Có nên đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với ngành game online?

Game mobile là thế mạnh của các doanh nghiệp Việt Nam

Phát biểu tại hội thảo, Phó Tổng Thư ký, kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn cho rằng: Ngành game hiện nay chia thành 2 dòng chính, game PC chơi trên máy tính và game mobile chơi trên điện thoại thông minh. Trên thị trường toàn cầu thì game PC vẫn do các doanh nghiệp nước ngoài thống lĩnh, do việc phát triển các game này đòi hỏi vốn đầu tư lớn, thu hồi vốn kéo dài, và đi kèm với rất nhiều các khâu marketing, phân phối, cần có cả một hệ sinh thái đi kèm. Tuy nhiên, dòng game mobile lại là thế mạnh của các doanh nghiệp Việt Nam. Cứ 10 game phổ biến nhất trên các kho ứng dụng thì có 5 game đến từ Việt Nam.

“Doanh thu ngành game Việt Nam năm 2021 ước tính đạt 665 triệu đôla, liên tục đạt mức tăng trưởng 20-30% mỗi năm trong nhiều năm. Số lượng lao động ngành game năm 2021 ước đạt 20.000 người. Game có thể được coi là cơ hội để Việt Nam xuất khẩu văn hoá. Nếu như người Nhật có Manga và Anime, người Hàn có Kpop và Kdrama, người Anh có giải bóng đá, người Mỹ có Holywoods, thì Việt Nam đang có cơ hội trở thành quốc gia xuất khẩu game mạnh nhất thế giới” - ông Đậu Anh Tuấn thông tin.

Trao đổi về tương lai, triển vọng của ngành game online tại Việt Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) Lê Xuân Hoà cũng cho biết: Từ góc độ kinh tế - xã hội, game online là ngành kinh tế số có tiềm năng phát triển lớn, có cơ hội vươn lên trở thành ngành công nghệ cao. Game online là ngành công nghiệp giải trí và vượt qua cả ngành công nghiệp điện ảnh và là ngành có giá trị lớn. Nhiều quốc gia coi đó là ngành công nghiệp mũi nhọn

Tuy vậy, ông Đậu Anh Tuấn cũng cho rằng, hiện vẫn có nhiều quan điểm khác nhau về game online, có nhiều nghi ngại về tác động tiêu cực của trò chơi điện tử như chơi điện tử tới đời sống, sức khoẻ của trẻ em như: Hại mắt, dẫn đến cận thị, trẻ ham game sẽ ít vận động không tốt cho sức khoẻ… Tuy nhiên thực tế cho thấy, hiện nay có không ít game được xây dựng theo hướng vừa chơi vừa học, có tính giáo dục cao. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chơi game giúp trẻ em phát triển trí tưởng tượng tư duy, khả năng phản xạ; Game còn giúp người chơi có môi trường giao lưu, giao tiếp xã hội…

Làm rõ tác động của việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với game online

Thông tin tại hội thảo cho thấy, với lý do là loại hình kinh doanh game hiện nay thuộc diện mặt hàng có doanh thu lớn, mức lợi nhuận cao so với các loại hình kinh doanh khác, thu hút mọi độ tuổi tầng lớp dân cư, đặc biệt là giới trẻ tham gia, mới đây Bộ Tài chính đã đưa ra dự thảo áp thuế tiêu thụ đặc biệt với trò chơi điện tử trên mạng (game online). Theo đó, dự thảo Tờ trình về đề nghị xây dựng Dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) của Bộ Tài chính có nêu: “Trò chơi điện tử trên mạng (game online) là một loại hình giải trí gắn liền với sự phát triển của Internet, có sự tương tác giữa những người chơi với nhau và giữa người chơi với máy chủ của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trò chơi trực tuyến thông qua các thiết bị điện tử như: Máy tính cá nhân, máy chơi game, các thiết bị di động.

Loại hình kinh doanh game hiện nay là mặt hàng có doanh thu lớn, mức lợi nhuận cao so với các loại hình kinh doanh khác, thu hút mọi độ tuổi tầng lớp dân cư, đặc biệt là giới trẻ tham gia. Do vậy, cần thiết phải nghiên cứu bổ sung vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt để định hướng tiêu dùng”.

