Bảo đảm kỷ luật trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Văn bản chậm, nợ chưa được giải quyết dứt điểm

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, ĐBQH Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) nêu rõ, trong nhiệm kỳ này, Bộ Tư pháp đã có sự chuẩn bị kỹ hơn về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh. Tuy nhiên, tình trạng chậm ban hành văn bản mới chưa được khắc phục căn cơ, có những nội dung đã được kiến nghị nhiều lần trước đây nhưng chưa được ban hành, hoặc ban hành chưa đúng thẩm quyền, không đúng với quy định của văn bản quy phạm pháp luật… Do đó, đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị, Bộ trưởng cho biết giải pháp và trách nhiệm của Bộ nhằm khắc phục tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong thời gian tới?

Cũng chất vấn về nội dung này, ĐBQH Trần Thị Vân (Bắc Ninh) cho rằng, tình trạng nợ, chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật đã diễn ra trong nhiều năm mà chưa được khắc phục có thể gây ra khoảng trống pháp luật. Do đó, Bộ trưởng cần có giải pháp để khắc phục tình trạng này. 

Bộ trưởng Lê Thành Long thừa nhận thực tế việc nợ, chậm ban hành văn bản là vấn đề từ lâu chưa được giải quyết dứt điểm. Số văn bản nợ, chậm của từng năm có sự tăng giảm nhất định, tuy nhiên, năm 2021, số lượng văn bản nợ, chậm có chiều hướng tăng. Thời gian qua, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội đã tiến hành giám sát, Tổng Thư ký Quốc hội cũng đã có báo cáo về vấn đề này, nhưng số liệu thống kê chưa tương đồng. 

Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, dù đã rất cố gắng, nhưng có những Nghị định nợ lâu, chưa xử lý được, ví dụ như Nghị định về tổ chức đại diện của người lao động và thương lượng tập thể, Nghị định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực thủy sản, an ninh mạng… Nguyên nhân là do có quá nhiều nội dung giao quy định chi tiết, hoặc một số Nghị quyết có hiệu lực ngắn, cần cấp tốc ban hành Nghị quyết thay thế.

Chấp hành nguyên tắc xây dựng pháp luật chưa nghiêm

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nêu rõ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết về một số giải pháp khắc phục vướng mắc, bất cập trong công tác xây dựng văn bản pháp luật, trong đó có các quy định bảo đảm tính kỷ luật hành chính trong việc xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Hiện nay, Quy định 69 về xử lý, kỷ luật tổ chức Đảng đối với Đảng viên là công cụ rất mạnh, Bộ Chính trị cũng đang chỉ đạo trình Bộ Chính trị ban hành quy định về một số giải pháp phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Về lâu dài, theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp, trong xây dựng pháp luật cần quy định rõ nhiều vấn đề cụ thể trong luật, không nên dựa vào việc xây dựng văn bản giải thích, hướng dẫn.

Ghi nhận Bộ trưởng Lê Thành Long đã giải trình và đưa ra một số giải pháp nhằm khắc phục tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, song sử dụng quyền tranh luận, ĐBQH Nguyễn Thị Thu Thủy (Bình Định) nêu thực tế việc chấp hành nguyên tắc xây dựng pháp luật theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật vẫn chưa nghiêm. Cụ thể, theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, cơ quan trình dự án Luật phải trình kèm theo các dự thảo hướng dẫn. Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy đề nghị trong thời gian tới, Bộ trưởng cần có giải pháp cụ thể hơn để khi trình các dự án Luật phải kèm theo các dự thảo hướng dẫn thi hành. 

Giải trình thêm nội dung này, Bộ trưởng Lê Thành Long chia sẻ, trong quá trình soạn thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã có tranh luận gay gắt về việc quy định trình dự án luật phải kèm theo dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành. Tuy nhiên, thực tế thực hiện rất khó khăn, nhiều ý kiến đề xuất xin thôi không thực hiện quy định này. Mặc dù đây là quy định tốt nhưng không khả thi, bởi nếu những nội dung dự thảo được trong dự thảo nghị định thì đã quy định luôn trong dự thảo luật. Mặt khác, nếu làm nghị định như vậy là bỏ qua các bước khác trong quy trình ban hành văn bản. Trong khi đó, thực tế có một số dự thảo luật trình kèm dự thảo nghị định nhưng so với bản ban hành thì nghị định thay đổi gần như toàn bộ.