Lãng phí cơ hội phát triển
Báo cáo của Ủy ban Kinh tế dẫn số liệu của Bộ Tài chính cho thấy, ước thanh toán giải ngân vốn kế hoạch năm 2024 từ đầu năm đến ngày 31.8 là 274.501 tỷ đồng, đạt 37,01% kế hoạch và đạt 40,49% kế hoạch Thủ tướng giao. Con số này thấp hơn so với cùng kỳ năm 2023 về tỷ lệ (đạt 39,55% kế hoạch và đạt 42,35% kế hoạch Thủ tướng giao) cũng như thấp hơn khoảng 25.000 tỷ đồng về số giải ngân tuyệt đối.
Tính theo tỷ lệ giải ngân, có 13/44 bộ, cơ quan trung ương và 35/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên mức bình quân chung cả nước; tuy nhiên, vẫn còn 31/44 bộ, cơ quan trung ương và 28/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng năm 2024 dưới mức trung bình chung của cả nước.
Kho bạc Nhà nước sẽ thành lập các đoàn công tác đôn đốc giải ngân đầu tư công. Ảnh: T. Dương
ĐBQH Tạ Thị Yên (Điện Biên) cho rằng, kết quả giải ngân đầu tư công thấp như vậy có thể gây ra lãng phí lớn về cơ hội phát triển và hiệu quả tổng hợp của dự án. “Nếu nhìn lại những giai đoạn trước đây khi xi măng, sắt thép phải cân đối từng cân, nguồn vốn phải chắt chiu từng đồng mới thấy cái giá phải trả của việc “có tiền mà không tiêu được” mà đây là tiền thuế của dân, tiền đi vay của Chính phủ, mới thấy thật sự lãng phí”, đại biểu Tạ Thị Yên nhấn mạnh.
Ủy ban Kinh tế và các đại biểu Quốc hội đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân, có giải pháp hiệu quả đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế để năm 2025 và các năm tiếp theo để nền kinh tế có thể bứt phá.
Nỗ lực đưa vốn vào công trình nhanh nhất, sớm nhất
Để góp phần hoàn thành kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công, trong vai trò cơ quan kiểm soát chi, KBNN vừa ban hành công văn để thực hiện Công điện số 104/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đôn đốc đẩy mạnh vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2024. Trong công văn, KBNN yêu cầu các đơn vị trong toàn hệ thống tăng cường các biện pháp để thắt chặt kỷ luật và kỷ cương đối với cán bộ thực hiện công tác kiểm soát chi.
“Thời gian kiểm soát chi càng nhanh thì vốn được giải ngân cho các dự án, công trình càng sớm. Do đó, chúng tôi yêu cầu siết chặt kỷ luật, kỷ cương và nhấn mạnh tới từng công chức phụ trách kiểm soát chi rằng, từ nay đến cuối năm, cần nâng cao tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ, không được rời vị trí làm việc. Các hồ sơ, thủ tục qua dịch vụ công trực tuyến phải được xử lý ngay lập tức, kịp thời, không để tồn đọng bất kỳ hồ sơ nào mà không có lý do rõ ràng”, bà Lương Thị Hồng Thúy, Phó Vụ trưởng Vụ Kiểm soát chi, KBNN, cho biết trong tọa đàm “Giải ngân vốn đầu tư công” do Thời báo Tài chính tổ chức mới đây.
Đáng chú ý, tới đây, KBNN sẽ thành lập các đoàn công tác nhằm đôn đốc và động viên cán bộ kiểm soát chi nâng cao tinh thần trách nhiệm và tối ưu thời gian làm việc để xử lý khối lượng lớn hồ sơ từ nay đến cuối năm 2024, góp phần hoàn thành mục tiêu giải ngân 95% theo kế hoạch Thủ tướng giao.
Từ đầu năm đến nay, KBNN đã ban hành 5 văn bản và 1 Công điện của Tổng Giám đốc KBNN chỉ đạo các KBNN địa phương thực hiện giải ngân vốn đầu tư công bảo đảm đúng thời gian quy định; kiểm soát hồ sơ, thủ tục đúng theo quy định.
Đồng thời, KBNN tăng cường thực hiện nguyên tắc thanh toán trước, kiểm soát sau. Theo đó, khi hồ sơ được gửi tới, KBNN thực hiện kiểm tra, nếu hồ sơ, thủ tục đầy đủ, đúng quy định thì KBNN sẽ giải ngân đến đối tượng thụ hưởng chậm nhất là trong 1 ngày. “Có những khoản chi thậm chí chỉ trong vòng 1 tiếng đồng hồ là đã được chuyển đến nhà thầu để có tiền chi cho dự án”, bà Thúy cho biết. Bên cạnh đó, KBNN thực hiện giám sát từ xa đối với hệ thống dịch vụ công trực tuyến; thấy hồ sơ nào xử lý quá thời gian quy định, KBNN sẽ có giải pháp chấn chỉnh ngay.
Vừa qua, KBNN cũng đã tổ chức tập huấn về Thông tư số 70/2024/TT-BCT về quản lý và sử dụng các khoản thu từ hoạt động tư vấn, quản lý dự án của các chủ đầu tư và ban quản lý dự án sử dụng vốn ngân sách, thay thế Thông tư số 108/2021/TT-BTC. Dù ngày 15.11 tới, Thông tư 70 mới có hiệu lực song KBNN đã chủ động tổ chức tập huấn sớm cho toàn bộ cán bộ kiểm soát chi trong hệ thống để nắm bắt những điểm mới. Qua đó, các đơn vị KBNN có thể triển khai hướng dẫn tới các chủ đầu tư và ban quản lý dự án, bảo đảm tuân thủ đúng quy định và giúp rút ngắn thời gian kiểm soát chi, đẩy nhanh việc đưa vốn vào công trình.
