Đề xuất sát với thực tiễn khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế
Một trong những điểm mới trong dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế là quy định người bệnh được cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chẩn đoán xác định đối với một số bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao (theo danh mục bệnh và quy định của Bộ Y tế) được "đến thẳng" lên cơ sở y tế có chuyên môn cao hơn, có khả năng điều trị mà không cần phải thực hiện các quy trình chuyển tuyến thông thường. Các trường hợp này sẽ được quỹ BHYT thanh toán 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh theo mức hưởng đã được quy định cho từng nhóm đối tượng.
Đề xuất này xuất phát từ thực tế, nhiều người bệnh BHYT mắc các bệnh hiểm nghèo, cần được theo dõi điều trị, sử dụng dịch vụ kỹ thuật cao tại các bệnh viện tuyến Trung ương thời gian qua. Hiện nay, trong Thông tư số 40/2015/TT-BYT, Bộ Y tế cũng quy định danh mục 62 bệnh được điều trị trực tiếp tại các bệnh viện tuyến Trung ương và chỉ cần có giấy chuyển tuyến một lần trong năm.
Tuy nhiên, với quy định mới này trong Dự thảo Luật, các trường hợp đã được chẩn đoán xác định/đang trong liệu trình điều trị tại các bệnh viện tuyến trên, thậm chí sẽ không cần đề nghị cấp giấy chuyển tuyến một lần trong năm; không cần đề nghị cấp giấy chuyển tuyến khám, chữa bệnh theo hệ thống tuyến cơ sở từ nơi đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu.
Đây là đề xuất rất sát với thực tiễn, cũng như đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh phù hợp với bệnh trạng cho người bệnh BHYT, giảm bớt thủ tục hành chính không cần thiết. Tuy nhiên, để bảo đảm quy định mới này được triển khai thật sự hiệu quả, BHXH Việt Nam và Bộ Y tế sẽ dựa trên thực tế thời gian qua để có danh mục cụ thể các bệnh lý và tình trạng bệnh áp dụng điều khoản này.
BHXH Việt Nam cũng ủng hộ đề xuất quỹ BHYT sẽ thanh toán cho việc điều trị lác, cận thị và tật khúc xạ của mắt mở rộng đến bệnh nhân BHYT dưới 18 tuổi thay vì dưới 6 tuổi như trước đây. Bởi hiện nay, các trường hợp học sinh dưới 18 tuổi bị cận thị và tật khúc xạ ngày càng tăng cao và trở thành nhóm đối tượng chính đủ điều kiện can thiệp các tật về mắt.
Bảo đảm công khai, minh bạch, chống lãng phí
Với nhiệm vụ bảo đảm quỹ BHYT phải được sử dụng phù hợp với quy định của pháp luật, chống lãng phí; một trong những đề xuất của BHXH Việt Nam là đề nghị Bộ Y tế xác định trách nhiệm “ban hành quy định, tiêu chí lập, phân bổ, điều chỉnh dự toán chi khám, chữa bệnh BHYT hàng năm cho BHXH các tỉnh và cơ sở khám, chữa bệnh BHYT; hướng dẫn các tiêu chí xác định, rà soát nội dung vượt số dự toán được giao" để các cơ sở khám, chữa bệnh BHYT và BHXH cấp tỉnh, Sở Y tế tổ chức thực hiện, nhằm bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch và công bằng.
Theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế, quỹ khám, chữa bệnh BHYT được giao cho từng cơ sở căn cứ số thẻ đăng ký ban đầu hàng quý để cơ sở khám, chữa bệnh có trách nhiệm quản lý và sử dụng quỹ hợp lý. Tuy nhiên, do chính sách "thông tuyến" nên việc giao quỹ khám, chữa bệnh BHYT theo số thẻ đăng ký ban đầu không còn phù hợp. Vì vậy, từ năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã thực hiện giao dự toán chi khám, chữa bệnh BHYT cho các tỉnh, thành phố; nhằm tăng cường trách nhiệm trong quản lý và sử dụng quỹ BHYT.
Thực tế, quy định về lập, giao dự toán và thông báo số dự kiến chi khám, chữa bệnh BHYT đến các cơ sở khám, chữa bệnh đã được quy định tại Nghị định số 75/2023/NĐ-CP sửa đổi Nghị định số 146/2018/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, BHXH Việt Nam và Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các cơ sở khám, chữa bệnh BHYT đã gặp vướng mắc khi thực hiện Nghị định số 75.
Do đó, BHXH Việt Nam đề nghị Bộ Y tế đưa vào Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (hoặc Nghị định, văn bản hướng dẫn thực hiện Luật sau khi được Quốc hội thông qua) về trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc ban hành quy định, hướng dẫn tiêu chí phân bổ quỹ khám, chữa bệnh BHYT, dự kiến chi cho cơ sở; hướng dẫn các nội dung, tiêu chí để BHXH tỉnh chủ trì phối hợp Sở Y tế và các cơ sở xác định chi phí vượt quỹ khám, chữa bệnh BHYT, dự kiến chi được thanh toán do nguyên nhân khách quan theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, BHXH Việt Nam cũng đề nghị sửa đổi Khoản 2 Điều 40 Luật Bảo hiểm y tế hiện hành về quyền và trách nhiệm của cơ quan BHXH trong kiểm tra việc thực hiện hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT, giám định BHYT; thu hồi, tạm giữ thẻ BHYT đối với các trường hợp quy định tại Điều 20 của Luật này.
Theo BHXH Việt Nam, về bản chất Quỹ BHYT do Nhà nước quản lý, mặc dù Quỹ BHYT là quỹ ngoài ngân sách nhưng có liên thông chặt chẽ với ngân sách nhà nước vì trên 40% số tiền đóng góp vào quỹ BHYT từ nguồn ngân sách nhà nước. Bởi vậy, với vai trò cơ quan nhà nước thực hiện chính sách, và trực tiếp ký hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT với cơ sở y tế, ngành BHXH Việt Nam có trách nhiệm và quyền hạn kiểm tra việc sử dụng kinh phí khám, chữa bệnh BHYT. Đây cũng là hoạt động bắt buộc của cơ quan quản lý Quỹ, đồng thời là giải pháp chống lãng phí, trục lợi quỹ BHYT.
