Có cơ hội tích cực cho tăng trưởng
Sáng 12.3, WB tại Việt Nam công bố Báo cáo Điểm lại tháng 3.2025, với chủ đề “Hành trình bứt phá - chuyển đổi sang xe điện tại Việt Nam”.
Nhìn nhận về triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2025, WB dự báo tăng trưởng GDP sẽ giảm xuống 6,8% trước khi ổn định ở mức 6,5% trong năm 2026. Các hoạt động xuất khẩu phục hồi trong năm 2024 dự kiến sẽ chậm lại trong năm 2025 và tiếp tục giảm trong năm 2026, do dự báo tăng trưởng kinh tế chậm lại trong ngắn hạn ở Trung Quốc và Hoa Kỳ - các đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, cũng như viễn cảnh bất định về thương mại toàn cầu trong điều kiện dự kiến có sự chuyển dịch về chính sách thương mại.
Cũng theo WB, lạm phát toàn phần dự kiến vẫn thấp hơn chỉ tiêu, nhưng vẫn cần phải thận trọng. Giá lương thực thực phẩm đã ổn định, lạm phát vẫn được neo giữ trong năm 2024 và dự kiến sẽ ổn định ở mức 3,5% trong các năm 2025 - 2026, thấp hơn mục tiêu 4,5 - 5% cho năm 2025. Mặc dù cuộc chiến ở Ukraine và Trung Đông tiếp tục diễn ra, nhưng lạm phát giá dầu thương phẩm thô được dự báo tiếp tục hạ nhiệt. Các gói chi trả liên quan đến giảm biên chế công chức trong quá trình sáp nhập các bộ, ngành dự kiến chỉ có tác động rất nhỏ đối với lạm phát toàn phần, do quy mô của khu vực Nhà nước chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong tổng việc làm (3,8% tổng việc làm).
Đầu tư nước ngoài và thương mại dự kiến vẫn là những động lực tăng trưởng quan trọng trong các năm 2025 - 2026, nhưng trong điều kiện bất định gia tăng. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam được cho là vẫn ổn định trong ngắn và trung hạn, do các nhà đầu tư nước ngoài vẫn quan tâm đến Việt Nam.
Nguồn: ITN
WB lưu ý, triển vọng trên còn phụ thuộc vào những rủi ro tiêu cực cả trong nước và bên ngoài. Do độ mở của Việt Nam rất lớn, các yếu tố bất định chính bao gồm tăng trưởng toàn cầu thấp hơn dự kiến và thương mại bị gián đoạn, nhất là ở các đối tác thương mại lớn như Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Trung Quốc. “Những diễn biến đó, bao gồm những bất định gia tăng do chuyển hướng chính sách thương mại và sự chia rẽ ngày càng sâu sắc về thương mại, có thể gây ảnh hưởng đến xuất khẩu hàng chế biến, chế tạo, sản lượng công nghiệp và tăng trưởng của Việt Nam”, báo cáo nêu.
Như vậy, dự báo trên của WB đang thấp hơn so với mục tiêu tăng trưởng mà Quốc hội và Chính phủ đặt là từ 8% trong năm nay.
Chuyên gia kinh tế trưởng WB tại Việt Nam Andrea Coppola lý giải, dự báo của WB dựa trên cơ sở cập nhật các dữ liệu mới nhất. Theo ông, lực cầu từ bên ngoài rất mạnh trong năm 2024 song có vẻ kém hơn trong năm nay. Nếu như hai tháng đầu năm ngoái, xuất khẩu tăng trưởng tới 19,2% thì cùng kỳ năm nay chỉ còn khoảng hơn 8%. Mặc dù có sự tăng tốc trong xuất khẩu hàng hóa, chế biến chế tạo vẫn tiếp tục có khả năng chống chịu tốt, song chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) có những tín hiệu cho thấy lực cầu đang bị suy yếu với sản phẩm xuất khẩu của ngành chế biến chế tạo.
