Trình bày Diễn văn tại Lễ kỷ niệm, Chủ tịch UBND huyện Thanh Trì Nguyễn Tiến Cường cho biết, mùa Xuân năm Kỷ Dậu (1789), nghĩa quân Tây Sơn, dưới sự lãnh đạo của người anh hùng áo vải cờ đào Quang Trung - Nguyễn Huệ, đã lập lên một kỳ tích vẻ vang, phá tan tuyến phòng thủ của quân Thanh và cùng cánh quân phía Tây Nam mở toang cửa tiến vào kinh thành Thăng Long, xóa bỏ ách đô hộ của quân xâm lược nhà Thanh và chế độ phong kiến cuối thế kỷ 18, thống nhất giang sơn, giành nền độc lập, đem lại cuộc sống yên bình cho dân tộc.
Nổi bật trong chiến công chung đó là trận hành quân thần tốc đại phá đồn Ngọc Hồi, cứ điểm phòng ngự quan trọng bậc nhất trong hệ thống phòng thủ của Tôn Sĩ Nghị và quân Thanh.
Đồn Ngọc Hồi của quân Thanh (nay là xã Ngọc Hồi, huyện Thanh Trì) được xây dựng khoảng tháng Chạp năm Mậu Thân (1788) trên cánh đồng phía Nam, cách kinh thành Thăng Long 14km, có vị trí trọng yếu: khống chế con đường Thiên lý, ngăn chặn cuộc tiến công của quân Tây Sơn từ Tam Điệp ra, bảo vệ cửa ngõ phía Nam thành Thăng Long. Tại đồn Ngọc Hồi, quân địch cho đắp lũy đất cao, phía ngoài bố trí một bãi chướng ngại vật khá phức tạp và nguy hiểm, chúng cắm chông sắt, làm cạm bẫy và đặc biệt là đặt hệ thống địa lôi. Sức phòng thủ mạnh và kiên cố của đồn lũy này là kết hợp chặt chẽ giữa chướng ngại vật, chiến lũy với lực lượng rất mạnh và hỏa lực lớn. Đồn có trên dưới 3 vạn quân tinh nhuệ (lấy từ đạo quân chủ lực của Tôn Sĩ Nghị) thành phần bao gồm kỵ binh và tượng binh, quân lính được huấn luyện và trang bị tốt.
Với khí thế tấn công thần tốc, đánh tiêu diệt nhanh bằng sức mạnh áp đảo, đêm mùng 4, rạng sáng ngày mùng 5 Tết Kỷ Dậu, đội quân Tây Sơn tấn công đồn Ngọc Hồi dưới sự đốc chiến trực tiếp của vua Quang Trung. Bộ binh, kỵ binh và tượng binh của ta ào ạt xông vào đồn địch. Thế xung trận của quân Tây Sơn mạnh như triều dâng bão cuốn, chính quân địch đã phải thừa nhận: “Quân giặc (tức quân Tây Sơn) hợp lại đông như kiến cỏ, thế lên ào ạt như nước thủy triều dâng lên”.
Trước sự tấn công vũ bão của quân Tây Sơn, quân Thanh không chống cự nổi phải bỏ chạy tán loạn, số tàn quân sống sót bị dồn về đầm Mực, cánh đồng thuộc xã Vĩnh Quỳnh, gần Ngọc Hồi ngày nay. Mô tả trận đánh này, tác phẩm Hoàng Lê Nhất thống chí chép: “Quân Thanh chống không nổi, bỏ chạy tán loạn, giày xéo lên nhau mà chết…Thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối, quân Thanh đại bại”.
Chiến thắng Ngọc Hồi đã tiêu diệt một bộ phận quan trọng quân Thanh xâm lược, mở toang cửa ngõ phía Nam Thăng Long cùng các cánh quân khác…ào ạt tiến vào Thăng Long khiến Tôn Sĩ Nghị phải chui vào ống đồng tháo chạy về nước. Tướng Sầm Nghi Đống phải tự tử. Quang Trung dẫn đầu đoàn quân chiến thắng tiến vào Thăng Long trong niềm hân hoan vui sướng của toàn thể nhân dân. Chiến thắng Ngọc Hồi có ý nghĩa quyết định trong việc giải phóng Thăng Long.
“Trong 235 năm qua, chiến thắng lịch sử Ngọc Hồi- Đống Đa mùa Xuân năm Kỷ Dậu mãi mãi là niềm tự hào của mỗi người dân đất Việt và của mỗi người dân Thủ đô văn hiến. Bởi đó là sự kết tinh sức mạnh của khối đại đoàn kết, truyền thống chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, là chiến thắng của đạo lý chính nghĩa thắng phi nghĩa, là chiến thắng của trí tuệ dân tộc, của nghĩa quân Tây Sơn, đứng đầu là anh hùng Quang Trung- Nguyễn Huệ”, Chủ tịch UBND huyện Thanh Trì Nguyễn Tiến Cường nhấn mạnh.
Phát huy truyền thống đoàn kết, tinh thần đồng hành, quyết tâm chính trị cao, trong những năm qua, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân huyện Thanh Trì đã chủ động, sáng tạo, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, đạt nhiều kết quả nổi bật: Huyện đã cơ bản hoàn thành các chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thư XXIV đề ra theo tiến độ và kế hoạch: 18/18 chỉ tiêu chủ yếu đều đạt và vượt so với kế hoạch đề ra, trong đó, có 9/18 chỉ tiêu vượt kế hoạch. Đồng thời, hoàn thành đạt và vượt mức 20/20 chỉ tiêu kế hoạch kinh tế- văn hóa-xã hội năm 2023 Thành phố giao.
Huyện đã hoàn thành xây dựng Nông thôn mới nâng cao 15/15 xã, về đích trước 2 năm và vượt chỉ tiêu so với Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXIV đề ra và vượt chỉ tiêu kế hoạch giai đoạn 2021-2025; đồng thời, đến nay, có 15/15 xã đã được Đoàn kiểm tra thẩm định đủ điều kiện báo cáo Thành phố công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu năm 2023; là huyện đầu tiên có 2 xã: Yên Mỹ, Đại Áng đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu toàn diện, vượt chỉ tiêu Thành phố giao giao giai đoạn 2021-2025. Thực hiện Đề án đầu tư xây dựng huyện thành quận, đến nay, Thanh Trì đã đạt 30/34 tiêu chuẩn thành lập Quận.
Tại lễ kỷ niệm, các đại biểu đã thực hiện nghi thức động thổ tu bổ, tôn tạo di tích địa điểm chiến thắng Ngọc Hồi.
Di tích địa điểm chiến thắng Ngọc Hồi, mùa Xuân năm Kỷ Dậu (1789), xã Ngọc Hồi, huyện Thanh Trì được xây dựng năm 1989, được xếp hạng Di tích lịch sử cấp Thành phố năm 2019.
Với tổng mức đầu tư 48.436 triệu đồng, dự án có quy mô đầu tư xây dựng đồng bộ, tổng thể di tích, gồm: Tu bổ, tôn tạo cổng phụ, đài tưởng niệm; Nhà lục giác, nhà khách. Cải tạo, sửa chữa, nâng cấp: Khu vực khán đài và xây mới: Nhà trưng bày, nhà tưởng niệm bằng đá; cổng chính, nhà bảo vệ; Tôn tạo, nâng cấp sân vườn tổng thể, hạ tầng kỹ thuật đảm bảo khớp nối công trình mới và cũ đồng bộ theo tiêu chuẩn và một số hạng mục khác…trong khuôn viên khoảng 7.000m2. Thời gian hoàn thành công trình vào năm 2025.
