Sắc màu mới cho cầu đi bộ Trần Nhật Duật

Hồi sinh cầu cũ bằng không gian nghệ thuật

Dự án tô điểm cầu dành cho người đi bộ bắc qua phố Trần Nhật Duật (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) do nhóm họa sĩ Vũ Xuân Đông, Lê Đăng Ninh, Cấn Văn Ân và giám tuyển Nguyễn Thế Sơn thực hiện. Ý tưởng công trình nghệ thuật này đã được nhóm họa sỹ ấp ủ từ trước đó và được ra mắt nhằm chào mừng kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2024) và Ngày Quốc tế lao động 1.5. Hiện tại, công trình nghệ thuật được mở đèn từ khoảng 17h30 - 20h hàng ngày.

Cầu vượt cho người đi bộ qua đê hữu Hồng - đường Trần Nhật Duật là điểm kết nối giao thông giữa khu phố cổ, trung tâm văn hóa nghệ thuật 22 Hàng Buồm và khu vực Phúc Tân, nằm tại cửa khẩu Thanh Yên, thuộc quận Hoàn Kiếm. Cầu được thiết kế bằng thép và bê tông cốt thép với chiều dài 44,6m, chiều rộng 3m, gồm 4 mố trụ chính và 1 trụ cầu thang. Cây cầu được xây dựng và đưa vào sử dụng từ năm 2014.

Suốt 10 năm qua, cầu vượt qua đường Trần Nhật Duật đã trở thành một lối đi bộ quen thuộc của nhiều người dân, nhất là người cao tuổi, người bán hàng rong và học sinh, tạo điều kiện đi lại thuận lợi, an toàn cho người và phương tiện tham gia giao thông quanh khu vực. Tuy nhiên, với thời gian dài sử dụng, cây cầu đã trở nên khá cũ kỹ, có dấu hiệu xuống cấp, thiếu ánh sáng vào buổi tối.

Trước thực trạng đó, UBND quận Hoàn Kiếm phối hợp với nhóm họa sỹ hiện thực hóa ý tưởng biến cầu đi bộ này trở thành một không gian nghệ thuật công cộng từ những vật liệu tái chế với mục đích vừa để thắp sáng cầu vào buổi tối, vừa tạo ra một không gian sáng tạo, sinh động hơn cho khách bộ hành qua cầu.

Khi khảo sát thực tế, họa sỹ đã cùng nhau xây dựng ý tưởng nhằm biến cây cầu đi bộ trở thành một “thủy cung trên cạn” với hình tượng chủ đạo là nước và sóng.  Theo đó, họa sỹ Vũ Xuân Đông đã dùng những vật liệu nhựa tái chế từ sinh hoạt hàng ngày của người dân như: chai, lọ nhựa đã qua sử dụng, nilon… thực hiện tác phẩm ở mái vòm. Các tác phẩm sắp đặt tương tác khắp các vị trí trên cây cầu đi bộ đã biến nó trở thành 1 bộ sưu tập tác phẩm sắp đặt ánh sáng. Tác phẩm “Thủy cung” của họa sỹ Vũ Xuân Đông gợi lại sự sống của các loài vật dưới biển như cá voi xanh, cá heo, cá đuối, cá kiếm, cá nhà táng, sứa, san hô... tạo cảm giác cho người xem như đang tham dự một lễ hội của biển sâu.

Họa sỹ Lê Đăng Ninh cho biết, anh cũng lồng ghép các lớp sóng lịch sử ấy với phác họa ẩn dụ về những nghề thủ công của người Việt, đó là những cấu thành của văn hoá Việt. "Để góp phần hoàn thiện cho các tác phẩm, tôi cũng tham khảo những nghiên cứu của Henri Oger (Henri-Joseph Oger) - người nghiên, cứu phác họa lại khá chi tiết về đời sống văn hóa, những ngành nghề thủ công của người An Nam vào thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX"- họa sỹ Lê Đăng Ninh nói.

Phía chân cầu thang đi bộ từ cả 2 hướng được thiết kế vẽ các bức “Cá chép vượt Vũ Môn” từ kho tàng tranh dân gian Hàng Trống gợi nhắc hành trình học tập rèn luyện của các em học sinh mỗi ngày leo thang bộ đi học giống như hành trình “cá chép hoá rồng”.

Lan tỏa giá trị văn hoá

Đến chiêm ngưỡng những tác phẩm trên cầu đi bộ Trần Nhật Duật, người xem có cảm nhận như chuỗi các tác phẩm đó đã hòa cùng dòng chảy của sự sống. Ở đó, hàm chứa những hối hả của dòng chảy đương đại tiếp nối từ những lớp sóng, dòng chảy của lịch sử, của người xưa đã từng nhộn nhịp gồng gánh từ bờ sông Hồng vào phố cổ, từ phố thị trở về bến sông, rồi xuôi dòng ra biển lớn… Tất cả nhịp điệu của sự sống nơi biển cả bao la và của sông Hồng đỏ nặng phù sa đều hiển hiện trên một cây cầu xinh xắn nối liền phố cổ và bờ sông Hồng.

Bạn Trần Thị Lan Anh chia sẻ, trước kia cây cầu này cũng giống những cây cầu vượt bình thường khác, dù có phần hơi cũ và tối. Tuy nhiên, khi có những tác phẩm nghệ thuật được thể hiện trên ở đây thì không những cá nhân em và cả những du khách nước ngoài đều cảm thấy đây là một không gian công cộng thú vị, đẹp và ý nghĩa.

Chị Nguyễn Thuỳ Linh (phường Vĩnh Phúc, quận Ba Đình, TP. Hà Nội) chia sẻ, cây cầu sau khi có các tác phẩm nghệ thuật này đã có sức sống mới… Ngoài việc lan tỏa các giá trị nghệ thuật, các tác phẩm còn là một thông điệp về bảo vệ môi trường và cũng là lời nhắc nhở về giữ gìn, bảo tồn các giá trị văn hóa Việt…

Nhiều khách bộ hành qua cây cầu đi bộ Trần Nhật Duật đều bày tỏ mong muốn, TP. Hà Nội sẽ có thêm nhiều không gian nghệ thuật công cộng hơn nữa được thực hiện. Để TP Hà Nội có thêm các địa điểm thu hút khách du lịch, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa và nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân. Đồng thời, góp phần hình thành thói quen đi bộ khám phá các di sản văn hóa nghệ thuật trong đô thị của người dân Thủ đô…