Mới đây, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, cho ý kiến về Dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội nêu rõ, đấu thầu nếu không được quản lý một cách chặt chẽ sẽ trở thành mảnh đất màu mỡ cho tham nhũng, trục lợi.
Vì vậy, cần giám sát chặt chẽ, có chế tài xử phạt đối với các vi phạm, quy trách nhiệm cụ thể cho các cấp quản lý, từ chủ đầu tư, các địa phương cho đến Bộ ngành quản lý…
Để khắc phục tình trạng trên, có ý kiến Đại biểu Quốc hội cho rằng, cần tăng cường tính công khai, minh bạch các vấn đề liên quan đến gói thầu để người dân và các cơ quan thông tin, báo chí có thể tham gia theo dõi, giám sát, thanh tra để phát hiện vi phạm, sai sót về việc áp dụng hình thức chỉ định thầu trái quy định.
Trong khi đó, khảo sát tại một địa phương trên địa bàn tỉnh Bắc Giang là huyện Lạng Giang, xuất hiện tình trạng một doanh nghiệp trúng liên tiếp trên dưới 30 gói thầu đầu tư công với nhiều gói có tỷ lệ tiết kiệm ngân sách thấp, dưới 1%.
Theo dữ liệu về doanh nghiệp, Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Hoa Lâm (Công ty Hoa Lâm) được hoạt động từ năm 2011, có địa chỉ tại phố Vôi, thị trấn Vôi, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang do ông Bùi Hải Lâm làm người đại diện theo pháp luật, loại hình doanh nghiệp là Công ty TNHH một thành viên. Vốn điều lệ được đăng ký hiện tại là 68 tỷ đồng.
Doanh nghiệp này đăng ký 59 ngành nghề kinh doanh khác nhau, trong đó, ngoài ngành nghề kinh doanh chính là “xây dựng nhà để ở” doanh nghiệp này còn đăng ký những ngành nghề khác như: Điều hành tua du lịch; giáo dục nhà trẻ; quảng cáo; khai thác đá, cát, sỏi, đất sét; nhà hàng và các dịch vụ ăn uống phục vụ lưu động; đại lý du lịch…
Theo tìm hiểu của Báo Đại biểu Nhân dân, trong những năm gần đây, Công ty Hoa Lâm thường xuyên tham gia hoạt động đấu thầu và trúng hàng loạt các gói thầu trên địa bàn huyện Lạng Giang. Đáng chú ý, có nhiều gói thầu được trúng với tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước dưới 1%.
Điển hình, ngày 15.07.2022, ông Nguyễn Văn Minh - Chủ tịch Thị trấn Vôi đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu xây lắp công trình: Đầu tư xây dựng công trình đường từ TL 295 đi trung tâm thương mại HĐB.
Công ty Hoa Lâm là đơn vị trúng thầu với vai trò liên danh chính, giá trúng thầu là 9.808.074.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 9.844.713.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 36.639.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,4%) cho ngân sách Nhà nước.
Trước đó, ngày 23.11.2021, ông Nguyễn Văn Minh - Chủ tịch UBND Thị trấn Vôi đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu xây lắp công trình: Đầu tư xây dựng công trình đường từ TL 295 đi trung tâm thương mại HĐB.
Công ty Hoa Lâm là đơn vị trúng thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 7.500.378.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 7.500.612.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 234.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,004%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 4.11.2021, ông Nguyễn Văn Nam - Chủ tịch UBND xã Thái Đào đã ký Quyết định phê duyệt nhà thầu gói thầu Thi công xây dựng công trình Cải tạo, nâng cấp đường trục xã từ QL31 về thôn Mỹ.
Công ty Hoa Lâm là đơn vị trúng thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 6.260.000.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 6.261.066.000, giá trúng thầu tiết kiệm 1.066.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,02%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 4.9.2021, ông Nguyễn Văn Minh - Chủ tịch UBND Thị trấn Vôi đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, gói thầu Xây dựng công trình Nâng cấp, cải tạo đường giao thông từ Quân Đoàn 2 đến Công ty cổ phần thương mại Lạng Giang.
