Hướng tới giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững

Huy động mọi nguồn lực cho giảm nghèo

Theo ông Nguyễn Lê Bình, nhằm bảo đảm an sinh xã hội, khuyến khích người nghèo chủ động vươn lên thoát nghèo bền vững, Chính phủ đã phối hợp với Ủy ban Trung ương Mặt Trận Tổ quốc Việt Nam huy động các nguồn lực xã hội. Tính từ tháng 1 - 9.2022, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp với các cấp, các ngành tổ chức vận động 3.544 tỷ đồng cho Quỹ “Vì người nghèo” và chương trình an sinh xã hội; trong đó, Quỹ “Vì người nghèo” 4 cấp đã vận động được hơn 971 tỷ đồng và các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp ủng hộ chương trình an sinh xã hội trực tiếp tại các địa phương là hơn 2.572 tỷ đồng. 

Về chính sách tín dụng ưu đãi, ước tính đến 31.12.2022, tổng dư nợ đạt trên 283 nghìn tỷ đồng với hơn 6,5 triệu hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khác còn dư nợ. Tín dụng chính sách xã hội góp phần hỗ trợ đầu tư sản xuất kinh doanh, tạo việc làm cho trên 867 nghìn lao động, trong đó có trên 7.000 lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài; giúp trên 62 nghìn lượt học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập, giúp mua gần 87 nghìn máy vi tính, thiết bị học trực tuyến; xây dựng hơn 1,4 triệu công trình nước sạch và vệ sinh môi trường ở nông thôn; xây dựng khoảng 13 nghìn căn nhà ở cho hộ nghèo và nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp…

Trong năm 2022, các địa phương đã tập trung triển khai thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025; chủ động cân đối, bố trí vốn đối ứng của địa phương thực hiện Chương trình. Bên cạnh đó, các địa phương cũng chú trọng huy động vốn từ doanh nghiệp, cá nhân và nguồn huy động khác thực hiện Chương trình. Cả năm có trên 1.200 công trình giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế và công trình khác được xây dựng trên địa bàn các huyện nghèo, các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo; trên 500 dự án đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo và hơn 500 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất nông, lâm, ngư, diêm nghiệp được triển khai thực hiện; khoảng 65.000 người nghèo, người lao động trên địa bàn huyện nghèo được đào tạo kỹ năng nghề; hơn 1.000 người được hỗ trợ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng...

Nhờ đó, ước tính năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm khoảng 1,2%; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3%/năm; tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm từ 4 - 5%/năm. Hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc, vùng đặc biệt khó khăn không ngừng được tăng cường, khoảng cách phát triển giữa các vùng đang từng bước được thu hẹp.

Bảo đảm tính khả thi của các văn bản pháp luật

Mặc dù trong năm 2022, đời sống của người nghèo từng bước được cải thiện, song, theo đánh giá của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, phần lớn hộ nghèo, hộ cận nghèo thiếu sinh kế, việc làm, thu nhập thấp, không ổn định; thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản như nhà ở, vệ sinh, thông tin; thiếu kỹ năng nghề nghiệp, chất lượng nguồn nhân lực thấp, khó tiếp cận việc làm; việc triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2021 - 2025 ở một số địa phương còn chậm… 

Thực tế đó đòi hỏi phải tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách giảm nghèo theo hướng hỗ trợ có điều kiện, từng bước xóa bỏ chính sách "cho không", phát huy nội lực vươn lên thoát nghèo của người dân và cộng đồng. Thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo; hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo vượt lên mức sống tối thiểu, tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản (việc làm, y tế, giáo dục, nhà ở, nước sinh hoạt và vệ sinh, thông tin), nâng cao chất lượng cuộc sống; hỗ trợ các địa bàn nghèo thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn. Đặc biệt, chú trọng đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, nhất là ở các vùng khó khăn; đa dạng hóa sinh kế, phát triển sản xuất, giáo dục nghề nghiệp, tạo việc làm, thu nhập tốt cho người nghèo, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững.

Theo ông Nguyễn Lê Bình, năm 2023, Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo sẽ tiếp tục phối hợp, tổ chức thực hiện chính sách giảm nghèo thường xuyên. Bên cạnh đó, chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo định kỳ; tiếp tục nâng cao năng lực và kiểm tra, giám sát thực hiện giảm nghèo và huy động thêm nguồn lực cho công tác giảm nghèo, hướng tới mục tiêu tỷ lệ nghèo đa chiều cả nước bình quân duy trì mức giảm 1 - 1,5%/năm; tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm trên 3%/năm; tỷ lệ nghèo đa chiều của các huyện nghèo giảm khoảng 4%.

Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh yêu cầu Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo tiếp tục tham mưu cho Ban chỉ đạo Trung ương về giảm nghèo bền vững để rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, bảo đảm tính khả thi, để các địa phương có thể dễ dàng triển khai. Ngoài ra, Văn phòng cần có những biện pháp cụ thể, rà soát, đôn đốc các địa phương có kế hoạch giải ngân đúng kỳ hạn nguồn kinh phí được giao phục vụ giảm nghèo. Bên cạnh đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, giám sát, đánh giá các chương trình, dự án, tiểu dự án… đồng thời, có lộ trình tích hợp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, qua đó thông tin, dữ liệu giám sát sẽ được cập nhật tự động, thường xuyên, phục vụ tốt hơn cho công tác thống kê, báo cáo của Bộ, ngành.

Theo đại diện ngành lao động, năm 2023, để huy động tối đa nguồn lực cho giảm nghèo, khơi dậy ý chí vươn lên chủ động thoát nghèo của người nghèo, cần tăng cường hiệu quả công tác truyền thông; tổ chức tập huấn nâng cao năng lực, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác giảm nghèo các cấp, cả về quy trình, công cụ, phần mềm rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và các văn bản hướng dẫn triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.