Tuy nhiên, bàn về câu chuyện này, nhiều ý kiến tại hội thảo cho rằng, dịch vụ game online tại Việt Nam đang có nhiều cơ hội phát triển, tuy nhiên, việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với loại hình dịch vụ này có thể gây ra tác dụng ngược, có thể kìm hãm sự phát triển của dịch vụ này. Nhiều doanh nghiệp Game cho rằng: bản thân  ngành game online hiện nay ở Việt Nam đang gặp nhiều rào cản, sức ép lớn, nếu phải chịu thêm thuế thu nhập đặc biệt sẽ thua ngay trên sân nhà.

Theo Giám đốc SohaGame Nguyễn Thuỳ Dung cho biết: qua rà soát sơ bộ từ doanh nghiệp, chưa ghi nhận quốc gia nào áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng. Thậm chí tại một số quốc gia như Singapore, Trung Quốc, Chính phủ nước này còn có những chính sách khuyến khích, đưa ra ưu đãi về thuế, hỗ trợ kinh phí tổ chức các hội thảo, tạo điều kiện để phát triển ngành trò chơi điện tử. Bà Dung cũng cho rằng, xuất phát từ thực tiễn, việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ không đạt được mục đích định hướng tiêu dùng và hạn chế dịch vụ.

Đồng tình với quan điểm trên, Giám đốc Phát hành trò chơi trực tuyến của Công ty VNG Lã Xuân Thắng cũng nếu thực tế: tại Việt Nam, game là một ngành kinh doanh có điều kiện. Tất cả các game muốn phát hành chính thống đều phải được thẩm định nội dung bởi cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, cụ thể ở đây là: Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông). Bên cạnh việc phải đảm bảo các yêu cầu về yếu tố nội dung, trò chơi trực tuyến khi đưa ra thị trường luôn có sự phân loại độ tuổi rõ ràng và khuyến cáo người dùng trước khi sử dụng. Hầu hết những nội dung không lành mạnh, lệch chuẩn đều đến từ các game được phát hành trái phép trên lãnh thổ Việt Nam” – ông Lã Xuân Thắng khẳng định.

Từ nhận định đó, các chuyên gia cho rằng, nếu áp dụng thêm thuế tiêu thụ đặc biệt với dịch vụ trò chơi trực tuyến có thể sẽ gây ra sự “kìm hãm” đối với sự phát triển của ngành công nghiệp game online, không những thế, sẽ tạo điều kiện để các game lậu, game lệch chuẩn xâm nhập vào Việt Nam mà không thu được thuế, bởi theo các chuyên gia trong lĩnh vực thuế, thuế chỉ đánh được trên những hoạt động hợp pháp, còn những hoạt động không hợp pháp thì không đánh được thuế.

Góp ý tại hội thảo, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Phan Đức Hiếu đặt vấn đề: dự thảo Luật cần làm rõ hơn việc có nên can thiệp bằng việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với game online. Ông Hiếu cho rằng, cần làm rõ tác động của việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với game online. Trong trường hợp áp thuế, cần làm rõ hiểu quả của việc thu thuế cũng như giảm tác hại của game với người chơi. Mục tiêu của việc hạn chế nghiện game là cần thiết, nhưng ngoài biện pháp thuế ra còn biện pháp nào tốt hơn, rẻ hơn, ít tác động hơn, cũng như thúc đẩy ngành game phát triển nào không? Vấn đề này chúng ta cần phải làm rõ thông qua các bằng chứng khoa học, bằng chứng thực tế mối nguy hoại của game online với người chơi. "Không nên đánh đồng tất cả game online đều nguy hại. Khi cần thiết mới nên đánh thuế, nếu không thì nên sử dụng các biện pháp hành chính để kiểm soát. Cụ thể, để điều chỉnh hành vi tiêu dùng có thể thông qua việc kiểm soát nội dung. Bên cạnh đó cũng cần có giải pháp tăng thu thuế với những đối tượng cung cấp dịch vụ xuyên biên giới.