Cụ thể, tổng số biên chế đến tháng 6.2021 đã giảm 20% so với năm 2015. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện nghị quyết vẫn tồn tại những bất cập, hạn chế. Đó là việc đặt chỉ tiêu giảm đồng đều 10% chưa phù hợp, việc tinh giản biên chế mới chỉ đặt nặng việc giảm cơ học, chưa gắn với việc cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ. Số lượng đơn vị sự nghiệp công lập và biên chế lớn nhưng lại chậm ban hành các quy định để tinh giản biên chế, xã hội hóa dịch vụ sự nghiệp công còn chậm...
Bởi vậy, trong Kết luận mới đây của Bộ Chính trị về nâng cao hiệu quả công tác quản lý biên chế của hệ thống chính trị giai đoạn 2022 - 2026, toàn hệ thống tinh giản ít nhất 5% biên chế cán bộ, công chức và ít nhất 10% biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Với các cơ quan, tổ chức, địa phương, đơn vị chưa thực hiện giảm đủ 10% biên chế giai đoạn 2016 - 2021 phải đồng thời vừa thực hiện mục tiêu tinh giản biên chế giai đoạn 2022 - 2026, vừa tiếp tục thực hiện chỉ tiêu tinh giản biên chế giai đoạn 2016 - 2021. Những nơi thực hiện vượt chỉ tiêu giai đoạn 2016 - 2021, phần vượt được tính vào kết quả thực hiện giai đoạn 2022 - 2026.
Việc tinh giản biên chế đã nhiều lần được đề cập, nhiều giải pháp đã được đề ra và triển khai thực hiện. Các bộ, ngành, địa phương cũng rất quyết liệt nhưng hiệu quả chưa như mong muốn. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này được cho là bởi chưa cương quyết, còn nể nang, né tránh, ngại va chạm, muốn giữ ổn định tổ chức, bộ máy và biên chế hiện tại.
Là do chưa ngăn chặn được các hiện tượng tiêu cực như "chạy" để không phải vào diện tinh giản. Đặc biệt, công tác đánh giá, phân loại cán bộ, công chức, viên chức vẫn còn hình thức; việc tuyển dụng dễ dàng trong khi thực hiện tinh giản lại bị nhiều "lực cản", việc định lượng chất lượng công chức cũng rất khó khăn. Cụ thể là đã từng có con số “30% cán bộ, công chức sáng cắp ô đi, tối cắp ô về” nhưng khó có thể chỉ rõ là ai, các báo cáo cũng chỉ nêu chung chung kiểu một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên...
Nguyên Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân phân tích thêm rằng, tinh giản biên chế phải kết hợp với cơ cấu lại đội ngũ công chức, viên chức một cách hợp lý nhưng hiện nay, hầu hết các cơ quan, đơn vị giản một cách cơ học là 10% mà chưa chú ý cơ cấu lại đội ngũ công chức, viên chức. Do đó, phải tính toán lại cơ cấu để thay đổi bộ máy, thay đổi đội ngũ công chức, viên chức. Đây là vấn đề quan trọng vì nếu không cơ cấu lại tổ chức, đội ngũ công chức, viên chức thì không thực hiện tinh giản biên chế.
Để tinh giản biên chế bảo đảm về chất chứ không thuần túy là giảm số lượng, một trong những yếu tố cốt lõi là trách nhiệm của người đứng đầu. Người đứng đầu phải có đủ bản lĩnh để vượt qua các thách thức, vượt qua tâm lý nể nang, tình cảm cá nhân. Phải lấy việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức làm mục tiêu để từ đó thực hiện tinh giản biên chế khách quan, công bằng, công tâm, và đúng quy định.
