Bài 1:

Hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải: Từ niềm tự hào thành dòng sông chết

Được xây dựng từ những năm 1958, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải hay còn được gọi là đại thủy nông Bắc Hưng Hải có chiều dài hơn 232km từng là công trình thủy lợi lớn nhất miền Bắc; là niềm tự hào của người dân các tỉnh Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên. Thế nhưng, hiện nay sông Bắc Hưng Hải đã trở thành “dòng sông chết”.

Với diện tích tự nhiên hơn 20 nghìn ha, khu vực Bắc Hưng Hải được bao bọc bởi sông Hồng, sông Đuống, sông Luộc và sông Thái Bình. Ngay sau khi hòa bình lập lại, Đảng và Chính phủ, trực tiếp là Bộ Kiến trúc và Thủy lợi cũ đã chỉ đạo, nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải.

Công trình mang ý Đảng, lòng dân

Ngày 1.10.1958, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã bổ nhát cuốc đầu tiên tại cống Xuân Quan, mở đầu việc xây dựng công trình đại thủy nông Bắc Hưng Hải. Sau đó, vì lợi ích lâu dài, chỉ trong hơn một tuần lễ, gần 150 hộ gia đình ở Bát Tràng đã tự nguyện di dời sang làng mới. Người dân làng Xuân Quan, Cửu Cao thuộc huyện Văn Giang, Hưng Yên cũng đã hy sinh 150 ha lúa nhường chỗ cho việc đào kênh dẫn nước vào cống Xuân Quan.

Đại thủy nông Bắc Hưng Hải: Từ niềm tự hào thành dòng sông chết -0
Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng bổ nhát cuốc đầu tiên cho công trình Bắc Hưng Hải. Ảnh ITN

Ban chỉ huy công trường do Sư đoàn trưởng Sư đoàn 350 bảo vệ Thủ đô Hà Kế Tấn được Bác Hồ trực tiếp giao nhiệm vụ làm Trưởng Ban và hàng vạn bộ đội, học sinh cùng dân công các huyện Gia Lương, Thuận Thành (Bắc Ninh) sang; từ Gia Lộc, Bình Giang, Thanh Miện (Hải Dương) lên; từ Kim Động, Khoái Châu, Văn Giang (Hưng Yên)… nô nức lên công trường, ra quân với khí thế quyết thắng. Các xã xung quanh công trường cũng huy động thanh thiếu niên phát quang đường sá, dọn vệ sinh nhà cửa, vét giếng, sửa cầu náo nức đón tiếp dân công. Các cửa hàng lương thực, thực phẩm, cửa hàng bách hóa Bắc Hưng Hải hoạt động nhộn nhịp. Dọc theo đê Xuân Quan, Bát Tràng, giăng kín khẩu hiệu, cờ đỏ sao vàng bay phất phới, tiếng loa truyền thanh vang suốt đêm ngày.

Đến thăm công trường lần đầu tiên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh ý nghĩa của đại thủy nông Bắc  Hưng Hải đối với công việc chống hạn. Người mong muốn đồng bào và cán bộ các tỉnh Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành thắng lợi công trình. Người nói rằng, “Công trình Bắc Hưng Hải thành công thì mỗi năm đồng bào đỡ mấy triệu công chống hạn, thu hoạch lại càng tăng thêm. Bây giờ chịu khó phấn đấu trong mấy tháng. Sau này sẽ hưởng hạnh phúc lâu dài hàng trăm năm”.

Đại thủy nông Bắc Hưng Hải: Từ niềm tự hào thành dòng sông chết -0
Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm công trường lần đầu tiên. Ảnh ITN

Trở lại thăm công trường lần thứ hai, nói chuyện với gần 3 vạn dân công, công nhân, cán bộ trên công trường, Bác Hồ nhấn mạnh, “Việc xây dựng công trình Bắc Hưng Hải là một chiến dịch. Trong chiến dịch này, ta phải có tinh thần quyết chiến quyết thắng. Các đảng viên, đoàn viên, thanh niên, công nhân, cán bộ phải làm gương mẫu. Phải cố gắng làm thế nào đảm bảo có đủ nước cho vụ chiêm sắp tới được thắng lợi, đem lại ấm no cho đồng bào”. Sau này, Bác còn đến thăm công trường hai lần nữa.

