Tại Tọa đàm: “Thị trường tín chỉ carbon – đường đến Net Zero” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức ngày 23.8, ông Phạm Hồng Quân cho biết, chúng ta có thể hiểu cơ bản thị trường carbon sẽ bao gồm các loại hàng hóa sẽ trao đổi trên thị trường và các đối tượng tham gia thị trường. Đối với thị trường carbon, theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định: thị trường carbon bao gồm hai loại hàng hóa chính là hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon.
Có 3 đối tượng được tham gia vào thị trường carbon theo Nghị định 06; Thứ nhất, các tổ chức doanh nghiệp có trách nhiệm phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo Quyết định số 01 năm 2022, hiện tại Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 13/2024/QĐ-TTg; nâng số doanh nghiệp phải thực hiện trách nhiệm kiểm kê khí nhà kính. Thứ hai, các tổ chức, các hội, hiệp hội tham gia vào các hoạt động đăng ký bù trù dự án tín chỉ carbon mà Việt Nam là thành viên. Thứ ba, các đối tượng cá nhân hoặc tổ chức doanh nghiệp tham gia vào các hoạt động kết nối, trao đổi, chia sẻ hay môi giới tín chỉ carbon này cho các đối tượng trên.
Tuy nhiên, cần phân biệt rõ ràng hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon khác nhau như thế nào. Ở đây, hạn ngạch phát thải được hiểu là quyền mà các các doanh nghiệp phải thực thi kiểm kê khí nhà kính được thải ra ngoài môi trường quy đổi theo tấn CO2. Còn tín chỉ carbon là việc các tổ chức, doanh nghiệp khi tham gia thì các cơ chế, hoặc thẩm định bởi các tổ chức quốc tế có phương pháp luận, thể hiện được quyền và nỗ lực giảm phát thải của 1 tấn CO2.
Vậy các dự án giảm phát thải khí nhà kính liệu có thể làm tín chỉ carbon hay không? Câu trả lời là cũng chưa chắc các dự án giảm phát thải có thể đăng ký được tín chỉ carbon; chúng ta phải tách biệt giảm phát thải và các dự án phát triển tín chỉ carbon như thế nào?
Tín chỉ carbon sẽ được hiểu là phần thưởng dành cho sự nỗ lực của các doanh nghiệp, khi doanh nghiệp áp dụng khoa học, công nghệ vào trong quy trình sản xuất; hoặc các hoạt động trồng rừng, tái trồng rừng… đấy là công sức, nỗ lực bỏ ra hơn mức bình thường. Đây là điều kiện cần để ký tín chỉ carbon.
Hiện tại, trên thế giới có nhiều cơ chế liên quan đến đăng ký tín chỉ carbon, đặc biệt là cơ chế thị trường tự nguyện. Việt Nam thời gian qua theo thống kê tương đối, trong nước đã có hơn 40 triệu tín chỉ carbon, những cơ chế khi Việt Nam tham gia như cơ chế Tiêu chuẩn vàng (GS)… và một số hoạt động khác trong lĩnh vực lâm nghiệp, liên quan đến trồng rừng và tái trồng rừng.
Với những hoạt động liên quan đến phát triển thị trường carbon, với xu hướng Net zero, đây là xu hướng không thể nào có thể đảo ngược, đây là sân chơi cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước, tổ chức, quốc gia, lãnh thổ đều phải tham gia, để thực hiện các cam kết biến đổi khí hậu, cũng như gìn giữ trái đất ngày càng giảm phát thải, tiến tới chu trình xanh hóa.
