Mới đây, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, cho ý kiến về Dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội nêu rõ, đấu thầu nếu không được quản lý một cách chặt chẽ sẽ trở thành mảnh đất màu mỡ cho tham nhũng, trục lợi. Vì vậy, cần giám sát chặt chẽ, có chế tài xử phạt đối với các vi phạm, quy trách nhiệm cụ thể cho các cấp quản lý, từ chủ đầu tư, các địa phương cho đến Bộ ngành quản lý…
Để khắc phục tình trạng trên, có ý kiến Đại biểu Quốc hội cho rằng, cần tăng cường tính công khai, minh bạch các vấn đề liên quan đến gói thầu để người dân và các cơ quan thông tin, báo chí có thể tham gia theo dõi, giám sát, thanh tra để phát hiện vi phạm, sai sót về việc áp dụng hình thức chỉ định thầu trái quy định.
Theo tìm hiểu của Báo Đại biểu Nhân dân từ dữ liệu hoạt động đấu thầu, trên địa bàn huyện Đông Anh, số lượng các gói thầu có giá trúng thầu sát giá gói thầu rất nhiều và trong những gói thầu này, nhà thầu trúng thầu thường là các nhà thầu "quen mặt", với tần suất trúng thầu cao.
Điển hình như: Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển Xây dựng Thăng Long (Công ty Thăng Long), Công ty Cổ phần thương mại và đầu tư Phương Bắc (Công ty Phương Bắc), Công ty Cổ phần Dịch vụ Thương mại và Xây dựng Hoàng Việt (Công ty Hoàng Việt) là 3 doanh nghiệp trúng các gói thầu có mức tỷ lệ tiết kiệm thấp trên địa bàn huyện Đông Anh.
Cụ thể, từ tháng 12.2022 đến tháng 3.2023, ông Nguyễn Hữu Dũng - Giám đốc Ban QLDA ĐTXD huyện Đông Anh đã ký 3 Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu của 3 Dự án đầu tư công.
Trong đó, gói thầu Xây lắp (Xây dựng + Thiết bị) thuộc dự án Chỉnh trang, cải tạo nâng cấp tuyến đường gom, vỉa hè phía đông đường quốc lộ 3, huyện Đông Anh (đoạn từ ngã tư Nguyên Khê đến cầu Phù Lỗ).
Đơn vị trúng thầu là Công ty Thăng Long (vai trò liên danh phụ) trúng gói thầu với giá 62.682.607.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 63.113.302.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 430.695.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,7%) cho ngân sách Nhà nước.
Gói thầu: Xây lắp thuộc Dự án Xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá quyền sử dụng đất xã Việt Hùng 2, huyện Đông Anh.
Đơn vị trúng thầu là Công ty Thăng Long (vai trò liên danh phụ) trúng gói thầu với giá 50.652.467.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 50.879.191.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 226.724.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,45%) cho ngân sách Nhà nước.
Gói thầu: Xây lắp thuộc Dự án: Cải tạo, nâng cấp trường THCS Nam Hồng. Đơn vị trúng thầu là Công ty Thăng Long (vai trò liên danh phụ) trúng gói thầu với giá 45.100.849.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 45.293.620.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 192.771.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,43%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 13.12.2022, ông Nguyễn Anh Dũng - Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Anh đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu: Thi công xây dựng công trình, Dự án: Đầu tư xây dựng tuyến đường từ Quốc lộ 3 đến hết cụm công nghiệp vừa và nhỏ Nguyên Khê, huyện Đông Anh.
Công ty Thăng Long trúng gói thầu với giá 30.290.863.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 30.595.371.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 304.508.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,996%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 30.8.2022, ông Nguyễn Lê Hiến - Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất Đông Anh đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu: Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị thuộc dự án: Xây dựng HTKT khu đấu giá QSD đất thôn Mai Hiên, xã Mai Lâm.
Công ty Thăng Long (vai trò liên danh phụ) trúng gói thầu với giá 29.924.295.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 29.957.614.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 33.319.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,12%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 6.12.2018, ông Phạm Minh Toàn - Giám đốc Ban QLDA ĐTXD huyện Đông Anh đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu: Xây lắp thuộc dự án Xây dựng trường tiểu học Việt Hùng.
Công ty Thăng Long trúng gói thầu với giá 53.445.980.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 53.516.324.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 70.344.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,13%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 28.12.2021, ông Nguyễn Lê Hiến - Giám đốc Trung tâm PTQĐ huyện Đông Anh đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu xây lắp, dự án: Xây dựng HTKT khu đấu giá QSD đất tại thôn Dục Tú 1, xã Dục Tú, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội.