Hiệu quả ngoài mong đợi...

Chỉ sau 7 tháng, ngày 1.5.1959, trong tiếng reo hò của hàng vạn cán bộ công nhân viên và Nhân dân ba tỉnh: Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, công trình được hoàn thành với khối lượng công việc khổng lồ, ngoài mong đợi: Xây đúc 7.500m3 bê tông, xây lát đá 226.000m3, đào gần 3 triệu m3 đất… Cũng trong năm, Xưởng phim Việt Nam đã cho ra đời bộ phim tài liệu ghi lại sự kiện xây dựng công trình thủy lợi đầu tiên và lớn nhất ở miền Bắc sau ngày hòa bình mang tên “Nước về Bắc Hưng Hải”. Sau này, bộ phim đã đoạt giải Bông Sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ nhất và Huy chương vàng tại Liên hoan phim Moskva.

Sau hơn 60 năm vận hành phục vụ sản xuất và đời sống Nhân dân, hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải đã đem lại hiệu quả to lớn, đảm bảo cung cấp nước tưới cho hơn chục nghìn ha lúa, hoa màu, cây công nghiệp và tiêu úng cho gần 20 nghìn ha lưu vực. Cũng nhờ hệ thống thủy nông này, không những diện tích, năng suất và sản lượng lúa tăng lên đáng kể mà cơ cấu trong nông nghiệp của vùng cũng được chuyển đổi mạnh, mang lại hiệu quả lớn. Đã có sự xuất hiện nhiều trang trại, hộ gia đình có thu nhập cao, giúp hàng triệu người dân thụ hưởng thành quả lâu dài...

Đại thủy nông Bắc Hưng Hải: Từ niềm tự hào thành dòng sông chết -0
Nhờ có hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải, năng suất và sản lượng lúa tăng lên đáng kể.  Ảnh ITN

Ông Nguyễn Văn Tiếu (xã Đồng Than, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên) hồi tưởng,    “trước đây, khi chưa có hệ thống công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải thì ở quê tôi hầu như vụ mùa nào người nông dân chúng tôi cũng nơm nớp lo sợ mưa lớn sẽ làm ngập trắng đồng. Một năm có hai vụ cày cấy nhưng cứ thấp thỏm lo vì mất mùa, đói kém. Hồi đó, năng suất lúa cao nhất cũng chỉ đạt 90kg/sào. Cảnh “lần ăn từng bữa” vẫn còn ám ảnh trong tâm trí của thế hệ chúng tôi cho đến tận bây giờ. Từ khi công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải được vận hành, hàng trăm nghìn hecta lúa, hoa màu thường xuyên được tưới nước nên đã cho năng suất thu hoạch tăng cao, công việc chăn nuôi gia súc, gia cầm cũng thuận lợi, thu nhập của gia đình tăng lên. Nhờ đó, đời sống của người dân chúng tôi cũng đã được cải thiện rõ rệt, có chút gọi là “của ăn, của để”.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường GS. Đặng Hùng Võ cho biết, hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải là công trình thủy lợi lớn nhất miền Bắc nối với sông Hồng mang nước đến cho những cánh đồng của 3 tỉnh Bắc Ninh, Hưng Yên và Hải Dương. Đây là con sông được đào bởi sức dân khi hòa bình lập lại và có thể nói đây là công trình của ý Đảng, của lòng dân, tiêu biểu cho tinh thần đoàn kết, tự lực cánh sinh. Khi hệ thống thủy nông được đưa vào sử dụng đã phát huy hiệu quả trong việc tưới, tiêu nước và giúp nâng cao năng suất lúa của Vùng Châu thổ sông Hồng, đời sống của người dân được cải thiện.

