Phải có kiến thức, kỹ năng

Ra mắt Cổng thông tin kết nối

- Hoạt động khởi nghiệp hiện đang diễn ra rất mạnh mẽ, rộng khắp, tuy nhiên nhiều người cho rằng hoạt động này còn thiếu sự kết nối, thưa ông?

Để phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, việc kết nối thực sự quan trọng. Trong Đề án Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025 (Đề án 844) do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ KH-CN đã đề xuất nội dung xây dựng cổng thông tin kết nối. Để triển khai việc này, chúng tôi đã thành lập Ban chỉ đạo gồm đại diện các bộ, ngành, địa phương. Với thành phần đầy đủ như vậy sẽ giúp cho việc chỉ đạo, điều hành, triển khai ở các lĩnh vực khác nhau. Các bộ, ngành, địa phương cũng đã chủ động triển khai các đề án khởi nghiệp của riêng mình như Đoàn Thanh niên, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh…

Đặc biệt, việc chính thức ra mắt Cổng thông tin kết nối đúng dịp diễn ra Techfest 2017. Đây là “ngôi nhà” kết nối những người làm khởi nghiệp với các nhà đầu tư, cơ quan quản lý, cơ sở ươm tạo khởi nghiệp, các bộ, ngành và địa phương. Ở đây có đầy đủ thông tin về kết quả nghiên cứu, các công nghệ đang được chuyển giao vào Việt Nam, sáng chế trong và ngoài nước… Qua đó những người làm khởi nghiệp quan tâm có thể tìm kiếm trung tâm ươm tạo ở đâu, có những quỹ hỗ trợ nào, nhà đầu tư nào đang ở Việt Nam… để tìm hiểu và kết nối.

Trong mục chính sách của Cổng thông tin sẽ tập hợp đầy đủ các văn bản chính sách của Nhà nước, những thủ tục để thành lập doanh nghiệp khởi nghiệp, các bước khi tiến hành làm khởi nghiệp, danh sách các chuyên gia, hỗ trợ tư vấn, người giúp đỡ cho những người làm khởi nghiệp cũng được đưa vào cổng thông tin kết nối lần này. Đây là giải pháp quan trọng giúp cho hệ sinh thái khởi nghiệp có thể kết nối được với nhau, kết nối với trong nước và nước ngoài. Điều đó sẽ giúp phát triển bền vững.

- Thủ tướng giao Bộ KH-CN là cơ quan đầu mối chủ trì Đề án 844. Vậy vai trò chủ trì đó đã và sẽ được thể hiện như thế nào, thưa ông?

Như tôi đã nói, chúng tôi đã có sự kết hợp chặt chẽ các địa phương, bộ, ngành, tổ chức trong và ngoài nước, không phải chúng ta làm khởi nghiệp một cách tự phát mà trong quá trình khởi nghiệp cần phải có kiến thức, kỹ năng. Những việc đó đã được đào tạo, rèn luyện tại những trung tâm hỗ trợ ươm tạo khởi nghiệp. Ví dụ, chương trình Vietnam Silicon Valley - VSV đã được hấp thụ từ các giáo trình của Mỹ để đưa về Việt Nam… Điều đó cho thấy, chúng ta đã đào tạo khởi nghiệp theo mô hình của những nước phát triển trên thế giới. Chúng ta cần phát động mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp của các nước phát triển cho người Việt Nam, tinh thần dám làm, dám chấp nhận với thất bại để thành công.

Sớm hình thành các Quỹ đầu tư mạo hiểm

- Theo ông, điểm yếu nhất của doanh nghiệp khởi nghiệp là kiến thức hay kỹ năng?

