Định giá để kiểm soát giá sách giáo khoa

Giảm giá sách giáo khoa - tín hiệu tích cực từ nhà xuất bản

Từ năm học 2024 - 2025, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã rà soát chi phí bán hàng và chi phí phát hành, vậy nên, giá của bộ Kết nối tri thức với cuộc sống giảm 9,6%; giá của bộ Chân trời sáng tạo giảm 11,2% so với giá cũ. Đối với sách giáo khoa các lớp 5, 9, 12 - xuất bản lần đầu trong năm 2024, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã xây dựng và hoàn thành việc kê khai giá theo cơ cấu giá, theo mặt bằng giá đã giảm ở các lớp đã xuất bản các năm trước.

Với những bản sách đang lưu kho và in giá cũ, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam dán tem giá mới trên bìa sách để giáo viên, học sinh và phụ huynh dễ dàng nhận biết. Theo Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam Nguyễn Văn Tùng, đây là nỗ lực rất lớn của toàn hệ thống Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam vì mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội và vì quyền lợi người tiêu dùng.

Thời gian qua, giá sách giáo khoa trở thành vấn đề "nóng" khi giá sách theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cao hơn giá sách Chương trình Giáo dục phổ thông 2006 khiến nhiều phụ huynh băn khoăn, lo lắng. Việc giảm giá sách giáo khoa được cho là tín hiệu tích cực từ các nhà xuất bản.

Theo ông Trần Thanh Đạm, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Giáo dục và Đào tạo), theo Luật Giá (sửa đổi), kể từ 1.7 năm nay, sách giáo khoa do Nhà nước định giá. Đến thời điểm này, cơ bản các nhà xuất bản đã gửi bảng kê khai giá cho Bộ Tài chính cho năm 2024, 2025.

Hiện Bộ Tài chính đã cơ bản hoàn thiện dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Giá (sửa đổi) và dự thảo Thông tư. Bộ Tài chính đã đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo cho ý kiến về các nội dung đặc thù, có tính cá biệt trong chi phí biên soạn xuất bản, phát hành sách giáo khoa để đưa vào Thông tư, làm cơ sở cho các nhà xuất bản xây dựng giá sách giáo khoa.

Nên định giá sách giáo khoa như thế nào?

Sách giáo khoa là mặt hàng thiết yếu. Với 17,6 triệu học sinh phổ thông trên cả nước, việc điều chỉnh, điều tiết giá sách giáo khoa là khoản kinh phí lớn và tác động trên diện rộng. Thay đổi giá một cuốn sách giáo khoa không nhiều nhưng tổng chung của kinh phí toàn xã hội bỏ ra là con số rất lớn.

Vì vậy, GS.TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, phương pháp định giá sách giáo khoa cần dựa trên 3 nguyên tắc phổ biến: tính đúng, tính đủ và bảo đảm hài hòa lợi ích của người học, ngành giáo dục và nhà sản xuất.

Theo GS.TS. Hoàng Văn Cường, việc định giá cần dựa vào ba căn cứ: các yếu tố cấu thành giá sản phẩm; quan hệ cung - cầu; giá của các sản phẩm tương đồng trên thị trường. Ngoài ra, cần xét đến vấn đề liên quan đến nguyên tắc tính đúng, tính đủ. Tính đúng các chi phí trong giá thành để tránh tình trạng một số khâu không kiểm soát tốt khiến giá đội lên… Tuy nhiên, nếu không tính đúng, tính đủ mà vẫn khống chế một mức giá không phù hợp thì những sản phẩm tốt, sản phẩm chất lượng cao sẽ không có.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Mai Hoa cho rằng, Nhà nước định giá sách giáo khoa, đưa ra giá trần nhằm giúp người tiêu dùng có những bộ sách giá hợp lý. Về phía các nhà xuất bản, nhìn tổng thể chắc chắn cũng không bất lợi, bởi khi xác định mức giá trần, các nhà xuất bản hẳn phải có tính toán nhất định để điều chỉnh khâu đầu vào của quá trình biên soạn, phát hành.

Khi giá sách giáo khoa hợp lý, ngành giáo dục không phải đối mặt với dư luận xã hội về vấn đề này. Đồng thời, trong quá trình triển khai, nếu những quy định của Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Giáo dục và Đào tạo được phân tích, nghiên cứu một cách kỹ lưỡng thì sẽ có thị trường sách giáo khoa cạnh tranh lành mạnh. "Việc định giá sách giáo khoa không cản trở xã hội hóa mà còn tạo ra cạnh tranh lành mạnh, thực hiện chủ trương xã hội hóa một cách đúng hướng và bảo đảm mục tiêu định giá sách giáo khoa nhưng đồng thời vẫn khuyến khích, tạo động lực để các nhà xuất bản tham gia xuất bản sách giáo khoa", bà Hoa nhấn mạnh.

Tuy nhiên, bà Hoa cũng cho rằng, cần phải hướng tới không bị chi phối quá nhiều bởi việc giá sách cao hay thấp mà quan tâm nhiều hơn là chất lượng sách giáo khoa có bảo đảm để thực hiện mục tiêu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông như chúng ta đặt ra hay không.