Công trình thủy nông Bắc Hưng Hải là công trình của ý Đảng, của lòng dân, tiêu biểu cho tinh thần đoàn kết, tự lực cánh sinh của ngày hôm qua, nay vẫn đang phát huy hiệu quả trong việc tưới, tiêu nước cho các tỉnh Hưng Yên, Hải Dương và thành phố Hà Nội.

Môi trường

Samsung Electronics HCMC CE Complex khởi công dự án điện mặt trời mái nhà
Kinh tế

Samsung Electronics HCMC CE Complex khởi công dự án điện mặt trời mái nhà

Ngày 25.4, Công ty TNHH Samsung Electronics HCMC CE Complex (SEHC) chính thức khởi công dự án điện mặt trời mái nhà với công suất gần 28 MWp. Đây là dấu mốc quan trọng trong hành trình hiện thực hóa chiến lược phát triển bền vững và thể hiện rõ nét trách nhiệm xã hội của Tập đoàn Samsung tại thị trường Việt Nam.

Truyền thông hiệu quả - đòn bẩy giảm rác thải nhựa
Môi trường

Truyền thông hiệu quả - đòn bẩy giảm rác thải nhựa

Từ kinh nghiệm triển khai Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam” do Cục Biển và Hải đảo Việt Nam chủ trì, phối hợp triển khai cùng Tổ chức quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF - Việt Nam) cho thấy vai trò đặc biệt quan trọng của truyền thông – giáo dục trong việc đồng hành cùng chính sách, khơi dậy ý thức trách nhiệm, thay đổi hành vi góp phần giảm rác thải nhựa.

Ảnh minh họa
Xã hội

Sẽ ban hành kế hoạch quốc gia khắc phục ô nhiễm không khí

Ô nhiễm không khí đang trở thành thách thức môi trường nghiêm trọng tại nhiều đô thị lớn ở nước ta. Trước thực trạng này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang hoàn thiện Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng không khí giai đoạn 2025 - 2030 nhằm kiểm soát các nguồn phát thải lớn, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững.

TP. Hà Tĩnh giảm nhựa để phát triển bền vững
Môi trường

TP. Hà Tĩnh giảm nhựa để phát triển bền vững

Với tầm nhìn chiến lược và sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, trong đó tập trung nâng cao nhận thức, phân loại tại nguồn, tăng cường tái chế, xử lý các điểm nóng…, thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh đang trên hành trình xây dựng đô thị không rác thải nhựa, hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững.

Phú Yên: Đồng bộ giải pháp giảm rác thải nhựa, chú trọng bảo vệ môi trường biển
Môi trường

Phú Yên: Đồng bộ giải pháp giảm rác thải nhựa, chú trọng bảo vệ môi trường biển


Là một trong những địa phương ven biển tiên phong tham gia các chương trình giảm thiểu rác thải nhựa từ năm 2018, tỉnh Phú Yên đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt nhằm thực hiện hiệu quả công tác quản lý, giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa, đặc biệt là rác thải nhựa đại dương.

Quận Thanh Khê, Đà Nẵng: Điểm sáng giảm rác thải nhựa
Môi trường

Quận Thanh Khê, Đà Nẵng: Điểm sáng giảm rác thải nhựa

Trong bối cảnh ô nhiễm nhựa đang trở thành thách thức toàn cầu, cùng với mục tiêu của Đà Nẵng xây dựng hình ảnh Đô thị xanh, quận Thanh Khê đã và đang khẳng định vai trò là một trong những đơn vị tiên phong triển khai hiệu quả các mô hình, sáng kiến và giải pháp bền vững nhằm giảm thiểu rác thải nhựa.

