Tháo gỡ khó khăn trong phân loại, xử lý rác thải

Không để tồn đọng chất thải trong ngày

Theo UBND TP. Hồ Chí Minh, thành phố là đô thị đông đúc, bên cạnh cư dân sinh sống còn có rất đông cư dân đến làm việc, do đó, việc xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn là thách thức lớn. Nhận thức được tầm quan trọng của việc xử lý rác thải để phát triển, trong 5 năm gần đây, Thành phố đã nỗ lực quản lý tốt vấn đề xử lý rác thải; tăng cường kiểm tra, giám sát, bảo đảm xử lý rác thải trong ngày, không để tồn đọng.

Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho biết, hiện nay, công tác thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn trên địa bàn Thành phố đã được xã hội hóa 100%; công nghệ đốt, compost, tái chế áp dụng xử lý chất thải rắn tái sinh hoạt chiếm tỷ lệ khoảng 31%, còn lại 69% được chôn lấp hợp vệ sinh. Thành phố đã có 4 dự án chuyển đổi công nghệ xử lý sang đốt phát điện đang triển khai.

Trong giai đoạn 2016 - 2021, TP. Hồ Chí Minh đã ban hành 26 văn bản quy phạm pháp luật về quản lý chất thải rắn. Nội dung các văn bản quy phạm pháp luật đã bám sát vào các quy định của Trung ương và dựa trên tình hình thực tế tại địa phương nên việc thực thi đạt hiệu quả cao. Các cơ quan, đơn vị và tổ chức đoàn thể đã chủ động phối hợp trong việc tuyên truyền người dân trên địa bàn thành phố về giảm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần; vận động, khuyến khích người tiêu dùng sử dụng các loại sản phẩm thân thiện với môi trường để thay thế túi nilon khó phân hủy.

Mặc dù vậy, theo đánh giá của các chuyên gia, tỷ lệ chôn lấp hiện nay tại TP. Hồ Chí Minh còn cao; còn tồn tại 8/27 trạm trung chuyển hoạt động tạm, không có nhà xưởng và hệ thống xử lý môi trường. Tiến độ đầu tư trạm trung chuyển trên địa bàn còn chậm, do vướng thủ tục pháp lý về đất đai (điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất) và khó khăn trong xác định vị trí các trạm trung chuyển. Thực tế đó đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu, cải tiến cách thức xử lý rác thải.

Khó khăn trong phân loại rác tại nguồn

Theo các chuyên gia môi trường, công tác phân loại rác thải tại nguồn là việc làm hết sức cần thiết, làm giảm tải trọng chất thải rắn đổ về các khu tập trung chôn lấp rác và có thể thu được nguồn lợi kinh tế lớn từ rác thải có thể tái chế và tái sử dụng được. Việc tái chế rác thải không chỉ có ý nghĩa về mặt môi trường mà còn đem lại lợi ích về kinh tế. Đặc biệt, lượng hữu cơ lớn trong rác thải sinh hoạt (ước tính khoảng 50 - 70%) là nguồn nguyên liệu dồi dào để sản xuất phân vi sinh, một loại phân rất tốt cho cây trồng và thân thiện với môi trường.

Tuy nhiên, công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại TP. Hồ Chí Minh còn nhiều khó khăn như tỷ lệ hộ gia đình tham gia triển khai phân loại rác còn thấp, chưa được duy trì ổn định; chưa tổ chức được việc thu gom, vận chuyển riêng biệt các loại chất thải sau phân loại, cơ sở hạ tầng, trạm trung chuyển phương tiện vận chuyển còn chưa bảo đảm…

Theo Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Võ Văn Hoan, đến nay, công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn thành phố còn bộc lộ một số hạn chế. Trong đó, lực lượng thu gom rác dân lập còn hoạt động manh mún, việc chuyển đổi theo mô hình mới chưa bảo đảm kế hoạch đề ra; nhiều phương tiện thu gom rác không bảo đảm kỹ thuật môi trường; nhiều điểm tập kết rác còn nằm trong khu dân cư, bị người dân phản ánh về mùi hôi…

Bảo đảm hiệu quả trong xử lý rác thải

Nhằm tháo gỡ khó khăn trong thu gom, xử lý chất thải, UBND TP. Hồ Chí Minh kiến nghị Bộ Xây dựng sớm xem xét, thẩm định, thông qua Đồ án quy hoạch xử lý chất thải rắn TP. Hồ Chí Minh đến năm 2025, tầm nhìn 2050. Nghiên cứu điều chỉnh khoảng cách an toàn đối với các trạm trung chuyển nằm trong khu dân cư đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật, bảo vệ môi trường, có công nghệ ép rác kín, hiện đại, bảo đảm chất lượng vệ sinh môi trường và mỹ quan đô thị, sử dụng diện tích và dải cây xanh cách ly phù hợp điều kiện thực tế trên địa bàn Thành phố.

Đồng thời, UBND thành phố cũng kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường cần sớm ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định định mức kinh tế, kỹ thuật về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt để áp dụng chung cho toàn quốc theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020. Bộ Công thương sớm bổ sung các dự án đốt phát điện trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh vào quy hoạch phát triển nguồn điện sử dụng chất thải rắn quốc gia để chủ đầu tư nhanh chóng hoàn thành các thủ tục pháp lý cần thiết và triển khai khởi công xây dựng nhà máy đốt phát điện trong năm 2022.

Ngoài ra, UBND TP kiến nghị các bộ, ngành sớm xây dựng, công bố mức chi phí xử lý chất thải rắn sinh hoạt cho công nghệ đốt rác phát điện thu hồi năng lượng, làm cơ sở áp dụng, tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định...