Một yếu tố rất quan trọng nữa là vốn FDI cam kết và đăng ký vào Việt Nam cũng giảm so với 2024, khi 2 tháng đầu năm ngoái đạt 3,6 tỷ USD song cùng kỳ năm nay chỉ đạt 2,2 tỷ USD.
Bên cạnh thách thức, các chuyên gia của WB cũng cho rằng vẫn có những cơ hội tích cực cho triển vọng tăng trưởng của Việt Nam.
Theo đó, tăng trưởng cao hơn ở Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu, nhất là về nhu cầu tiêu dùng, có thể làm cho nhu cầu về hàng xuất khẩu của Việt Nam cao hơn so với dự báo. Lãi suất trên thế giới hạ nhiệt sẽ thu hẹp chênh lệch lãi suất và làm giảm áp lực tỷ giá giữa USD/VNĐ. Đầu tư công được đẩy mạnh có thể hỗ trợ tổng cầu và đóng góp cho tăng trưởng. Quá trình phục hồi thị trường bất động sản được đẩy nhanh nhờ phê duyệt dự án nhanh hơn có thể tiếp tục đẩy mạnh nhu cầu trong nước…
Cần theo dõi sát sao lạm phát
Chuyên gia kinh tế trưởng WB tin tưởng, Việt Nam “hoàn toàn có thể đạt” mục tiêu tăng trưởng từ 8%, với những điều kiện đi kèm.
Cụ thể, Việt Nam cần có bối cảnh thuận lợi toàn cầu, với lực cầu bên ngoài mạnh từ các đối tác chính như Hoa Kỳ, châu Âu. Ở trong nước, phải có chính sách tài khóa hiệu quả hơn nữa, ví dụ như tăng giải ngân vốn đầu tư công, bao gồm cả tăng mức cũng như chất lượng đầu tư công, đặc biệt là đầu tư vào hạ tầng giao thông, hạ tầng ngành điện. Tăng cường phát triển nguồn vốn con người cũng sẽ giúp Việt Nam tăng tốc hơn nữa.
Một điểm rất quan trọng nữa được ông Andrea Coppola chỉ ra là cần theo dõi sát sao lạm phát và “phải làm tất cả những gì cần thiết để thúc đẩy tiềm năng của nền kinh tế”. “Điều này không chỉ là đầu tư năng suất mà phải tăng năng suất, bằng cách sử dụng tài sản một cách hiệu quả hơn nữa”, ông nói.
Các chuyên gia của WB cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của đầu tư tư nhân đối với tăng trưởng kinh tế. Ông Sacha Dray, Chuyên gia kinh tế WB khuyến nghị, để có thể hỗ trợ môi trường đầu tư, Việt Nam cần tiếp tục đơn giản hóa quy trình thủ tục, hướng tới thanh tra, kiểm tra dựa trên rủi ro; tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận tài chính, đặc biệt là với doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng từ 8%, Ngân hàng Nhà nước định hướng tăng trưởng tín dụng đạt 16% trong năm nay. Cho rằng sẽ có sự đánh đổi khi tăng trưởng cao có thể tạo ra lạm phát, song chuyên gia của WB lưu ý, một mặt phải theo dõi thận trọng các biện pháp kiểm soát lạm phát, mặt khác phải thúc đẩy các tiềm năng để tăng trưởng; trong bối cảnh dân số già hóa phải tăng tốc tăng trưởng năng suất. Cùng với tăng trưởng tín dụng, cần bảo đảm phải có quy định để tăng cường ổn định tài chính, tăng cường theo dõi, giám sát tình hình, có các biện pháp can thiệp sớm, bảo đảm quản lý tốt hệ thống ngân hàng để hỗ trợ hiệu quả cho nền kinh tế.
Các chuyên gia của WB cũng lưu ý, Chính phủ sẽ xác định ngành quan trọng để ưu tiên nguồn vốn. “Điều quan trọng là phải bảo đảm cho dù làm gì cũng phải tránh đầu tư không hiệu quả, làm tăng tốc lạm phát”, Chuyên gia kinh tế trưởng WB Andrea Coppola phát biểu.
