Giám sát việc chấp hành pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) tại các cơ quan tư pháp trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2023, Ban Pháp chế HĐND tỉnh Bắc Giang kiến nghị: cùng với thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức trực tiếp làm công tác tham mưu giải quyết KNTC, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh tăng cường thanh tra, kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm; thường xuyên phối hợp trong giải quyết KNTC, tránh để KNTC kéo dài, đơn thư vượt cấp gây bức xúc trong nhân dân.
Thẳng thắn chỉ ra tồn tại, hạn chế
Qua giám sát cho thấy, các cơ quan tư pháp trên địa bàn tỉnh đã có nhiều cố gắng trong thực hiện các quy định của pháp luật về giải quyết KNTC trong hoạt động tố tụng và đạt được nhiều kết quả. Việc tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn và quá trình áp dụng quy định của pháp luật để giải quyết các KNTC trong hoạt động tố tụng được thực hiện cơ bản đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục, thời hạn theo quy định của pháp luật. Hầu hết hồ sơ vụ việc được thiết lập và lưu trữ đầy đủ, chặt chẽ. Các quyết định, kết luận giải quyết KNTC đã có hiệu lực được thực hiện nghiêm túc, kịp thời. Qua thanh tra, kiểm tra, kiểm sát đã chỉ ra những vi phạm, hạn chế, thiếu sót và được các cơ quan tư pháp hai cấp tiếp thu, chấn chỉnh.
Tuy nhiên, Ban Pháp chế HĐND tỉnh Bắc Giang cũng thẳng thắn chỉ ra: một bộ phận cán bộ, công chức nắm, hiểu chưa đầy đủ, chính xác quy định của pháp luật dẫn đến quá trình tham mưu, thực hiện nhiệm vụ không kịp thời, đầy đủ, chất lượng hạn chế. Một số trường hợp thực hiện chưa đúng, chưa đầy đủ quy định của pháp luật về giải quyết KNTC trong hoạt động tố tụng như: vi phạm thời hạn mở phiên họp xem xét, giải quyết khiếu nại việc trả lại đơn khởi kiện; chậm ban hành quyết định giải quyết khiếu nại; ban hành văn bản xác định thời hạn giải quyết khiếu nại không phù hợp quy định của pháp luật; tiếp nhận, xử lý đơn khiếu nại không đúng quy định.
Ban Pháp chế HĐND tỉnh Bắc Giang giám sát việc chấp hành pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo tại các cơ quan tư pháp trên địa bàn. Ảnh: Q. Phương
Đơn cử, tại Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an huyện Tân Yên: hồ sơ của bà Hoàng Thị Xoan, theo quy định, sau khi nhận được đơn khiếu nại và kiểm tra đơn, nếu không đủ thông tin (như ngày, tháng...) thì phải yêu cầu bổ sung để thụ lý, nếu sau khi yêu cầu mà người khiếu nại không bổ sung thông tin, không đủ điều kiện thụ lý thì ban ban hành văn bản trả lại đơn và nêu rõ lý. Tuy nhiên, sau khi tiếp nhận đơn của công dân (không ghi ngày tháng), Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện không yêu cầu bổ sung, mà không thụ lý giải quyết, nhưng không có văn bản trả lại đơn.
Chất lượng phân loại, xử lý đơn và giải quyết KNTC còn một số hạn chế. Đơn cử, hồ sơ giải quyết khiếu nại của bà Nguyễn Thị Tưởng, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã không xem xét, đánh giá kỹ nội dung bà Tưởng khiếu nại, vì vậy đã ra Quyết định bác toàn bộ đơn khiếu nại của bà Tưởng. Khi bà Tưởng khiếu nại lần 2, VKSND tỉnh Bắc Giang đã chấp nhận một phần nội dung đơn khiếu nại của bà Tưởng và sau đó cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh cũng đã ra quyết định đình chỉ điều tra về 1 tội danh đối với bà Tưởng (khiếu nại đúng 1 phần).
Thường xuyên phối hợp trong giải quyết khiếu nại, tố cáo
Bên cạnh những khó khăn khách quan, nguyên nhân chủ quan được Đoàn giám sát xác định do trách nhiệm của người đứng đầu một số cơ quan, đơn vị trong giải quyết KNTC chưa cao; thiếu sâu sát, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo; chưa kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những vi phạm, khuyết điểm trong quá trình giải quyết KNTC. Tinh thần trách nhiệm và năng lực của một số cán bộ, công chức làm công tác tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn thư và tham mưu giải quyết KNTC trong hoạt động tố tụng ở một số cơ quan, đơn vị còn hạn chế, chưa làm hết chức trách, nhiệm vụ được giao làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Từ thực tế trên, Đoàn giám sát kiến nghị TAND, VKSND, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh tiếp tục quan tâm chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về giải quyết KNTC trong hoạt động tố tụng; các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của tỉnh, nhất là Chỉ thị số 18/CT-TU ngày 11.11.2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về "tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp". Tổ chức thi hành nghiêm các quyết định, kết luận giải quyết KNTC đã có hiệu lực theo quy định của pháp luật.
Cùng với thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức trực tiếp làm công tác tham mưu giải quyết KNTC, hạn chế thấp nhất các thiếu sót trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, cần tăng cường thanh tra, kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm để bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật. Thường xuyên phối hợp với các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trong giải quyết KNTC, tránh để KNTC kéo dài, đơn thư vượt cấp gây bức xúc cho người dân. Chỉ đạo các phòng, bộ phận trực thuộc TAND, VKSND, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh và các đơn vị cấp huyện tự rà soát, đánh giá, rút kinh nghiệm trong thực hiện quy định của pháp luật về giải quyết KNTC trong hoạt động tố tụng có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những tồn tại, hạn chế đã được Đoàn giám sát chỉ ra.
