Quỹ đầu tư chứng khoán chưa xứng với tiềm năng
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, năm 2024 đánh dấu thành công của nền kinh tế và thị trường vốn nước ta với tổng vốn huy động đạt gần 930 nghìn tỷ đồng, cao gấp 1,3 lần so với năm 2023, tương đương 25% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 62,5% GDP; dư nợ thị trường trái phiếu đạt 31,5% GDP. Nhà đầu tư nước ngoài đã mở gần 48.000 tài khoản đầu tư với tổng giá trị giao dịch gần 1,1 triệu tỷ đồng. Cùng với sự tăng trưởng của vốn đầu tư gián tiếp, tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thực hiện năm 2024 đạt 25,4 tỷ USD, tăng 9,4% so với năm trước, đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Những kết quả này đã đóng góp tích cực cho tăng trưởng GDP đạt 7,09%, đưa quy mô nền kinh tế Việt Nam lên 476,3 tỷ USD, đứng thứ 33 trên thế giới.
Mặc dù đạt được những kết quả rất tích cực trong năm 2024, nhưng trong bối cảnh đầy thách thức của địa chính trị, kinh tế toàn cầu, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức phía trước đối với việc phát triển thị trường vốn. Trong đó phải kể đến hoạt động của hệ thống quỹ đầu tư chứng khoán chưa tương xứng với tiềm năng phát triển. Đến cuối năm 2024, giá trị tài sản ròng của các quỹ tương đương 1,2% vốn hóa thị trường chứng khoán. Tổng giá trị tài sản quản lý của công ty quản lý quỹ tương đương 3,4% tổng tài sản của tổ chức tín dụng. Trên thị trường chứng khoán, số lượng nhà đầu tư liên tục tăng nhưng tài khoản giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài chỉ chiếm 0,5%. Đối với vốn FDI, theo nhìn nhận của các nhà đầu tư và tổ chức quốc tế vẫn còn vướng mắc trong quá trình thực thi thủ tục đất đai, xây dựng, thuế, hải quan...
Toàn cảnh Hội nghị
Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Thị Chân Phương cho biết, cả nước hiện có khoảng 43 công ty quản lý quỹ và 123 quỹ đầu tư chứng khoán, tổng tài sản quản lý hơn 750.000 tỷ đồng, gấp hơn 7 lần so với năm 2014. Dù ngành quỹ đã duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình trên 20% mỗi năm trong một thập kỷ qua, nhưng tổng tài sản quản lý mới chỉ chiếm gần 6% GDP, thấp hơn đáng kể so với khu vực. Nhà đầu tư nhỏ lẻ chưa mặn mà đầu tư qua quỹ mà chủ yếu thực hiện trực tiếp, tự kiểm soát giao dịch.
Thay đổi nhận thức và hành vi của nhà đầu tư cá nhân
Theo Tổng Giám đốc và Cổ đông sáng lập Tập đoàn VinaCapital Don Lam, hiện nay ngành quản lý quỹ có quy mô khiêm tốn và mức độ thâm nhập quỹ thấp. Thực tế là chỉ có 7% dân số Việt Nam có tài khoản giao dịch chứng khoán, và các nhà đầu tư cá nhân chiếm ưu thế trong giao dịch trên thị trường chứng khoán. Chỉ khoảng 1% nhà đầu tư chọn đầu tư thông qua quỹ mở. Sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài còn ít. Thực trạng này khiến thị trường thiếu tính ổn định, dễ bị tác động bởi tâm lý đám đông và không bảo đảm định hướng đầu tư dài hạn.
Để nâng cao tính bền vững của thị trường tài chính, theo Tổng Giám đốc và Cổ đông sáng lập Tập đoàn VinaCapital, cần thay đổi nhận thức và hành vi của nhà đầu tư cá nhân, khuyến khích họ tham gia vào các quỹ đầu tư chuyên nghiệp. Việc đầu tư vào quỹ giúp giảm thiểu rủi ro, tận dụng được chuyên môn của các nhà quản lý quỹ, đồng thời mang lại lợi nhuận dài hạn cao hơn so với việc giao dịch ngắn hạn theo cảm tính. Ngoài ra, Nhà nước và các cơ quan quản lý cần xem xét các chính sách và cơ chế hỗ trợ để thúc đẩy sự phát triển của quỹ đầu tư, bao gồm việc tạo điều kiện thuận lợi cho các quỹ mở rộng quy mô, đa dạng hóa sản phẩm đầu tư, như quỹ đầu tư vào hạ tầng hoặc doanh nghiệp tư nhân. Điều này không chỉ giúp thu hút thêm nhà đầu tư mà còn góp phần huy động nguồn vốn dài hạn cho nền kinh tế - ông Don Lam chia sẻ.
Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Thị Chân Phương cho biết, Ủy ban đang triển khai nhiều giải pháp quan trọng, trong đó có đào tạo, phổ biến kiến thức cho nhà đầu tư cá nhân, đa dạng hóa các loại hình quỹ đầu tư và bộ chỉ số chứng khoán, phát triển hàng hóa trên thị trường chứng khoán, cũng như nâng hạn mức đầu tư của các quỹ. Cùng với đó, Ủy ban này kiến nghị các cơ quan liên quan đa dạng hóa kênh phân phối chứng chỉ quỹ, nhằm giúp nhà đầu tư tiếp cận dễ dàng hơn, đặc biệt là các nhà đầu tư cá nhân; đề xuấtchính sách thuế phù hợp để khuyến khích người dân tham gia đầu tư thông qua quỹ đầu tư, qua đó tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của thị trường vốn Việt Nam trong dài hạn.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, hiện nay, Đảng, Chính phủ đã chỉ đạo quyết tâm khơi thông các điểm nghẽn, giải phóng mọi nguồn lực để phát triển, góp phần thực hiện thành công mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt 8% trở lên, tạo tiền đề phát triển ở mức hai con số trong thời gian tới nhằm sớm đưa đất nước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Để đạt được các mục tiêu này, bên cạnh những giải pháp của Chính phủ về sắp xếp, tinh gọn nâng cao hiệu quả hiệu lực của bộ máy hành chính, Bộ Tài chính đặt trọng tâm vào việc huy động mọi nguồn lực trong và ngoài nước, trong đó có nguồn vốn đầu tư thông qua các quỹ đầu tư và nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.