Công ty Phương Bắc (vai trò liên danh chính) trúng gói thầu với giá 13.465.650.186 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 13.518.525.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 52.874.814 đồng (tương đương tiết kiệm 0,4%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 22.6.2021, ông Lê Huy Du - Chủ tịch UBND xã Tàm Xá đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu Xây lắp công trình: Cải tạo, nâng cấp hệ thống đường giao thông khu Bãi Trong xã Tàm Xá.
Công ty Phương Bắc trúng gói thầu với giá 9.325.334.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 9.359.383.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 34.049.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,37%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 7.8.2020, bà Nguyễn Thị Kim Dung - Chủ tịch UBND thị trấn Đông Anh đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu xây lắp công trình: Chỉnh trang các tuyến đường thuộc tổ 15,16,17 thị trấn Đông Anh.
Công ty Phương Bắc trúng gói thầu với giá 12.007.491.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 12.075.863.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 68.372.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,6%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 21.7.2020, ông Phùng Văn Nghĩa - Chủ tịch UBND xã Võng La đã ký Quyết phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu Xây lắp công trình: Cải tạo, nâng tầng nhà học trường tiểu học Võng La.
Công ty Phương Bắc trúng gói thầu với giá 8.139.727.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 8.177.791.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 38.064.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,46%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 27.8.2019, bà Đỗ Thị Hảo - Chủ tịch UBND xã Vân Hà đã ký Quyết định phê duyệt nhà thầu gói thầu xây lắp công trình: Nâng cấp đường giao thông, rãnh thoát nước sau làng thôn Hà Khê.
Công ty Phương Bắc trúng gói thầu với giá 6.475.783.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 6.479.630.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 3.847.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,06%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 14.4.2022, ông Phạm Minh Toàn - Giám đốc Ban QLDA ĐTXD huyện Đông Anh đã ký Quyết định phê duyệt lựa chọn Công ty Hoàng Việt thực hiện gói thầu: Thi công xây dựng dự án Hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật khu đất X6, xã Uy Nỗ, huyện Đông Anh.
Công ty Hoàng Việt trúng gói thầu với giá 7.330.343.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 7.356.751.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 26.408.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,36%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 17.3.2022, ông Phạm Văn Nam - Chủ tịch UBND xã Liên Hà đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu: Cải tạo, nâng cấp đường và hệ thống thoát nước các ngõ thôn Thù Lỗ, xã Liên Hà.
Công ty Hoàng Việt trúng gói thầu với giá 11.045.265.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 11.097.850.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 52.585.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,47%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 3.3.2022, ông Phạm Văn Nam đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu: Xây dựng hạ tầng và trồng cây xanh tại khu đất phía trước trường THPT Liên Hà thôn Lỗ Khê, xã Liên Hà.
Công ty Hoàng Việt trúng gói thầu với giá 12.833.286.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 12.886.707.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 53.421.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,4%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 11.10.2021, Ban QLDA ĐTXD phê duyệt lựa chọn nhà thầu gói thầu thi công xây dựng, Dự án: Xây dựng các tuyến đường xung quanh hồ cạnh trụ sở Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh.
Công ty Hoàng Việt trúng gói thầu với giá 15.466.608.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 15.491.961.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 25.353.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,16%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 28.10.2019, Trung tâm PTQĐ Đông Anh phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu xây lắp (xây dựng + hạng mục chung…), Dự án: Xây dựng khu quy tập mộ xã Tiên Dương, huyện Đông Anh (giai đoạn 1).
Công ty Hoàng Việt trúng gói thầu với giá: 12.755.409.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 12.766.289.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 10.880.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,08%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 31.5.2019, Ban QLDA ĐTXD phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu xây lắp, Dự án: Chỉnh trang tuyến đường Bệnh viện Đông Anh - Đền sái (đoạn từ ngã ba Đản Dị đến sân bóng Ấp Tó)
Công ty Hoàng Việt trúng gói thầu với giá 13.183.465.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 13.185.418.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 1.953.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,01%) cho ngân sách Nhà nước.
Luật sư Nguyễn Thị Hiên - Phó giám đốc Công ty Luật Thiên Minh (Đoàn luật sư TP Hà Nội) nhận định, với các dự án sử dụng tiền ngân sách Nhà nước, chủ đầu tư phải thật sự công tâm, khách quan, trong sáng, không vụ lợi, móc ngoặc. Mọi dấu hiệu trục lợi đều sẽ không thể thoát khỏi sự trừng phạt của pháp luật.
Theo luật sư Hiên, những trường hợp các gói thầu này khi trúng nếu liên tục sát với giá dự toán gói thầu và có tỷ lệ tiết kiệm thấp sẽ khiến dư luận đặt ra câu hỏi về việc tối ưu tiết kiệm ngân sách Nhà nước.
"Khi phát hiện có dấu hiệu bất thường, các cơ quan chức năng cần vào cuộc thanh kiểm tra ngay để đảm bảo sự minh bạch và nghiêm minh của pháp luật", luật sư Hiên nhấn mạnh.
