Thay đổi cách tiếp cận, phương pháp luận nghiên cứu khoa học xã hội

Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam  TS Phan Chí Hiếu cho biết, trong mỗi giai đoạn của lịch sử, các thế hệ cán bộ, viên chức của Viện Hàn lâm đã đạt được nhiều thành tựu nghiên cứu khoa học nổi bật, thể hiện qua 21 công trình, cụm công trình khoa học được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và 28 công trình, cụm công trình được trao tặng Giải thưởng Nhà nước.

Các nhà khoa học của Viện thực hiện thành công nhiều đề tài, chương trình nghiên cứu các cấp; xuất bản hàng ngàn đầu sách khoa học; hàng vạn tác phẩm khoa học được đăng tải trên các tạp chí khoa học danh tiếng trong nước và quốc tế, được giới học thuật, các trường đại học, các nhà hoạch định chính sách công nhận là tài liệu có giá trị tham khảo cao trong nghiên cứu, truyền bá tri thức khoa học xã hội và nhân văn...

Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Viện Thông tin Khoa học xã hội GS.TS Hồ Sĩ Quý cũng đánh giá, 70 năm qua, giới khoa học xã hội Việt Nam đã có những đóng góp nhất định trong giai đoạn chuyển đổi kinh tế thoát ra khỏi khủng hoảng, trong quá trình hội nhập quốc tế, phát triển văn hóa và xây dựng con người.

Tuy nhiên theo Chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam TS Phan Chí Hiếu, hoạt động nghiên cứu khoa học của Viện thời gian gần đây còn gặp một số vướng mắc, hạn chế như các chương trình nghiên cứu lớn, các công trình nghiên cứu có giá trị cao còn ít; việc thực hiện các đề tài, chương trình nghiên cứu còn lúng túng, gặp nhiều rào cản; đội ngũ nhà khoa học suy giảm cả về số lượng và chất lượng; một số lĩnh vực thiếu chuyên gia đầu ngành; các nhà khoa học có trình độ cao, có khả năng định hướng, dẫn dắt hoạt động nghiên cứu.

Đồng quan điểm, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Viện Thông tin Khoa học xã hội GS.TS Hồ Sĩ Quý cũng cho rằng, tiềm năng tư duy và bề dày văn hóa của giới khoa học xã hội Việt Nam vẫn còn nhiều thế mạnh chưa được khai thác hết. Để khoa học xã hội phát huy đầy đủ vai trò với những cơ sở khoa học tin cậy cho việc thực hiện các mục tiêu đã hoạch định đến năm 2030 và 2045. "Trách nhiệm của Viện Hàn lâm và của giới khoa học xã hội Việt Nam hiện rất lớn", GS.TS Hồ Sĩ Quý nhận định.

Theo PGS.TS Nguyễn Xuân Trung, Viện Nghiên cứu châu Mỹ, Viện Hàn lâm đang đứng trước những cơ hội và thách thức rất lớn. Tuy nhiên, nhân lực chất lượng của Viện Hàn lâm mỏng, yếu và đang suy giảm mạnh.

“Những thách thức mới đang đặt ra nhiều vấn đề về đổi mới ở Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam nói chung ở các Viện trực thuộc nói riêng. Vấn đề đổi mới ở đây là phải thay đổi cách tiếp cận trong làm khoa học, phương pháp luận nghiên cứu. Quan trọng nữa là Viện cần phải hội nhập theo chuẩn quốc tế, xu hướng của thế giới và sẵn sàng đối mặt với những thách thức trong hội nhập để phát triển”, PGS.TS Nguyễn Xuân Trung nhấn mạnh.