TP. Rạch Giá, Kiên Giang: Quyết liệt xử lý điểm nóng về ô nhiễm
Môi trường

TP. Rạch Giá, Kiên Giang: Quyết liệt xử lý điểm nóng về ô nhiễm

Cùng với hoàn thiện khung chính sách, công tác xử lý các điểm nóng ô nhiễm được TP. Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang triển khai quyết liệt, kết hợp lắp đặt camera giám sát và trồng cây xanh để ngăn ngừa tái diễn. Nhờ đó, công tác quản lý và giảm thiểu rác thải nhựa đã đạt nhiều kết quả tích cực.

Huyện A Lưới, TP. Huế: Quản lý rác thải nhựa hiệu quả nhờ phát huy vai trò cộng đồng
Môi trường

Huyện A Lưới, TP. Huế: Quản lý rác thải nhựa hiệu quả nhờ phát huy vai trò cộng đồng

Với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền địa phương cùng sự tham gia của cộng đồng, huyện A Lưới, TP. Huế đã cải thiện hệ thống quản lý rác thải với 150 thùng rác phục vụ phân loại tại các điểm công cộng và cơ quan, xây dựng hai trạm tập kết rác thải, qua đó đóng góp hiệu quả vào công tác quản lý rác thải nhựa trên địa bàn.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo tập trung khắc phục nhanh hậu quả do cháy rừng tại Quảng Ninh
Xã hội

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo tập trung khắc phục nhanh hậu quả do cháy rừng tại Quảng Ninh

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Công điện số 36/CĐ-TTg ngày 13.4.2025 về việc tập trung khắc phục hậu quả do cháy rừng trên địa bàn phường Đại Yên, thành phố Hạ Long và thị trấn Bình Liêu, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh; tiếp tục chủ động triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp về phòng cháy, chữa cháy rừng.

Bài 1: Hiệu quả tích cực
Hoạt động của Đoàn ĐBQH

Bài 1: Hiệu quả tích cực

“Không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế”- đó là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của tỉnh Nghệ An nhằm phát triển bền vững. Giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành trên địa bàn tỉnh, Đoàn ĐBQH tỉnh ghi nhận: các nhiệm vụ bảo vệ môi trường nhận được sự quan tâm, lãnh đạo và chỉ đạo sâu sát từ Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, cùng với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành, địa phương đã mang lại hiệu quả tích cực.

Cần nỗ lực rất lớn để hạn chế sản phẩm nhựa dùng một lần
Môi trường

Cần nỗ lực rất lớn để hạn chế sản phẩm nhựa dùng một lần

Chỉ còn gần 8 tháng nữa, quy định không lưu hành và sử dụng sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sinh học tại các trung tâm thương mại, siêu thị, khách sạn, khu du lịch sẽ có hiệu lực. Điều này đòi hỏi nỗ lực rất lớn của các bên liên quan để bảo đảm tiến độ đề ra.

Nông dân sử dụng phân bón Đầu Trâu Bio-Canxi trong canh tác lúa. Ảnh: PV
Môi trường

Trả lại dinh dưỡng cho đất lúa

Đã đến lúc cần giải pháp quản lý rơm rạ theo hướng nông nghiệp tuần hoàn: biến rơm rạ thành phân bón hữu ích thay vì đốt bỏ, qua đó giảm ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và đồng thời tăng hiệu quả kinh tế cho người trồng lúa.

Nghệ An: Nhiều sai phạm tại Công ty CP Xi măng Sông Lam
Xã hội

Mỏ đá “tra tấn” hàng chục hộ dân tại Nghệ An

Từ khi mỏ đá tiếp tục hoạt động trở lại, hơn 30 hộ dân sống ở thôn Yên Xuân, xã Tân Xuân, huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An luôn sống trong nỗi sợ hãi, “tra tấn” bởi khói bụi mịt mù và tiếng nổ mìn làm nứt nẻ nhà cửa từ mỏ đá thuộc khu vực Lèn Bút do Công ty TNHH Khoáng sản Tín Hoằng khai thác.