Công ty Hoa Lâm là đơn vị trúng thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 1.827.000.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 1.828.842.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 1.842.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,1%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 20.7.2021, ông Nguyễn Sỹ Kiên - Chủ tịch UBND xã Thái Đào đã ký Quyết định phê duyệt gói thầu xây lắp công trình: Cải tạo, nâng cấp đường trục xã đoạn từ QL31 đi trường mầm non xã Thái Đào, huyện Lạng Giang.
Công ty Hoa Lâm là đơn vị trúng thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 1.368.424.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 1.369.751.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 1.327.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,09%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 28.4.2021, ông Hoàng Mạnh Tuấn - Giám đốc Ban QLDA ĐTXD huyện Lạng Giang đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu Xây lắp công trình Cải tạo, nâng cấp nhà lớp học và các công trình phụ trợ trường Mầm non thị trấn Kép.
Công ty Hoa Lâm là đơn vị trúng thầu với vai trò liên danh chính, giá trúng thầu là 10.434.970.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 10.550.637.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 115.667.000 đồng.
Ngày 23.7.2018, Giám đốc Ban QLDA ĐTXD huyện Lạng Giang Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu: Xây lắp công trình Cải tạo, nâng cấp nhà hiệu bộ Trường THCS xã Mỹ Hà.
Công ty Hoa Lâm là đơn vị trúng thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 4.269.351.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 4.395.800.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 126.449.000 đồng cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 17.1.2020, Chủ tịch UBND xã Mỹ Hà đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu: Xây lắp công trình Nhà làm việc công an - quân sự xã Quang Thịnh thuộc dự án: Nhà làm việc công an - quân sự xã Quang Thịnh.
Công ty Hoa Lâm là đơn vị trúng thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 2.229.000.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 2.229.684.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 684.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,03%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 4.3.2022, ông Dương Văn Việt - Chủ tịch UBND xã Tân Hưng đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, gói thầu Thi công xây dựng công trình Xây dựng nhà lớp học và các công trình phụ trợ trường mầm non Tân Hưng.
Công ty Hoa Lâm là đơn vị trúng thầu với vai trò liên danh chính, giá trúng thầu là 11.860.000.000 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 12.090.337.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 230.337.000 đồng.
Theo tìm hiểu của Báo Đại biểu Nhân dân, tại huyện Lạng Giang, Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Hoa Lâm không phải là doanh nghiệp "quen mặt" duy nhất. Một số doanh nghiệp "quen mặt" khác thường xuyên xoay vòng trúng thầu nhiều dự án sử dụng ngân sách với tỷ lệ tiết kiệm rất thấp.
Luật sư Nguyễn Thị Hiên - Phó giám đốc Công ty Luật Thiên Minh (Đoàn luật sư TP Hà Nội) nhận định, với các dự án sử dụng tiền ngân sách Nhà nước, chủ đầu tư phải thật sự công tâm, khách quan, trong sáng, không vụ lợi, móc ngoặc. Mọi dấu hiệu trục lợi đều sẽ không thể thoát khỏi sự trừng phạt của pháp luật.
Theo luật sư Hiên, những trường hợp các gói thầu này khi trúng nếu liên tục sát với giá dự toán gói thầu và có tỷ lệ tiết kiệm thấp sẽ khiến dư luận đặt ra câu hỏi về việc tối ưu tiết kiệm ngân sách Nhà nước.
"Khi phát hiện có dấu hiệu bất thường, các cơ quan chức năng cần vào cuộc thanh kiểm tra ngay để đảm bảo sự minh bạch và nghiêm minh của pháp luật", luật sư Hiên nhấn mạnh.
Báo Đại biểu Nhân dân sẽ tiếp tục thông tin các doanh nghiệp "quen mặt" luân phiên nhau trúng các gói thầu bất thường tại huyện Lạng Giang.
