Chỉ số chất lượng các quy định của pháp luật

Chỉ số cải thiện chất lượng các quy định pháp luật là chỉ số thành phần, thuộc nhóm chỉ số về môi trường pháp lý của trụ cột về thể chế trong GII. Chỉ số này là một trong 6 chỉ số tổng hợp về quản trị toàn cầu (Worldwide Governance Index - WGI) do Ngân hàng thế giới phát triển. Để đánh giá GII của Việt Nam, WGI sử dụng 9 nguồn dữ liệu khác nhau, nắm bắt cảm nhận, đánh giá về quản trị theo ý kiến của những người tham gia khảo sát, các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức tư và các tổ chức công trên toàn thế giới. Các nội dung được khảo sát, đánh giá ở 9 nguồn dữ liệu này ở các khía cạnh khác nhau, song tập trung vào một số nội dung như: Các trường hợp cạnh tranh không lành mạnh; Quản lí giá; Phân biệt đối xử trong các rào cản thương mại; Bảo hộ quá mức; Phân biệt đối xử trong thuế quan; Tạo điều kiện cho phát triển dịch vụ tài chính nông thôn; Môi trường đầu tư cho doanh nghiệp nông thôn; Tự do đầu tư; Hiệu quả của hệ thống thu thuế quốc gia là như thế nào…

Đặc biệt, một số nguồn dữ liệu đánh giá được xem xét ở các khía cạnh như:  Các quy định có đươc thực hiện một cách rõ ràng, minh bạch không?. Mức độ dễ dàng trong việc khởi sự kinh doanh; thành lập chi nhánh cho một công ty nước ngoài; Gánh nặng của các quy định nhà nước, tác động của thuế, rào cản thương mại, cạnh tranh trong nước, chính sách chống độc quyền, các quy định về môi trường…

Nhìn vào các nguồn dữ liệu này cho thấy, Chỉ số cải thiện chất lượng quy định pháp luật là một trong chỉ số quan trọng trong việc cải thiện GII. Bởi, chất lượng các quy định của pháp luật có tác động quan trọng đến hoạt động đổi mới sáng tạo của các đối tượng liên quan. Đây là chỉ số tổng hợp, giá trị của chỉ số càng cao thì điểm số và thứ hạng trong GII càng cao (thứ hạng của từng năm còn phụ thuộc vào số lượng quốc gia được đánh giá, xếp hạng của năm đó).

Nếu tính từ năm 2014, GII của Việt Nam đã tăng 27 bậc (từ vị trí 71 lên 44). Tuy nhiên chỉ từ năm 2016 đến năm 2020, GII mới liên tục cải thiện (từ vị trí 59 lên 42, cải thiện 17 bậc), đến năm 2021, do tác động của đại dịch Covid -19 diễn ra phức tạp, kéo dài GII của Việt Nam giảm 2 bậc (từ thứ 42 xuống 44). Chính vì thế, một trong những yêu cầu của Chính phủ đặt ra là các bộ, ngành, địa phương cần có giải pháp nâng hạng Chỉ số cải thiện chất lượng các quy định của pháp luật. Để làm được điều này, không chỉ dừng lại ở việc nâng cao chất lượng xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật; thực hiện rà soát văn bản định kỳ hoặc thường xuyên mà còn nằm ở khâu tổ chức triển khai văn bản quy phạm pháp luật. Bởi thực tế cho thấy, khâu tổ chức triển khai văn bản, hướng dẫn để người dân, doanh nghiệp biết, từ đó thực hiện còn nhiều điểm nghẽn, khiến chi phí tuân thủ pháp luật gia tăng, ảnh hưởng tới thúc đẩy sáng tạo.