- Tôi cho rằng kỹ năng là yếu tố rất quan trọng, kể cả những nhà đầu tư cũng phải có kỹ năng. Trong hoạt động hỗ trợ của Đề án 844, chúng tôi cũng tập trung rất nhiều vào đào tạo và nâng cao kỹ năng. Người làm khởi nghiệp cần có kỹ năng phát triển doanh nghiệp, điều hành, đưa sản phẩm ra thị trường… Doanh nghiệp khởi nghiệp thành công là phải thu được tiền từ thị trường và kêu gọi được nguồn đầu tư từ các Quỹ đầu tư. Điều này phải được đào tạo, bồi dưỡng và được những người thành công, chuyên gia giỏi hướng dẫn, hỗ trợ, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm trong quá trình ươm tạo khởi nghiệp.

- Trên thế giới, các doanh nghiệp khởi nghiệp thành công đều có sự hỗ trợ từ các Quỹ đầu tư mạo hiểm. Ở Việt Nam, việc hình thành các Quỹ này đã và đang được tiến hành như thế nào, thưa ông?

- Đây là vấn đề rất cần thiết được cả cộng đồng khởi nghiệp quan tâm. Điều này đã được đưa vào Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hiện nay, chúng tôi đang đưa vào nội dung để hướng dẫn, thành lập, hoạt động của quỹ với mong muốn Quỹ có thể hỗ trợ người làm khởi nghiệp. Mới đây, VSVCorner (thuộc Đề án Thương mại hóa công nghệ theo mô hình Thung lũng Silicon tại Việt Nam) và Tập đoàn Lotte đã ký kết hợp tác nhằm thúc đẩy thị trường vốn đầu tư mạo hiểm với mục tiêu mang đến những hỗ trợ tốt nhất cho cộng đồng startup Việt Nam. Sự hợp tác này đồng thời đánh dấu sự thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm đầu tiên của Việt Nam dành riêng cho startup trong giai đoạn ban đầu, với hy vọng sẽ trở thành chất xúc tác mạnh mẽ cho thị trường đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam.

Nếu như trước đây không có quy định hỗ trợ của luật thì Nhà nước bỏ ra dù là rất ít tiền cho đối tượng khởi nghiệp, cứ 100 dự án đầu tư thì có khoảng 5-6 dự án thành công, số dự án thất bại sẽ được cho là ngân sách nhà nước đầu tư không hiệu quả. Thậm chí người quản lý nguồn Quỹ còn bị cho là vi phạm pháp luật. Hiện nay, việc quản lý Quỹ đang được đưa vào các văn bản hướng dẫn luật, khi đó khuôn khổ pháp lý cho hoạt động này sẽ thuận lợi hơn. Theo quy định mới, chỉ có 500 triệu là thành lập được quỹ, thu hút nguồn vốn để hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, các trung tâm ươm tạo… Chúng ta cũng cần chấp nhận việc đầu tư sẽ có thách thức và mạo hiểm. Nếu thành công thì sẽ thuận lợi, còn nếu thất bại thì cùng chia sẻ rủi ro, tự nguyện đem góp vào quỹ đầu tư. Việc thành lập không khó, quan trọng là chính sách tạo điều kiện cho hoạt động đó như thế nào.

- Thực tế có nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn khi khởi nghiệp trong nước, đến khi ra nước ngoài khởi nghiệp lại rất thành công. Vậy làm thế nào để không bị chảy máu chất xám ra nước ngoài, thưa ông? 

- Chúng ta đã và đang nghiên cứu xây dựng hệ thống chính sách, đặc biệt sắp tới sẽ hình thành được các quỹ đầu tư mạo hiểm. Đó là cơ sở để thu hút vốn trong và ngoài nước để tạo nguồn lực hỗ trợ cho những người làm khởi nghiệp. Những người làm khởi nghiệp, doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ có nhiều cơ hội nhận hỗ trợ từ các quỹ và do nguồn huy động từ cộng đồng xã hội. Vấn đề đặt ra lúc này, phải hình thành quỹ đầu tư mạo hiểm càng sớm càng tốt, điều đó giúp thu hút đầu tư mạo hiểm và nguồn lực chất xám, hỗ trợ được ngày càng nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp trên chính quê hương mình, góp phần xây dựng và phát triển đất nước.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!