Xây dựng luật minh bạch để chức phận như thế nào thì làm việc đó

Hoàn thiện dự thảo Luật ở mức cao nhất

Khẳng định dự án Luật Khám, chữa bệnh (sửa đổi) là một trong những dự án rất quan trọng, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chỉ rõ, trong giai đoạn chống dịch bệnh Covid-19 đã bộc lộ nhiều vấn đề, liên quan đến y tế cơ sở, liên quan đến y tế dự phòng… đòi hỏi phải luật hóa. “Khi sửa đổi Luật Khám bệnh, chữa bệnh hiện hành phải nghiên cứu để đưa những tình huống vừa rồi chúng ta đã trải qua, phải rà soát hết”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Cùng với đó, theo Chủ tịch Quốc hội, dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) cũng phải thể chế hóa Nghị quyết 20 của Ban Chấp hành Trung ương về nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới  - nghị quyết kết tinh chủ trương, chính sách về khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Việc sửa đổi Luật Khám bệnh, chữa bệnh hiện hành cũng cần hướng đến tạo dựng một đạo luật minh bạch, công khai, để chức phận như thế nào thì làm việc đó.

Chủ tịch Quốc hội mong muốn các đại biểu Quốc hội cần tập trung trí tuệ để hoàn thiện dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) ở mức cao nhất, qua đó đáp ứng các yêu cầu của công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân trong tình hình mới.

Dự thảo Luật lần này có nhiều nội dung mới, thay đổi về chính sách so với hồ sơ trình Phiên họp thứ Mười của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên, theo ĐBQH Nguyễn Phương Tuấn (Bắc Ninh), dự luật “chưa đánh giá đầy đủ, nhất là chính sách phát triển tuyến y tế cơ sở, kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại trong khám, chữa bệnh”.

Đại biểu Nguyễn Phương Tuấn cũng cho biết, khi dịch bệnh Covid-19 xảy ra, theo yêu cầu của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã nghiên cứu chính sách, pháp luật về y học cổ truyền trong hỗ trợ khám chữa bệnh với người bị Covid-19. Qua đó cho thấy, hầu như chưa có văn bản pháp lý chính thức quy định chính sách với y học cổ truyền, mới ban hành văn bản tạm thời. Vừa rồi, Bộ Y tế đã có thông tư hướng dẫn triển khai kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại trong điều trị với bệnh nhân Covid-19. Tuy nhiên, dự thảo Luật mới chỉ quy định chung chung, chưa điều chỉnh cụ thể với nội dung này, ông Nguyễn Phương Tuấn đề nghị, tại khoản 1, Điều 4 dự thảo Luật cần quy định ưu tiên bố trí nguồn lực cho các hoạt động y học cổ truyền, vì như vậy sẽ bao quát, đầy đủ hơn.

Đối với quy định về thẩm quyền cấp và thu hồi Giấy phép hành nghề khám, chữa bệnh, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, cần rà soát để bổ sung quy định về địa vị pháp lý và mối quan hệ giữa Hội đồng y khoa quốc gia với các cơ quan cấp Giấy phép hành nghề, cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực khám, chữa bệnh.

Chủ tịch Quốc hội gợi mở, Hội đồng y khoa chỉ có một vài người làm chuyên trách thì nên chăng tập trung vào quá trình tổ chức huấn luyện, đào tạo, tổ chức thi tuyển, đánh giá, còn cấp giấy chứng nhận hành nghề giao cho các cơ quan quản lý nhà nước thì sẽ đủ sức hơn? Trên thế giới hiện cũng có xu hướng giao các tổ chức xã hội nghề nghiệp thực hiện việc cấp giấy phép hành nghề. Do đó, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị “cần tiếp tục nghiên cứu thêm kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn của Việt Nam về vấn đề này”. 

Đối với quy định về sử dụng ngôn ngữ trong khám bệnh, chữa bệnh của người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài tại Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra phải có lý giải, quan trọng là lập luận như thế nào, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế như thế nào để có phương án tối ưu. Bên cạnh đó, cũng cần tính toán đối tượng nào phải biết tiếng Việt, nhân viên y tế ở bệnh viện hay cả đối tượng đứng ra đăng ký thành lập cơ sở khám chữa bệnh.

Phải tính kỹ vai trò của quản lý Nhà nước trong quản lý giá dịch vụ y tế 

Về tổ chức hệ thống cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, theo cách phân định hiện nay thì được định hình thành 4 tuyến, song, dự thảo Luật đề xuất phân hệ thống khám bệnh, chữa bệnh thành 3 cấp chuyên môn kỹ thuật (cấp khám bệnh, chữa bệnh ban đầu; cấp khám bệnh, chữa bệnh cơ bản và cấp khám bệnh, chữa bệnh chuyên sâu). Đây là một vấn đề mới nên cần phải đánh giá tác động sâu hơn về quy định phân cấp hệ thống khám, chữa bệnh nhằm bảo đảm tính khả thi. Làm rõ ưu điểm, nhược điểm của việc tổ chức lại hệ thống khám bệnh, chữa bệnh thành 3 cấp chuyên môn so với cách làm hiện nay vì không phải cứ quy định mới đã là hay, phải có lập luận thuyết phục. 

Về giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, cần xác định các loại hình cơ sở khám bệnh, chữa bệnh gồm cơ sở công lập, cơ sở tư nhân nhưng mang tính chất là doanh nghiệp xã hội, lợi nhuận không chia mà để bổ sung đầu tư cho hoạt động và cơ sở khám chữa bệnh tư nhân hoạt động hoàn toàn theo lợi nhuận như một doanh nghiệp bình thường.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý cần cẩn trọng với quan điểm cho rằng với những cơ sở khám, chữa bệnh tư nhân thì để cho tư nhân hoàn toàn định giá. Từ kinh nghiệm  thực tiễn, các nước thành công trong lĩnh vực y tế, giáo dục đều khuyên chúng ta “nếu coi xã hội như một sân đấu bóng đá thì đừng nên để cho các cầu thủ y tế, giáo dục bố trí ở vị trí tiền đạo, cùng lắm là vị trí tiền vệ, phòng ngự thôi, tức là đừng nhô lên trên thị trường cao quá”. Nhiều nước để xã hội hóa y tế và giáo dục quá cao nên sinh ra chuyện lạm dụng khoa học công nghệ, lạm dụng kỹ thuật cao, vô tình làm giảm hiệu quả tuyến y tế cơ sở, đẩy áp lực lên tuyến trên. Nếu không thanh tra, kiểm tra, giám sát kỹ lưỡng thì dễ xảy ra sai phạm, tiêu cực trong khám, chữa bệnh.

Trên tinh thần đó, Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề, với giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh có nên xác định một khung cho ngành y tế hay không? Tức là, Chính phủ phân theo từng loại hình bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh để xây dựng khung giá dịch vụ phù hợp. Theo đó, cần phân định thành cơ sở y tế công lập đã xã hội hóa, tự chủ chi thường xuyên, chi đầu tư; cơ sở khám chữa bệnh tư nhân nhưng mang tính chất là doanh nghiệp xã hội, lợi nhuận thu được không để chia mà dành để tái đầu tư và cơ sở khám, chữa bệnh tư nhân hoàn toàn. Ba loại cơ sở khám chữa bệnh này nên chăng có chính sách khác nhau. Vai trò của quản lý Nhà nước trong quản lý giá dịch vụ y tế như thế nào cũng là vấn đề phải tính kỹ. Sau này, khi sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế cũng phải tính toán để nâng mệnh giá bảo hiểm y tế lên.