dịch vụ cho thị trường nội và ngoại

Luật Thuế giá trị gia tăng hiện hành cho phép dịch vụ xuất khẩu cho thị trường nước ngoài được hưởng thuế suất 0%. Song VCCI cho biết đã nhận được phản ánh của nhiều doanh nghiệp là vẫn thường bị áp mức thuế 10%. Lý do là cán bộ thuế không phân biệt được đâu là dịch vụ tiêu dùng trong nước, đâu là dịch vụ được xuất khẩu cho thị trường bên ngoài.

Các doanh nghiệp này đã cố gắng thuyết minh, cung cấp cho cơ quan thuế rất nhiều thông tin như dữ liệu của các nền tảng trung gian (Google, Apple…), IP của người dùng, dữ liệu thanh toán ngân hàng, địa chỉ, số điện thoại, số tài khoản của khách hàng, hợp đồng, email trao đổi… Thậm chí, có doanh nghiệp cung ứng dịch vụ trên internet đã buộc phải tách sản phẩm của mình thành hai phiên bản để cung cấp cho hai thị trường khác nhau nhưng vẫn không được chấp nhận. Trước tình trạng đó, không ít cá nhân, doanh nghiệp đã thành lập thêm doanh nghiệp tại nước ngoài để cung cấp dịch vụ cho khách hàng trên thế giới, nhằm giảm nghĩa vụ thuế phải nộp.

Hiện nay, Tổ chức hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã có hướng dẫn về việc xác định nơi tiêu dùng dịch vụ trên môi trường số và được nhiều quốc gia áp dụng. Việt Nam cũng đã tiếp thu khuyến nghị này của OECD khi thu thuế dịch vụ nhập khẩu, tức là áp dụng với doanh nghiệp nước ngoài. Vậy việc pháp luật hiện hành không cho doanh nghiệp trong nước sử dụng cơ chế đó để hưởng thuế suất 0% khi cung cấp dịch vụ xuất khẩu là bất hợp lý.

Từ những lý do trên, VCCI đề nghị sửa đổi quy định về thuế VAT đối với dịch vụ xuất khẩu theo hướng cho phép các dịch vụ này được hưởng thuế suất 0%. Đồng thời, quy định cụ thể về việc xác định doanh thu đến từ nước ngoài theo phương pháp tương tự như khi đánh thuế dịch vụ nhập khẩu.