Bao nhiêu là hợp lý?

Bảo vệ lao động yếu thế

Tại Dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất quy định thêm mức lương tối thiểu theo giờ để mở rộng diện bao phủ và bảo vệ tiền lương tối thiểu đối với người lao động làm những công việc linh hoạt, bán thời gian theo quy định của Bộ luật Lao động. Cụ thể, quy định các mức lương tối thiểu giờ theo 4 vùng: vùng 1 là 22.500 đồng/giờ, vùng 2 là 20.000 đồng/giờ, vùng 3 là 17.500 đồng/giờ, vùng 4 là 15.600 đồng/giờ.

Theo Phó Ban quan hệ lao động Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam Lê Đình Quảng, việc đề xuất quy định mức lương tối thiểu giờ là đúng tinh thần Bộ luật Lao động 2019. Việc này nhằm đảm bảo độ bao phủ cho người lao động làm việc linh hoạt hoặc không làm trọn thời gian trong ngày. Bởi thực tế, trên thị trường lao động số lao động làm thời vụ nhưng có hợp đồng lao động rất lớn vì vậy, việc quy định mức lương theo giờ sẽ góp phần bảo đảm quyền lợi cho người lao động. Tuy nhiên, ông Quảng lưu ý, dù chưa có quy định nhưng hiện nay, mức lương người làm việc theo giờ đang được nhận ước khoảng 18.000-23.000 đồng/giờ. Song, cũng những trường hợp được trả lương theo giờ cao như: giúp việc nhà, trông trẻ, tư vấn kỹ thuật... với mức 50.000-150.000 đồng/giờ. Do vậy, cần tính toán đưa ra quy định mức lương tối thiểu trả theo giờ phù hợp vì với mức đề xuất như Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội thấp không đủ để người lao động đảm bảo mức sống tối thiểu.

Mức lương phải đảm bảo thu nhập tối thiểu

Lương tối thiểu theo giờ là mức tối thiểu nhất mà một doanh nghiệp hoặc người thuê mướn, sử dụng lao động phải trả cho người lao động làm việc theo giờ hoặc ngày (tức là không trọn tháng). Những đối tượng này thường là lao động tự do, mùa vụ, nhận những công việc không trọn thời gian, có thể làm những công việc giản đơn như: giúp việc gia đình theo giờ, trông trẻ, cắt cỏ, làm vườn, điều khiển máy xúc hoặc tư vấn kỹ thuật... (chiếm khoảng 38%-40% tổng số lao động làm công hưởng lương). Ngay trong khu vực doanh nghiệp cũng vẫn có những bộ phận làm việc theo giờ, theo ngày, không trọn thời gian.

“Bộ luật Lao động năm 2019 có quy định tiền lương tối thiểu gồm có tiền lương tối thiểu theo giờ và tiền lương tối thiểu theo tháng, cả hai đều áp dụng theo vùng. Chính sách này lẽ ra phải thực hiện từ ngày 1.1.2021 khi Bộ luật Lao động năm 2019 có hiệu lực, nhưng do ảnh hưởng của dịch bệnh nên phải lùi lại” – ông Quảng cho hay. 

Khảo sát của phóng viên về mức đề xuất quy định về mức lương tối thiểu theo giờ, nhiều lao động cũng tỏ ra băn khoăn cho biết, đa phần những lao động trả lương theo giờ đều không hề có phụ cấp vì vậy việc quy định mức lương tối thiểu theo giờ rất cần thiết xong với mức đề xuất như trên của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội khá thấp so với mặt bằng chung hiện nay. “Tôi có hợp đồng lao động nhưng công việc của tôi đa phần làm theo giờ, có tuần số giờ làm thêm nhiều nhưng có tuần số giờ đi làm rất ít thế nên nếu quy định mức trần lương trả như trên thì nhiều ngày đi làm không đủ tiền xăng. Hiện nay, chưa có quy định công ty đang trả tôi 30.000/giờ, với mức trả này tổng thu nhập hàng tháng của tôi được dao động từ 4 đến 5 triệu đồng, với mức thu nhập này tôi đã chật vật xoay sở chi tiêu. Do vậy,  cần phải nâng mức trả lương tối thiểu theo giờ để đảm bảo quyền lợi cho những lao động làm thời vụ như chúng tôi” – chị Nguyễn Thị Bích (Công ty Dịch vụ và thiết kế Sao vàng, Hải Phòng) cho biết.

Trong khi đó, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học, Lao động và Xã hội (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) TS. Nguyễn Thị Lan Hương cho rằng, thời điểm này mới đề xuất lương tối thiểu giờ là muộn, bởi thực tế ngay từ khi xây dựng Bộ luật Lao động năm 2009 vấn đề này đã từng được đưa ra bàn thảo. Đáng chú ý, theo bà Hương, mức đề xuất mà Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đưa ra thấp bởi thực tế các nước cũng đều dùng lương tối thiểu giờ đề điều hành thị trường lao động chứ không phải lương tối thiểu tháng.