Hội nhập kinh tế khu vực: Từ sáng kiến đến hành động

Nhiều ý kiến cho rằng, cần nhiều hơn các biện pháp nhằm khuyến khích và cải thiện khả năng tiếp cận thị trường của các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Nhiều cơ hội phát triển kinh tế

Thời gian qua, Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể trong hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế. Đặc biệt, giai đoạn 2010 - 2021, thương mại giữa Việt Nam và ASEAN tăng trưởng vượt bậc, trong đó xuất khẩu tăng từ 9,3 tỷ USD năm 2010 lên 29,1 tỷ USD vào năm 2021.

Thống kê đến tháng 2.2023 cũng cho thấy, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam vào ASEAN đạt khoảng 2,85 tỷ USD, trong đó xuất khẩu sang Thái Lan đạt 654,2 triệu USD; sang Malaysia đạt 441,7 triệu USD; sang Campuchia và Indonesia đạt hơn 430 triệu USD; sang Philippines đạt 408 triệu USD; sang Singapore đạt 387,1 triệu USD; sang Lào đạt 45,3 triệu USD và sang Brunei với 4,32 triệu USD.

Đánh giá về những cơ hội mới nổi bật trong thương mại xuyên biên giới, đặc biệt với khu vực các quốc gia Đông Nam Á và những cơ hội mới từ Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) cũng như các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) liên quan như: Hiệp định Đầu tư toàn diện ASEAN (ACIA), Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) và Hiệp định Thương mại dịch vụ ASEAN (ATISA), Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Đức Trung cho biết, hội nhập kinh tế nói chung và hợp tác ASEAN nói riêng mang lại nhiều cơ hội phát triển kinh tế.

Trong đó, Hiệp định ATISA ký kết năm 2019 được các quốc gia thành viên thông qua, được đánh giá là một động lực quan trọng giúp thúc đẩy mạnh mẽ hơn thương mại nội khối ASEAN. ATISA áp dụng phương pháp tiệm cận mới, mở cửa theo kiểu “chọn - bỏ”. Có nghĩa rằng, các bên cam kết mở cửa tất cả các ngành dịch vụ, ngoại trừ các ngành/phân ngành được liệt kê trong Danh mục các biện pháp không tương thích, thiết lập riêng theo cam kết của từng nước thành viên ASEAN.

Tuy nhiên, theo ông Trung, những kết quả đã đạt được chưa phản ánh hết tiềm năng phát triển giao thương giữa các nước ASEAN. Đồng thời, các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam vẫn còn gặp nhiều thách thức trong việc tận dụng các cơ hội này. Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam vào ASEAN tăng trưởng, song  số liệu cho thấy lượng hàng này chủ yếu từ các công ty nước ngoài hoạt động tại Việt Nam.

Tiếp cận thông tin thị trường tin cậy

Tại Hội thảo "Thị trường ASEAN - Từ sáng kiến đến hành động" do Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức ngày 8.12, tại TP. Hồ Chí Minh, nhiều ý kiến cho rằng, để đạt được những đột phá trong giai đoạn tới, Việt Nam cần thực hiện nhiều hơn các biện pháp nhằm khuyến khích và cải thiện khả năng tiếp cận thị trường của các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp vừa và nhỏ - chiếm tới 97% tổng số doanh nghiệp cả nước.

Theo Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp Nguyễn Đức Trung, việc hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng các nền tảng số cũng những kỹ năng tìm kiếm thị trường thông qua mạng lưới ngay trong chính khu vực ASEAN là mục tiêu cần hướng tới.

Bà Sita Zimpel - Giám đốc Dự án của Tổ chức hợp tác quốc tế Đức (GIZ) chịu trách nhiệm phát triển ASEAN Access và Cổng Thông tin doanh nghiệp AED cũng cho biết, thị trường ASEAN còn rất nhiều tiềm năng chưa được khai thác, đặc biệt là theo Hiệp định ATISA. Do đó, hỗ trợ các doanh nghiệp mở rộng hoạt động sang thị trường khu vực và quốc tế là mục tiêu mà GIZ tại Việt Nam và ASEAN hướng tới. Cụ thể là tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận những thông tin thị trường khu vực và quốc tế, từ đó xem xét kỹ hơn để tạo động lực phát triển; đào sâu về những chính sách và những vấn đề liên quan, góp phần hình thành mạng lưới cần thiết, cũng như chia sẻ kinh nghiệm cho cộng đồng doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ASEAN.

Cổng thông tin ASEAN Access (http://aseanaccess.com) và Cổng Thông tin Doanh nghiệp (http://business.gov.vn) là hai địa chỉ được Cục Phát triển Doanh nghiệp giới thiệu để các doanh nghiệp tiếp cận thông tin thị trường tin cậy. Trong đó, Cổng thông tin ASEAN Access là cổng thông tin doanh nghiệp chính vào khu vực ASEAN với hơn 3.100 doanh nghiệp nhỏ và vừa là thành viên, cùng gần 50 đối tác mạng lưới và nhà cung cấp dịch vụ.

Đại sứ ASEAN Access tại Việt Nam Phạm Thị Tuyết cho biết, các tính năng chính của ASEAN Access là giúp người dùng có thể thuận tiện trao đổi về thị trường, tham gia kết nối kinh doanh và đào tạo trực tuyến nhằm hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường sang khu vực và quốc tế.

Cổng Thông tin Doanh nghiệp cung cấp các thông tin, dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp thông qua việc tích hợp thông tin về doanh nghiệp, mạng lưới tư vấn, chương trình, hỗ trợ chính sách doanh nghiệp nhỏ và vừa, chỉ dẫn kinh doanh, báo cáo nghiên cứu chuyên ngành, thị trường, chương trình chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, tiếp nhận ý kiến thiết kế doanh nghiệp và công bố thông tin doanh nghiệp nhà nước.

Theo đại diện Cục Phát triển Doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức truy cập có thể khai thác thông tin, dịch vụ phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như kết nối, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, mở rộng thị trường trên nền tảng công nghệ hiện đại, thuận tiện và an toàn.